Z perspektywy franczyzobiorcy, franczyza to po prostu metoda prowadzenia własnej firmy pod cudzą marką i w oparciu o cudzy, sprawdzony pomysł. Dla franczyzodawcy zaś, to sposób rozwijania firmy za pośrednictwem innych przedsiębiorców, którzy – korzystając z marki franczyzodawcy – prowadzą działalność według jego sprawdzonego pomysłu i ściśle określonych przez niego zasad. Tworzy on w ten sposób sieć placówek (dystrybucyjnych, usługowych lub produkcyjnych) swojej firmy prowadzonych przez niezależnych przedsiębiorców.

Statystyki pokazują, iż 90 proc. nowych przedsiębiorstw upada w ciągu pierwszych pięciu lat od rozpoczęcia działalności, natomiast w przypadku firm franczyzowych jest to nie więcej niż 10 proc. Jednak zakładanie, że franczyza to forma działalności gwarantująca odniesienie sukcesu rynkowego jest ryzykowne. Zwłaszcza że na rynku pojawia się coraz więcej firm oferujących franczyzę, przy czym nie każda jest jednakowo dobrze do tego przygotowana. Co więcej, aby inwestycja została zwieńczona sukcesem, ważna jest nie tylko właściwa ocena franczyzodawcy oraz jego systemu, ale także własnych możliwości prowadzenia danej działalności.

Zrób to sam

Dostarczenie przez franczyzodawcę know-how nie gwarantuje sukcesu. Franczyzodawca zapewnia coś, co potocznie można nazwać biznesowym zestawem „zrób to sam”, ale powodzenie działalności zależy przede wszystkim od zdolności franczyzobiorcy i od jego umiejętności wykorzystania oferowanej mu szansy. We wszystkich sieciach można zauważyć trzy podstawowe poziomy wyników osiąganych przez franczyzobiorców. Są zatem franczyzobiorcy – przodownicy, którzy znakomicie sobie radzą, mają prawidłowe nastawienie i podejście, a także predyspozycje, dzięki którym potrafią maksymalnie wykorzystać pojawiające się szanse.

Są też osoby przeciętne, które działają w systemie franczyzowym i generalnie osiągają oczekiwane rezultaty, ale brakuje im talentu niezbędnego do optymalnego rozwoju działalności i maksymalizacji zysków. W końcu są i tacy, których wyniki są słabe. Są to ludzie, którzy przystąpili do systemu franczyzowego z jak najlepszymi intencjami, ale brakuje im woli lub zdolności bądź też zmienili w międzyczasie zdanie co do swojego pomysłu na życie i chcą się wycofać z franczyzy. 
@@

W większości przypadków przedsiębiorcy czerpią jednak korzyści z działania w ramach sieci franczyzowej. Do najważniejszych zalet franczyzy możemy zaliczyć m.in. niższe koszty inwestycji początkowej, niż w przypadku rozpoczynania tej samej działalności samodzielnie. Franczyzodawca, dzięki swoim działaniom pilotażowym, posiada wiedzę praktyczną dotyczącą tego, jak najefektywniej i najoszczędniej rozporządzać posiadanymi środkami i potrafi wyeliminować niepotrzebne wydatki. Franczyzodawca zapewnia franczyzobiorcy także szereg świadczeń, które mają umożliwić mu osiągnięcie sukcesu. ¦wiadczenia te obejmują m.in. pomoc przy wyborze odpowiedniej lokalizacji pod działalność, wskazówki w zakresie nabycia praw do lokalu, przygotowania planów remontu, aranżacji i umeblowania lokalu, szkolenia w zakresie prowadzenia firmy oraz dostarczenie podręcznika operacyjnego ze szczegółowymi instrukcjami opisującymi wszystkie aspekty danej działalności. Rzetelny i doświadczony franczyzodawca zapewnia także model finansowy zawierający wyliczenia dotyczące nakładów inwestycyjnych oraz prognozowanych przychodów i zysków przygotowywane pod konkretną placówkę franczyzową, a skalkulowane na podstawie wyników osiąganych przez jednostki własne franczyzodawcy.

Nie może zabraknąć zdrowego rozsądku

Oczywiście franczyza nie jest wolna od wad. Najistotniejszą, na pierwszy rzut oka, wydaje się konieczność uiszczania opłat wstępnych i bieżących na rzecz franczyzodawcy. Wysokość wstępnych opłat licencyjnych na polskim rynku waha się od 1 zł do 130 tys. zł. Skrajne wartości występują jednak w nielicznych przypadkach – najczęściej za licencję trzeba zapłacić od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych. ¦rednia wartość opłaty bieżącej wynosi natomiast 5 proc. od obrotu netto. Większość sieci pobiera również opłaty marketingowe. Należy jednak pamiętać, że w zamian franczyzobiorca otrzymuje pomoc nie tylko na starcie, ale także w trakcie prowadzenia działalności, np. w postaci dostępu do potrzebnych produktów po atrakcyjnych, wynegocjowanych w imieniu całej sieci cenach czy też w postaci działań reklamowych promujących daną markę i jej ofertę.

Niekorzystny może się także wydawać element kontroli nad działalnością franczyzobiorcy sprawowanej przez franczyzodawcę, który nieuchronnie wiąże się z franczyzą. Franczyzobiorca prowadzi bowiem działalność na podstawie licencji, która zobowiązuje go do kierowania firmą zgodnie z warunkami określonymi w umowie franczyzowej. Dlatego też musi liczyć się z kontrolą ze strony franczyzodawcy związaną z utrzymywaniem odpowiednich standardów. Osoba, która myśli o związaniu się z siecią franczyzową musi mieć świadomość, że oznacza to konieczność działania w określonych ramach, według zasad wyznaczonych przez franczyzodawcę. Dlatego też potencjalny franczyzobiorca powinien przede wszystkim zastanowić się, czy pasuje osobowościowo do takiego modelu funkcjonowania. Osoba bardzo kreatywna, z głową pełną własnych pomysłów, ulepszeń i nowych rozwiązań może mieć trudności z wpasowaniem się w z góry nakreślony plan biznesowej codzienności.

Od A do Z

Kolejnym krokiem jest wybór branży, w obrębie której należy poszukiwać pomysłu na biznes. Najwięcej systemów franczyzowych funkcjonuje obecnie w branży odzieżowej i obuwniczej, gastronomicznej, FMCG (w tym przede wszystkim sklepy ogólnospożywcze oraz specjalistyczne sklepy spożywcze) oraz finansowej (m.in. sieci agencyjne banków, punkty kasowe, doradcy finansowi). Warto jednak podkreślić, że liczba wszystkich firm rozwijających się na polskim rynku poprzez franczyzę przekracza już 600 i nieustannie rośnie. Można wśród nich znaleźć przedstawicieli praktycznie każdej branży.

Częstym błędem jest selekcja ofert franczyzowych wyłącznie przez pryzmat wysokiej rentowności przyszłego przedsięwzięcia. Wielu potencjalnych franczyzobiorców pomija aspekt dostosowania charakteru planowanej aktywności do własnych predyspozycji i upodobań. Osoba nie lubiąca dzieci, a otwierająca placówkę przedszkolną, kierując się jedynie kryterium zyskowności nie osiągnie najprawdopodobniej oczekiwanej satysfakcji z pracy, ani w pełni zadowalającego wyniku ekonomicznego.

Kolejnym etapem jest wyłonienie odpowiedniego franczyzodawcy, czyli firmy, która zbudowała silną, odnoszącą sukcesy markę, poznała i sprawdziła dokładnie mechanizmy działania swojego biznesu we własnych placówkach pilotażowych oraz ma już zadowolonych franczyzobiorców, z którymi można się spotkać i porozmawiać. Podczas serii spotkań z franczyzodawcą osoba zainteresowana związaniem się umową franczyzową powinna m.in. dowiedzieć się, dlaczego operator systemu zdecydował się na budowę sieci franczyzowej, zamiast otwierać własne placówki, jak przygotowywał się do rozwoju swojej firmy poprzez franczyzę, kim są członkowie kadry zarządzającej firmą i jakie mają w tym zakresie doświadczenie. Należy także poprosić franczyzodawcę o udostępnienie dokumentów określających kondycję finansową jego przedsiębiorstwa oraz wszelkich danych związanych z funkcjonowaniem już działających placówek. ¬ródło: Gazeta Małych i ¦rednich Przedsiębiorstw, www.gazeta-msp.pl