Wspólne rozliczenie podatku w zeznaniu rocznym małżonków jest możliwe, o ile przedsiębiorca jest opodatkowany skalą podatkową. Zastosowanie przepisów o podatku liniowym, ryczałcie, karcie podatkowej i podatku tonażowym wyklucza możliwość takiego opodatkowania.

Wspólne rozliczenie dochodów małżonków jest formą optymalizacji podatkowej. Podatek liczony tym sposobem może okazać się niższy względem podatku wynikającego z sumy odrębnych zeznań małżonków. Formuła liczenia podatku tym sposobem polega na tym, że podatek określany jest imię obojga małżonków w podwójnej wysokości liczony od sumy dochodów po uprzednim odliczeniu przysługujących im ulg. Taki sposób obliczania podatku jest opłacalny szczególnie wtedy, gdy jeden z małżonków osiąga dochody opodatkowane stawką 32% (czyli uzyskał roczny dochód powyżej 85 528 zł), a drugi małżonek stawką 18% albo nie osiąga dochodów wcale.

Tylko skala podatkowa uprawnia do ulgi

Z tego sposobu opodatkowania mogą skorzystać przedsiębiorcy, o ile ich dochody opodatkowane są skalą podatkową (18% lub 32%). Trzeba jednak pamiętać, że preferencyjne opodatkowanie dotyczy kumulacji tylko dochodów, a nie dochodu i straty.

Nie można zatem skumulować dochodu jednego małżonka i straty drugiego, najczęściej powstałej w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej. W tym przypadku wspólne rozliczenie jest możliwe, ale strata poniesiona przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą będzie odliczana w latach następnych od dochodu z tego samego źródła, czyli z działalności gospodarczej tego samego podatnika. W łącznym zeznaniu natomiast kumulacji podlegać będzie dochód małżonka i „zero” w sytuacji wystąpienia straty podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. 
@@

Podatek liniowy i ryczałt wyłączają prawo do ulgi

Z preferencyjnego opodatkowania wyłączeni zostali podatnicy objęci podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową, a także podatkiem tonażowym. Właśnie kartę i ryczałt najczęściej wybierają drobni przedsiębiorcy – tj. fryzjer, kosmetyczka, czy taksówkarz.

Nie jest istotne przy tym istotne, czy z takiej działalności osiągnęli dochód, stratę, czy też ich działalność była zwieszona. Sam fakt zastosowania względem nich przepisów dotyczących tych czterech form opodatkowania wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem. A zatem, jeśli podatnik osiąga dochody opodatkowane skalą, np. dochody z pracy, i równocześnie prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, ryczałtem, kartą podatkową bądź podatkiem tonażowym, łączne opodatkowanie w zakresie dochodów opodatkowanych skalą jest niemożliwe.

Ryczałt przez część roku to utrata prawa do ulgi

Z preferencji nie skorzystają także podatnicy, którzy byli opodatkowani ryczałtem przez część roku. Utrata prawa do ryczałtu (np. w konsekwencji rozszerzenia działalności gospodarczej o usługi, które nie mogą być opodatkowane ryczałtem) i – w konsekwencji – zmiana formy opodatkowania na zasady ogólne w trakcie roku podatkowego nie daje niestety prawa do wspólnego opodatkowania z małżonkiem.

Wspólnie można także z podatkiem liniowym przez część roku
Prawo do wspólnego opodatkowania nie jest jednak wyłączane w razie utraty prawa do podatku liniowego w trakcie roku (np. w wyniku świadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy). W tym przypadku podatnik jest zobowiązany skorygować zaliczki na podatek dochodowy obliczone od początku roku przy zastosowaniu skali podatkowej, po czym może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania z małżonkiem.

Najem na ryczałcie nie pozbawia prawa do ulgi

Z preferencyjnego opodatkowania mogą skorzystać jednak ci przedsiębiorcy, którzy byli opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, ale w zakresie uzyskiwanych przychodów z najmu, dzierżawy i umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie były zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (tzw. najem prywatny).

Trzeba spełniać pozostałe warunki

Trzeba pamiętać, że wspólne rozliczenie małżonków jest możliwe po spełnieniu pozostałych warunków, jakimi są m.in.:
- istnienie związku małżeńskiego przez cały rok podatkowy,
- istnienie wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy,
- podleganie obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości dochodów osiągniętych przez podatnika (z pewnymi wyjątkami wymienionymi w art. 6 ust. 3a ustawy o PIT),
- złożenie wspólnego zeznania w nieprzekraczalnym terminie do 30 kwietnia (w bieżącym roku do 2 maja). 

Dorota Kępka – księgowa Tax Care
współpraca Joanna Szlęzak-Matusewicz – analityk Tax Care