Humanista z Europy vs. informatyk z Azji

Dodano: 10.01.2013 Czytane: 18

Według badań sporządzonych przez Komisję Europejską dotyczących poziomu innowacyjności, nowatorskie rozwiązania technologiczne w Polsce wprowadzane są jedynie w 20 proc. przedsiębiorstw. W krajach Unii Europejskiej współczynnik ten wynosi 40 proc. Plasuje nas to na 22. miejscu spośród wszystkich państw unijnych. Ma to duże znaczenie we współczesnej gospodarce – innowacyjne przedsiębiorstwa radzą sobie bowiem zdecydowanie lepiej, niż te przywiązane do tradycyjnych modeli działania. Zdecydowana większość firm w Polsce nie wprowadza jednak zbyt wielu zmian dotyczących funkcjonowania, co – biorąc pod uwagę fakt, że rynek jest coraz bardziej konkurencyjny – może mieć fatalne skutki.
Raport „The new geography of global innovation”, przygotowany przez Goldman Sachs Global Investment Research pokazuje, że dzięki stałemu wzrostowi wydatków na badania i rozwój oraz inwestycje w sektor edukacji, zwłaszcza związany z inżynierią, Azja wkrótce może wyprzedzić pod względem innowacyjności Stany Zjednoczone. Już teraz Japonia przeznacza na badania 123 miliardy dolarów, z kolei Chiny 100 miliardów. Ma to się jeszcze zmienić do 2020 r., gdyż Chiny planują wzrost wydatków na badania i rozwój o 2,5 proc. PKB. Równie silnie rozwijającym się krajem są Indie. Najlepiej jest to widoczne w sektorze IT, w którym zatrudnienie znajduje prawie milion osób. Stanowi to prawdziwą potęgę na skalę światową. Europa chcąc podążać za rozwijającą się Azją, w ramach strategii Europa 2020, która będzie realizowana w latach 2014-2020, planuje przeznaczyć 80 miliardów euro na badania, innowacje i rozwój technologiczny.

Do biegu, gotowi, START, czyli „W pogoni za innowacyjnością”

Wyniki największego w Polsce badania rynku pracy – Bilans Kapitału Ludzkiego, przeprowadzonego przez PARP w partnerstwie z UJ, udowadniają, że nastawienie młodych Polaków odnośnie ich przyszłości stale się zmienia. Coraz chętniej wybierają kierunki studiów, które w dłuższej perspektywie prowadzą do rozwoju kraju. Mimo że studia humanistyczne nadal znajdują się na wysokich miejscach w rankingach kierunków najczęściej wybieranych, ich popularność z roku na rok spada. W ciągu ostatnich dwóch lat zainteresowanie nimi na studiach pierwszego stopnia spadło o 1,5 p.p. Duży spadek zanotowały: socjologia, politologia, niektóre filologie i historia. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się za to kierunki inżynieryjno-techniczne oraz logistyczne, a także nowo powstałe, jak informatyka stosowana, informatyka w biznesie, analityka gospodarcza oraz gospodarka i zarządzanie publiczne. Od 2009 r. zainteresowanie kierunkami inżynieryjno-technicznymi wzrosło z 11,1 proc. do 12,1 proc. na studiach pierwszego stopnia i z 4,5 proc. do 7,1 proc. na studiach drugiego stopnia. Wyniki badań dowodzą, iż kierunki inżynieryjno-techniczne zaczynają cieszyć się popularnością. Oznacza to, że młodzi ludzie są coraz bardziej świadomi panującej na rynku pracy sytuacji i starają się sprostać wymaganiom pracodawców – komentuje Anna ¦wiebocka-Nerkowska, dyrektor Departamentu Rozwoju Kapitału Ludzkiego w PARP. Ważne jest jednak, aby przedsiębiorcy aktywnie informowali zarówno szkoły, jak i administrację o swoich potrzebach. Zapewni to lepsze dotarcie do młodych ludzi, pomoże im wybrać kierunek kształcenia, a w dłuższej perspektywie doprowadzi do zmniejszenia najważniejszych problemów rynku pracy, jakimi są niedopasowanie kompetencyjne i bezrobocie wśród młodych – dodaje ¦wiebocka-Nerkowska.
Mimo ogromnego znaczenia i prestiżu, jakim cieszą się kierunki humanistyczne, współczesny świat stawia na praktyczne zastosowanie wiedzy z dziedzin związanych z technologią i przemysłem. Wiosną ubiegłego roku aż 40 proc. pracodawców poszukiwało specjalistów i techników oraz personelu średniego szczebla, głównie ds. biznesu, specjalistów nauk fizycznych, matematycznych i technicznych. Jednocześnie wyniki badania Bilans Kapitału Ludzkiego pokazały, że rocznie jeden na pięciu pracodawców poszukuje nowych osób do pracy. Pomimo że jasno sprecyzowano, jacy pracownicy są poszukiwani i jakich kwalifikacji się od nich oczekuje, od trzech lat niezmiennie 75 proc. pracodawców ma z tym problem. W 85 proc. przypadków powód jest ten sam – brak odpowiednich kompetencji. Jak zatem nasza gospodarka może podążać w stronę innowacyjności, skoro brakuje jej kluczowego do tego czynnika – kapitału ludzkiego o określonych umiejętnościach i kompetencjach?

O nauce języków obcych i nie tylko

Chiny są przykładem na to, że inwestycja w młodych się opłaca. Już od lat przeznaczają duże sumy pieniędzy na sektor edukacyjny, organizując programy stypendialne, wymiany studenckie z najbardziej prestiżowymi uczelniami na świecie. Ponadto, edukacja traktowana jest jako szansa, a nie obowiązek.
Równie interesująco przedstawia się sytuacja szkolnictwa w Indiach. Prowadzone przez uniwersytety otwarte programy i kursy znacznie różnią się od tych, które oferowane są przez tradycyjne uczelnie – są bowiem stworzone, aby odpowiadać potrzebom gospodarki i rynku pracy.
O krok dalej idą Amerykanie. Zach Sims i Ryan Bubinski – w myśl zasady, że umiejętność programowania jest tak samo ważna jak znajomość matematyki – stworzyli platformę internetową Codecademy, która oferuje darmowe kursy programowania, dopasowane trudnością i tempem nauki do potrzeb użytkownika. Zainteresowanie, jakim cieszy się serwis, udowadnia, że ludziom nie wystarcza już nauka języków obcych; chcą poznawać języki kodowania. Zainspirowana amerykańskim pomysłem Estonia postanowiła wprowadzić program nauczania programowania już w szkołach podstawowych, gdzie dzieci będą mogły poznać języki programowania. Celem Tiger Leap Foundation – organizacji odpowiedzialnej za prowadzenie programu – jest zrezygnowanie z nauki teoretycznych aspektów programowania i skoncentrowanie się na praktyce. Wagę nowoczesnych rozwiązań w sektorze edukacji zaczęto dostrzegać także w Polsce, szczególnym zainteresowaniem cieszą się programy poszukujące odpowiedzi na to, jak i czego uczyć w biznesie. Współpraca biznesu z edukacją jest zarówno motorem rozwoju polskich firm, jak i sposobem na bezrobocie wśród młodych. Dlatego wraz z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości realizujemy projekt Biznes dla edukacji. Naszym celem jest pokazanie ogromnej zależności między sektorem edukacji a przedsiębiorstwami, niezależnie od ich wielkości i branż, w jakich się specjalizują – tłumaczy Piotr Palikowski, prezes Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Kadrami. Równie zaangażowane w ideę programów edukacyjnych są firmy je wdrażające. Dzięki programowi edukacyjnemu chcemy nie tylko wyeliminować problemy z rekrutacją, prowadzić skuteczną politykę informacyjną dotyczącą poszukiwanych przez nas kwalifikacji, ale też poprzez obecność w szkołach i na uczelniach rozwijać kompetencje naszych przyszłych pracowników – mówi Ewa Schabek, dyrektor ds. Zasobów Ludzkich i Administracji z Amica Wronki S.A. U specjalistów, których poszukujemy, a są to m.in. mechanicy, elektrycy, inżynierowie czy projektanci, bardzo ważne są umiejętności praktyczne. Poprzez program praktyk, staży, warsztatów, dni tematycznych oraz konferencji na uczelniach chcemy aktywnie uczestniczyć w edukacji młodych ludzi, a tym samym mieć wpływ na posiadane przez nich kwalifikacje – dodaje Ewa Schabek.

Firma kuźnią talentów

Uczelnie to miejsca, gdzie rodzą się nowe pomysły, jednak dopiero połączenie doświadczenia środowiska biznesowego z kreatywnością młodych ludzi jest w stanie przynieść efekty jednym i drugim. To podczas zdobywania praktycznej wiedzy ludzie mają szansę wykazać się zawodowo, sprawdzić, na ile ich kompetencje odpowiadają potencjalnym pracodawcom i czy ich własna wizja wykonywania danego zawodu jest bliska realiom. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że to właśnie firma jest kuźnią talentów, a pracodawca sam szkoli swojego pracownika. Chcemy dzielić się naszą wiedzą z młodymi ludźmi. Mamy świadomość tego, że proces asymilacji wiedzy jest tym skuteczniejszy, im bardziej widzimy możliwość jej zastosowania na obecnym lub przyszłym etapie rozwoju (zarówno osobistego, jak i zawodowego). To bezpośrednio przekłada się na przygotowanie absolwentów do wejścia na konkurencyjny rynek pracy. Jest to model win-win – wygrywa absolwent, bo jest wyposażony w wiedzę, która umożliwia mu zdobycie pracy i skuteczność realizacji zadań; ale zyskuje na tym także firma, jako pracodawca, gdyż w jej szeregi wchodzi młody człowiek ukierunkowany na praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy – komentuje Anna Kołodziejczyk, dyrektor HR w SMT Software. Największy potencjał do rozwoju innowacyjności, z perspektywy kraju, firm czy uczelni, tkwi właśnie w kapitale ludzkim, dlatego musimy zadbać o to, aby w zakresie edukacji młodych ludzi – na poziomie szkół średnich i uczelni wyższych – integrować wiedzę teoretyczną z aspektem praktycznym – dodaje Anna Kołodziejczyk.
Przykłady płynące z krajów azjatyckich udowadniają, że inwestycja w młodzież się opłaca. Dostosowanie programu kształcenia do sytuacji panującej na rynku pracy przynosi zamierzone efekty, a nowoczesne metody nauczania i niekonwencjonalne pomysły sprawiają, że kraje te rozwijają się w zaskakująco szybkim tempie. Podążając śladami krajów azjatyckich, Polska staje przed szansą stania się krajem innowacyjnym. Osiągnięcie wyniku zbliżonego do najlepszych jest zapewne niemożliwe, ale kto powiedział, że nie można próbować?