Od początku uruchomienia programów do 26 grudnia 2010 r. zakontraktowano 56,7 proc. wszystkich środków na lata 2007-2013. Oznacza to, że środki unijne powoli się wyczerpują. Dotyczy to również funduszy dla przedsiębiorstw. Instytucje Wdrażające programy informują, że 2011 może być ostatnim rokiem, w którym środki unijne będą rozdawane na tak dużą skalę. Warto przyjrzeć się zatem, z jakich programów firma może jeszcze skorzystać i już na początku roku zacząć planować przyszłe inwestycje. 

Wśród przedsiębiorców planujących duże innowacyjne inwestycje największym powodzeniem cieszą się środki pochodzące z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (zagospodarowano 62,4 proc. budżetu tego programu; stan na 3 grudnia 2010 r.). Część środków z tego programu została już wykorzystana, w szczególności wyczerpały się środki dotyczące inwestycji w infrastrukturę nauki. W 2011 r. mają być przeprowadzone ostatnie nabory do niektórych działań dla przedsiębiorców do tego programu.

Działanie 1.4 Wsparcie projektów celowych

Działanie zostało przeznaczone na wsparcie badań prowadzonych przez przedsiębiorstwa. Pierwotnie było połączone z działaniem 4.1, które umożliwiało uzyskanie dofinansowania na wdrożenie wyników prac badawczych. Niestety, z powodu wyczerpania środków na działanie 4.1, obecnie przedsiębiorca przystępując do działania 1.4 sam musi pokryć cześć wdrożeniową.

Projekty badawcze realizowane w ramach działania mogą obejmować przedsięwzięcia techniczne, technologiczne lub organizacyjne prowadzone przez przedsiębiorców samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi (szkołami wyższymi, jednostkami B+R, itp.), aż do momentu stworzenia prototypu. Progi dofinansowania są zależne od tego, jaki charakter mają prowadzone przez przedsiębiorstwo prace badawcze. Jeśli mają one charakter badań rozwojowych, to progi dofinansowania wynoszą odpowiednio 70 proc. dla mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy oraz 60 proc. dla średnich przedsiębiorstw. Jeśli prowadzone prace mają charakter badań przemysłowych, wówczas progi dofinansowania są dużo niższe i wynoszą odpowiednio 45 proc. dla mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy i 35 proc. dla średniego przedsiębiorcy. Nowością pojawiającą się w ostatnim naborze jest możliwość zwiększenia wysokości wsparcia o 15 proc., ale do progu nie przekraczającego 80 proc. Warunkiem uzyskania zwiększonego wsparcia jest upowszechnianie wyników prac badawczych na konferencjach lub efektywna współpraca z innymi niepowiązanymi przedsiębiorcami lub organizacją badawczą.
W 2011 r. planowane są na te działanie dwa nabory. Pierwszy na początku roku od 7 marca do 8 kwietnia, a drugi latem – od 29 sierpnia do 30 września. Przewidziane środki w każdym z naborów to 199,03 mln zł. 
@@

Działanie 3.3.2 Wsparcie dla MSP

O dofinansowanie z Działania 3.3, Poddziałanie 3.3.2 może ubiegać się mikroprzedsiębiorca, mały lub średni przedsiębiorca. Działanie przewiduje możliwość uzyskania 50 proc. kosztów kwalifikowanych na usługi doradcze dla przedsiębiorstw (niezależnie od ich wielkości). Usługi doradcze, o których wsparcie ubiega się przedsiębiorca, powinny być powiązane z pozyskaniem zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym. Preferowane są projekty przewidujące dofinansowanie na usługi doradcze o charakterze innowacyjnym, dotyczące zakupu usług doradczych i analiz w celu wprowadzenia zmian organizacyjnych, produktowych lub technologicznych. Działanie to może być bardzo interesujące dla firm dopiero rozwijających się i szukających zewnętrznych źródeł wsparcia działalności. Nabór na konkurs rozpoczął się 14 lutego i ma trwać do wyczerpania alokacji na 2011 r. lub do końca 2011 r. Pula przeznaczonych środków na to działanie w br. to 21 mln zł. Biorąc pod uwagę dotychczasowe zainteresowanie programem, istnieje duża szansa, że będzie on otwarty do końca 2011 r.

Działanie 4.3 Kredyt technologiczny

Działanie to jest interesujące pod kilkoma względami. W momencie rozpoczęcia zainteresowanie nim – ze względu na dosyć skomplikowany mechanizm pozyskiwania środków – było niewielkie. W 2010 r., w momencie wyczerpywania się innych możliwości korzystania z dofinansowań, zainteresowanie to zaczęło szybko wzrastać, jednak wówczas zaostrzono wymagania dotyczące możliwości ubiegania się o środki w ramach tego działania, w szczególności część z nich dotyczącą innowacyjności inwestycji.

Kredyt technologiczny ma na celu wsparcie projektów przedsiębiorców z sektora MSP, polegających na wdrożeniu własnej lub nabytej nowej technologii i rozpoczęciu sprzedaży produktów, procesów bądź usług powstających z zastosowaniem tej technologii. Warunkiem niezbędnym do uzyskania wsparcia w tym działaniu jest posiadanie przez przedsiębiorcę zaświadczenia o innowacyjności danej technologii. Warto przy tym zapoznać się z ustawą prawo własności przemysłowej, która podpowie przedsiębiorcy, jakie dokumenty można przedstawić alternatywnie do opinii o innowacyjności.

Jak już wspomniałam, działanie to posiada nieco odmienną konstrukcję niż pozostałe działania finansowane ze środków unijnych. Pierwszym etapem ubiegania się o środki unijne jest złożenie wniosku o kredyt komercyjny, na formularzach banku (a jeśli bank nie posiada własnego wzoru formularza, to na formularzach zgodnych z działaniem PO IG 4.3.). Kredyt udzielony w banku komercyjnym może stanowić do 75 proc. wartości kosztów inwestycji technologicznej. Pozostałą część musi zapewnić przedsiębiorca we własnym zakresie, przy czym nie mogą to być środki pochodzące ze środków publicznych. O kredyt komercyjny powinniśmy wystąpić w jednym z banków, który znajduje się na liście działania” (można ją odnaleźć na stronach Banku Gospodarstwa Krajowego). Obecnie istnieje możliwość złożenia wniosku w 14 bankach, ale lista cały czas się rozszerza. 

Mając już promesę kredytową z banku komercyjnego, kierujemy (przeważnie tę operację wykonuje za nas bank) wniosek do Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) o przyznanie dofinansowania w ramach działania 4.3, czyli tzw. premii technologicznej. Po pozytywnej akceptacji wniosku przez BGK podpisujemy umowę o dofinansowanie. Jego poziom wynosi od 30 do 70 proc. wartości projektu, zgodnie z mapą pomocy regionalnej na lata 2007-2013. Warto przy tym przypomnieć, że dla konkursów ogłoszonych po 1. stycznia 2011 r. obowiązują nowe progi wsparcia, które dla niektórych województw, m.in. mazowieckiego, są niższe od dotychczas obowiązujących.

¦rodki w postaci premii technologicznej wpłacane są na podstawie faktur sprzedażowych dostarczonych przez firmę wraz z wnioskami o płatność do BGK. Oznacza to, że przedsiębiorca „fizycznie” nie ma styczności z pieniędzmi, ponieważ są one przelewane z BGK bezpośrednio do banku komercyjnego. Faktyczne dofinansowanie na projekt jest zatem niższe niż procenty podawane w dokumentacji konkursowej. Przykładowo, firma będąca małym przedsiębiorstwem z województwa podlaskiego może uzyskać dofinansowanie w postaci premii technologicznej do 70 proc. (50 proc. wg mapy pomocy regionalnej + 20 proc. za fakt bycia małym przedsiębiorstwem). Efektywnie (biorąc pod uwagę 25-proc. wkład własny do kredytu w banku komercyjnym) dofinansowanie na całość projektu wyniesie w tym przypadku nieco ponad 52 proc.

Na 2011 r. zaplanowana została kontynuacja konkursu rozpoczętego w 2010 r. oraz ogłoszenie kolejnego konkursu w 2011 r. (pod warunkiem wejścia w życie Ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej w I kwartale 2011 r.). ¦rodki przeznaczone do wydatkowania w 2011 r. w ramach tego działania to 400 mln zł.

Działanie 5.1 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym

Jak sama nazwa działania wskazuje, dofinansowanie będzie udzielane na wspólne przedsięwzięcia grup podmiotów, w tym m.in. przedsiębiorstw – z zastrzeżeniem, że powinny mieć one formę prawną spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jednocześnie podmiot ten musi być koordynatorem powiązania kooperacyjnego. Planowane w ramach działania przedsięwzięcia powinny dotyczyć przygotowania wspólnego produktu i/lub usługi o charakterze innowacyjnym oraz ich wprowadzenia na rynek przez członków powiązania kooperacyjnego. Dofinansowanie może zostać przyznane na projekty o charakterze inwestycyjnym, doradczym, szkoleniowym oraz na projekty z zakresu ekspansji rynkowej powiązania z jednoczesnym uwzględnieniem kosztów administracyjno-osobowych związanych z realizacją projektu. Faktem przyciągającym uwagę przedsiębiorców jest wysoki próg dofinansowania – możliwe jest uzyskanie aż do 100 proc. wydatków kwalifikowanych.
Na początku 2011 r. kontynuowano nabór, który został rozpoczęty 27 grudnia 2010 r., a trwał do 31 stycznia br. Na ten nabór przeznaczono środki w wysokości 67 mln zł. Kolejne zaplanowane w 2011 r. nabory to: 21.02.-30.04. i 19.09.-30.11., na które zaplanowano łącznie 200 mln zł.

Działanie 5.4 Zarządzanie własnością intelektualną

Działanie to skierowane jest do sektora MSP i ma zachęcić przedsiębiorców do stosowania ochrony prawnej wytworów intelektualnych. Interesujące dla przedsiębiorców jest w szczególności poddziałanie 5.4.1 Wsparcie na uzyskanie/realizację ochrony własności przemysłowej, w ramach którego możliwe są do realizacji dwa typy projektów:
1. „Wsparcie na uzyskanie ochrony własności przemysłowej” – umożliwia pokrycie kosztów przygotowania zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego przez zawodowego pełnomocnika oraz pokrycie kosztów zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego.
2. „Wsparcie na realizację ochrony własności przemysłowej” – umożliwia pokrycie kosztów związanych z wszczęciem i z prowadzeniem postępowania w zakresie unieważnienia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji lub postępowania w zakresie stwierdzenia wygaśnięcia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy albo prawa z rejestracji.

Wartość projektów w ramach tego działania nie może być niższa niż 2 tysiące złotych, ani nie może przekroczyć 400 tys. zł. Przy czym procent dofinansowania wynosi od 35 do 70 proc. całości projektu. Na 2011 r. zaplanowano jeden nabór, który rozpoczął się 14 lutego i potrwa aż do wyczerpania alokacji na 2011 r. lub do końca 2011 r. Pula środków przeznaczonych na konkurs w 2011 to 10,8 mln zł.

Działanie 6.1 Paszport do eksportu

„Paszport do eksportu” jest przeznaczony dla mikro, małych i średnich firm, które wcześniej nie eksportowały swoich produktów i usług, albo eksportowały je w ograniczonym zakresie (nie więcej niż 30 proc. wartości sprzedaży). Działanie to zostało pomyślane w formie dwóch etapów. W pierwszym możemy uzyskać maksymalnie 10 tys. zł (stanowiące 80 proc. kosztów) na sporządzenie tzw. Planu Rozwoju Eksportu. W drugim etapie z kolei możemy otrzymać maksymalnie 200 tys. zł, ale nie więcej niż połowę kosztów planowanych działań. Przykładowe działania, na które możemy uzyskać wsparcie to: wyszukiwanie i dobór partnerów na rynku docelowym, np. firm o podobnym profilu, organizacja i udział w misjach gospodarczych za granicą czy doradztwo w zakresie strategii finansowania przedsięwzięć eksportowych i działalności eksportowej.

Nowością w 2011 r. ma być fakt, że przedsiębiorca będzie mógł złożyć jeden wniosek na dwa etapy, a nie jak do tej pory oddzielny wniosek na każdy z etapów, przy czym złożenie wniosku na drugi etap możliwe było dopiero po zatwierdzeniu przez Regionalną Instytucję Finansującą Planu Rozwoju Eksportu sporządzonego w etapie pierwszym. O tym, czy zostanie to wdrożone w konkursie przekonamy się już niebawem, ponieważ pierwszy nabór został trwa od 21 lutego do 11 marca, drugi pomiędzy 20 czerwca a 8 lipca, zaś trzeci od 17 października do 4 listopada lub do wyczerpania alokacji na konkurs. £ącznie na wszystkie trzy nabory zaplanowane na 2011 r. przeznaczono kwotę 324 mln zł.

Działanie 6.5.2 Wsparcie udziału przedsiębiorców w programach promocji

Działanie to organizowane jest przez Departament Wdrażania Programów Operacyjnych przy Ministerstwie Gospodarki. Obecnie trwa kontynuacja konkursu z 6 grudnia 2010 r. – programy promocji o charakterze ogólnym. Na rok 2011 zaplanowano konkurs dotyczący programów promocji o charakterze branżowym, który ma się rozpocząć w II kwartale br. W konkursie będą mogły wziąć udział przedsiębiorstwa, które realizują program promocji branżowej o wartości minimum 2 mln zł.

Działanie 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej

Pomiędzy 9 maja a 3 czerwca zaplanowano prawdopodobnie już ostatni nabór wniosków w ramach tego działania. Jest to chyba jedno z budzących najwięcej emocji działań. Przeznaczone dla firm rozpoczynających działalność, miało ułatwić młodym przedsiębiorcom start w elektronicznym biznesie. Idea być może i słuszna, spotkała się jednak z olbrzymią krytyką, a na temat samego działania i późniejszych problemów Beneficjentów można znaleźć mnóstwo publikacji. Począwszy od kontrowersyjnych konkursów według idei „kto pierwszy ten lepszy”, poprzez zarzuty dotyczące „nowych przedsiębiorstw” (najwięcej dofinansowań otrzymywały nowo powstałe działalności, które jednak były kolejną spółką jednego właściciela), aż do problemów z „niekończącymi” się rozliczeniami i historiami ludzi, którzy z powodu opóźnień w płatnościach musieli zastawiać prywatne mieszkania. Warto dodać również, że co do „jakości” samych projektów, który uzyskały wsparcie, pojawiło się również wiele krytycznych głosów dotyczących w szczególności racjonalności wydatków i efektywności biznesowej samych przedsięwzięć. Dlatego konkurs ten począwszy od 2010 odbywa się na zmienionych zasadach, a sama dokumentacja z nim związana została zmieniona diametralnie (znacznie rozbudowana), zmodyfikowano również zasady oceniania i obowiązujące progi dofinansowania. Czy działania te przyniosły pożądane rezultaty? Okaże się, kiedy poznamy wyniki ostatniego konkursu. Warto nadmienić, że na konkurs w tym roku przewidziano do rozdania 300 mln zł.

Działanie 8.2 Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu B2B

Podobnie jak działania 8.1, także działanie 8.2. od początku istnienia przeszło znaczną ewolucję. Działanie to ma na celu dofinansowanie przedsięwzięć o charakterze technicznym, informatycznym i organizacyjnym, które prowadzą do realizacji procesów biznesowych w formie elektronicznej. Przedsięwzięcie to musi obejmować minimum trzy współpracujące przedsiębiorstwa, które należą do sektora MSP. Intensywność wsparcia wynosi od 50 do 85 proc. w zależności od charakteru zakupu i wielkości przedsiębiorstwa. Począwszy od ostatniego naboru zmieniono kryteria oceniania – wprowadzono przede wszystkim kryteria punktowe w ocenie merytorycznej, dzięki którym możemy sprawdzić, czy nasz wniosek będzie miał szanse na uzyskanie wsparcia. Przez zmianę rozporządzenia wykluczono możliwość uzyskania dofinansowania na wynagrodzenia w tym działaniu. Wdrażając zatem system jesteśmy zmuszeni do korzystania z usług zewnętrznych.
W 2011 r. w ramach działania zaplanowano dwa nabory: od 4 do 29 kwietnia i od 3 do 28 października. Na każdy z nich przewidziano 177,5 mln zł.

Działanie 8.4 Zapewnienie dostępu do Internetu na etapie „ostatniej mili”

Działanie to ma na celu „informatyzację” obszarów, które do tej pory nie posiadały dostępu do Internetu. Na ten rok w jego ramach zaplanowano dwa nabory: od 20 czerwca do 2 września i od 17 października do 30 grudnia. Przewidziano 230 mln zł na pierwszy nabór i 68,9 mln zł na drugi.

Inne Programy Operacyjne

Na tzw. „projekty miękkie”, co oznacza głównie działania związane ze szkoleniem personelu, przedsiębiorstwa mogą pozyskiwać dotacje z <BOLD>:<Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki>. Nabory będą odbywały się na nieco innych zasadach niż do tej pory, a od 1 stycznia br. wszystkie wnioski składane będą na zmodyfikowanych formularzach, w których dodano dodatkowe pola.
Inną możliwością są również Programy Regionalne, jednak tu w każdym z 16 programów w zależności od województwa środki zostały różnie zaplanowane. W niektórych województwach, np. w mazowieckim, wszystkie środki zostały już rozdysponowane, w innych z kolei – m.in. w Małopolsce – prawie wszystkie konkursy zostaną ogłoszone. 
Będzie również kontynuowany Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Przeznaczony jest dla przedsiębiorstw działających na obszarach wiejskich. Najbardziej interesujące dla przedsiębiorców będą dwa działania: 312 „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw” oraz 311 „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”. Przy czym w obu tych działaniach maksymalne wsparcie określono na poziomie 50 proc. wartości projektu, a wielkość uzyskanej przez przedsiębiorstwo pomocy do 200 000 Euro.

W 2011 planuje się również intensywne wydawanie środków z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW). Program ten obejmuje województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie, uznane za najbiedniejsze regiony Unii Europejskiej. Dla przedsiębiorców najbardziej interesującym działaniem w ramach tego Programu jest I.3. „Wspieranie innowacji”. Pozwala ono otrzymać dofinansowanie do 90 proc. na wyposażenie, tworzenie zaplecza B+R i przygotowanie terenów inwestycyjnych.

Programy międzynarodowe

Jeśli zaś nie „załapiemy się” na żaden program krajowy, pozostaje nam skorzystanie z programów międzynarodowych. W tym roku kontynuowany będzie 7 Program Ramowy. W ramach programu przedsiębiorstwa z sektora MSP mogą wchodzić w skład sieci współpracy i realizować projekty badawcze szczególnie w ramach obszarów: COOPERATION (WSPó£PRACA) lub CAPACITIES (MO¯LIWO¦CI), obejmujący m.in. badania na rzecz MSP czy wsparcie klastrów. Projekty składane w tym programie zawsze będą realizowane przy współpracy kilku firm (lub organizacji), najlepiej z różnych regionów UE. Przykładowo chcąc uzyskać dotację na badania na rzecz MSP w projekcie muszą brać udział trzy firmy spełniające kryteria małego i średniego przedsiębiorstwa chcące rozwiązać wspólny problem technologiczny. Wymagania w międzynarodowych programach są zatem wysokie, ale być może warto się nimi zainteresować, ponieważ działają one na podobnych zasadach już od dłuższego czasu i będą kontynuowane, nawet gdy środki na Programy Operacyjne się już wyczerpią.

¬ródło: Gazeta Małych i ¦rednich Przedsiębiorstw, www.gazeta-msp.pl