Nowelizacja ustawy o podatku od osób fizycznych wprowadziła modyfikacje do preferencyjnych rozliczeń, katalogu zwolnień podatkowych oraz odliczeń od dochodu.

Preferencyjne rozliczanie dochodów

• małżonkowie
W zakresie opodatkowania małżonków ustawodawca wprowadził pewne uproszczenia. Weszły one w życie z nowym rokiem, jednak mają zastosowanie już do dochodów rozliczanych w zeznaniach za 2010 r.

Po zmianach wniosek o łączne opodatkowanie małżeńskich dochodów może być wyrażony wyłącznie przez jednego z małżonków (art. 6 ust. 2a ustawy o pdof). Wniosek taki traktowany jest na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

• samotny rodzic
Ustawodawca doprecyzował definicję osoby samotnie wychowującej dziecko, która uprawniona jest do preferencyjnego rozliczenia. Nowa definicja ma na celu likwidację istniejących dotychczas wątpliwości interpretacyjnych dotyczących m.in. prawa do korzystania z tej preferencji przez osoby żyjące w związkach partnerskich (tzw. konkubinacie).
@@

Obecnie dla skorzystania z preferencyjnego sposobu obliczania podatku nie wystarczy, aby rodzic lub opiekun prawny był panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Osoba posiadająca wskazany status będzie mogła się rozliczyć jako samotny rodzic wyłącznie wówczas, gdy faktycznie samotnie wychowuje dzieci.

Ten przepis ma zastosowanie do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2011 r. Ponieważ jednak w ocenie resortu finansów uściślenie definicji ma jedynie charakter doprecyzowujący, należy się liczyć z tym, że również w rozliczeniach za 2010 r. prawo do omawianych preferencji fiskus będzie uznawał tylko w odniesieniu do osób, które w tym okresie faktycznie samotnie wychowywały dzieci.

Zwolnienia przedmiotowe

Modyfikacje w katalogu zwolnień przedmiotowych przynoszą korzyści wielu grupom podatników.

W odniesieniu do świadczeń ponoszonych przez pracodawców na zakwaterowanie pracowników, które korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o pdof, nowelizacja znosi ograniczenia dotyczące miejsca zakwaterowania. Od 2011 r. omawiane świadczenia korzystają ze zwolnienia od podatku do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 500 zł bez względu na miejsce zakwaterowania pracownika.

Od 2011 r., zgodnie ze znowelizowanym art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof, zwolnieniem objęte są nie tylko przyznawane emerytom i rencistom przez byłego pracodawcę świadczenia rzeczowe i ich ekwiwalenty, ale wszelkie świadczenia otrzymywane przez tę grupę podatników od byłego pracodawcy. Ustawodawca znosząc ograniczenia dotyczące rodzaju świadczenia rozszerzył w ten sposób dotychczasowy zakres zwolnienia.

Zmiana wprowadzona do art. 21 ust. 1 pkt 40b omawianej ustawy polega na zastąpieniu obowiązującego do końca 2010 r. miesięcznego limitu (380 zł) zwolnienia z podatku stypendiów dla uczniów i studentów limitem rocznym (3 800 zł). W przeciwieństwie do obowiązujących do końca 2010 r. regulacji, studenci i uczniowie mogą korzystać ze zwolnienia również w sytuacji uzyskiwania innych dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej.

Pośród najważniejszych ze zmodyfikowanych w 2011 r. zwolnień znalazło się również zwolnienie dla przychodów uzyskiwanych przez krwiodawców, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 101 ustawy o pdof. Do końca 2010 r. ze zwolnienia korzystały przychody krwiodawców uzyskiwane ze sprzedaży krwi lub osocza. Od nowego roku zostało ono rozszerzone, gdyż ustawodawca objął nim przychody ze sprzedaży krwi lub jej składników, do których oprócz osocza należą m.in. płytki krwi.

Odliczenia od dochodu

W 2011 r. rozszerzeniu uległ zakres tzw. ulgi internetowej. Dzięki zniesieniu ograniczenia dotyczącego miejsca instalacji łącza, możliwość zastosowania tej ulgi uzyskały osoby korzystające z internetu m.in. w kawiarenkach internetowych. Zatem więcej osób skorzysta z tej ulgi.

Zmienił się również sposób dokumentowania prawa do ulgi. Od 2011 r. użytkownik internetu nie musi legitymować się posiadaniem faktury VAT. Każdy dowód, z którego będzie wynikało, że uiścił opłatę za użytkowanie internetu (np. przelew bankowy), będzie dowodem stanowiącym podstawę dokonania odliczenia.

Zmiany nie ominęły ulgi rehabilitacyjnej. Ustawodawca m.in. poszerzył krąg osób niepełnosprawnych, które mogą skorzystać z ulgi na utrzymanie psa, o osoby niedowidzące (I lub II grupy inwalidztwa) oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu (I grupy inwalidztwa). Jednocześnie zaostrzył wymogi dotyczące psa, który obecnie musi posiadać status psa asystującego w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej.

W odniesieniu do wskazanej ulgi, jak również dotyczącej opłacania przewodników osób niepełnosprawnych (art. 26 ust. 7a pkt 7 omawianej ustawy), a także ulgi z tytułu wykorzystywania prywatnego samochodu osobowego na dojazdy na niezbędne zabiegi, nadal nie jest wymagane posiadanie przez podatnika dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych na te cele wydatków. Jednak od 2011 r. na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej korzystający ze wskazanych ulg musi przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. W szczególności zobowiązany jest: wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacił jako przewodników, okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego, a w przypadku wydatków na dojazdy - okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.
Agata Cieśla, Gazeta PodatkowA