Jednym z istotnych czynników, które sprawiają, że zatrudnieni na etacie decydują się przejść na samozatrudnienie jest możliwość płacenia niższych składek na ZUS. Dla nowo powstających firm obniżenie składek ZUS na okres dwóch lat także bywa istotnym argumentem za.

Jednak niewiele osób, które cieszą się niższymi składkami ZUS i - dzięki temu - większym środkom dostępnym na koncie, zastanawia się nad długofalowymi skutkami opłacania niskich składek. A te mogą okazać się druzgocące, jeśli w porę nie zostaną dostrzeżone i zniwelowane.

Czy słowo "druzgocące" nie zostało użyte przesadnie? Przekonajmy się przeprowadzając stosowne wyliczenia. Osoba prowadząca działalność gospodarczą musi opłacać składki na ZUS w wysokości takiej, jakby osiągała minimalne zarobki na poziomie 60 proc. średniej krajowej pensji brutto, niezależnie od tego, jak wysokie są realnie jego dochody. Czyli osoba osiągająca dochody na poziomie 2 tys. złotych i 20 tys. złotych płaci tę samą składkę na ZUS, z której część trafia na tzw. konto emerytalne. Obecnie (początek 2011 r.) na konto emerytalne trafia niecałe 370 złotych co miesiąc, z czego jedna trzecia przesyłana jest do OFE, a dwie trzecie pozostają w ZUS (w formie zapisu komputerowego, a nie pieniędzy na koncie!).

Przyjmując odpowiednie założenia jesteśmy w stanie wyliczyć wysokość przyszłej emerytury dla samozatrudnionego. I tak osoba, która w wieku 25 lat założyła własną działalność, a wcześniej nie przepracowała ani dnia na etacie w 2050 r. odbierze... 1052 zł emerytury łącznie od ZUS i OFE w przeliczeniu na dzisiejsze środki (zakładając, że do tego czasu inflacja będzie rosła o 2,5 proc. rocznie, wynagrodzenia o 3 proc., a składki w OFE o 4 proc. rocznie po uwzględnieniu kosztów zarządzania). To mniej niż 1/3 dzisiejszej przeciętnej pensji brutto, a nawet mniej niż obecnie obowiązująca płaca minimalna. A przecież emeryturę w takiej samej wysokości będą otrzymywać także nie tylko przedsiębiorcy, którzy osiągali dochody na poziomie 2 tys. złotych miesięcznie, ale także ci, których dochody były wielokrotnością tej kwoty. W ostatecznym rozrachunku tzw. stopa zastąpienia (wysokość emerytury w przeliczeniu na osiągane dochody przed emeryturą) może wynosić zaledwie kilka procent. Ktoś, kto prowadził życie na wysokim poziomie, może rzeczywiście być zdruzgotany wysokością wypłacanych emerytur. Ale przecież wypłacanych w oparciu o minimalne składki odprowadzane do ZUS.

Warto na koniec dodać, że osoba, która przechodzi na działalność w wieku 35 lat i będzie pracować do 65. roku życia otrzyma za ten okres emeryturę w wysokości ok. 790 PLN (przy zachowaniu wcześniejszych założeń), a osoba, która na założenie firmy zdecyduje się w wieku 45 lat otrzyma 530 złotych emerytury (plus składkę za wcześniejsze lata pracy).

Można próbować także wyobrazić sobie wysokość przyszłej emerytury na podstawie innych szacunków, przeprowadzonych jeszcze przed "reformą" OFE. Według niektórych szacunków emerytura dzisiejszego 30-latka za 35 lat wyniesie mniej niż połowę jego dochodów. W przypadku przedsiębiorcy opłacającego minimalne składki na ubezpieczenia społeczne, za podstawę obliczenia emerytury należy wziąć 60 proc. przeciętnej pensji, a więc ok. 2 tys. zł brutto, co daje mniej niż 1500 zł netto. A emerytura wyniesie tylko połowę tej kwoty...

¬ródło: Tax Care