Często słychać o rajach podatkowych i o korzyściach wynikających z ulokowania w nich firmy. W jaki sposób można te korzyści osiągać?
Raje podatkowe nie nakładają podatków (lub nakładają minimalne podatki) na przedsiębiorstwa offshore – czyli firmy, które nie prowadzą działalności na terytorium raju podatkowego, a posiadają tam jedynie siedzibę (zarząd). Wykorzystanie spółki offshore w raju podatkowym ma na celu stworzenie takich struktur biznesowych (nierzadko bardzo skomplikowanych), które pozwalają na widoczną minimalizację obciążeń podatkowych.
Sposobów optymalizacji z wykorzystaniem rajów podatkowych jest co najmniej kilka. Generalnie większość z nich polega na alokacji osiąganego dochodu w krajach uznanym za raj podatkowy. Poprzez odpowiednie ukształtowanie powiązań gospodarczych ze spółką offshore dochód, który dotychczas osiągany był na terytorium państwa siedziby (np. Polski), zostaje przetransferowany do spółki – rezydenta raju podatkowego. W konsekwencji dochód taki podlegać będzie opodatkowaniu na terytorium kraju stosującego niskie stawki podatku dochodowego lub w ogóle rezygnującego z opodatkowania. Oczywiście należy pamiętać o tym, że „powrót” tego dochodu do kraju siedziby (Polski), np. w formie dywidendy czy też wynagrodzenia, najczęściej spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w Polsce.
@@
Podstawowe metody optymalizacji przy wykorzystaniu spółek offshore:
1. Spółki offshore często wykorzystywane są do świadczenie różnego rodzaju usług niematerialnych (doradczych, marketingowych, finansowych) na rzecz spółek z państw, w których obowiązują wyższe obciążenia podatkowe.
W konsekwencji spółka offshore wykazuje dochód, który podlega opodatkowaniu w raju podatkowym (często w praktyce ten kraj nie nakłada żadnych podatków dochodowych), natomiast spółka z kraju, w którym działalność jest prowadzona poprzez koszty usług niematerialnych zmniejsza wysokość swojego dochodu do opodatkowania. Podobnego zmniejszenia dochodu w państwie siedziby można dokonać poprzez założenie w raju podatkowym instytucji finansowej, np. towarzystwa ubezpieczeniowego. W ten sposób podatnik, opłacając składki ubezpieczeniowe na rzecz towarzystwa w raju podatkowym, zmniejsza osiągnięty przez siebie w państwie siedziby dochód, zaś dochód towarzystwa z tytułu wpłaconych składek podlega opodatkowaniu jedynie w raju podatkowym. Częstym przykładem wykorzystywania jurysdykcji rajów podatkowych w minimalizacji obciążeń podatkowych jest przejmowanie przez zakładane w rajach spółki praw do patentów, praw autorskich, znaków towarowych. Takie transakcje pozwalają na akumulację zysków z opłat licencyjnych w państwach mających status rajów podatkowych.
2. Podobny skutek odnosi wykorzystywanie spółek typu offshore jako pośredników w transakcjach handlowych.
W takim wariancie spółka z siedzibą w kraju rezydencji (spółka A) sprzedaje określone towary na rzecz spółki z raju podatkowego (spółka B) z niską marżą. Spółka ta następnie odsprzedaje towary na rzecz klientów ostatecznych, stosując oczywiście marżę rynkową i osiągając zdecydowanie wyższe zyski. W ten sposób jedynie niewielka część dochodu opodatkowana jest w kraju, w którym siedzibę posiada spółka A. Większość zysku generuje bowiem spółka B – rezydent raju podatkowego. Tym samym większość dochodu alokowana jest w kraju rezygnującym z nakładania podatku dochodowego lub opodatkowującym dochody na niskim poziomie.
3. Innym sposobem minimalizacji obciążeń podatkowych podmiotów prowadzących międzynarodową działalność handlową jest zakładanie za granicą spółek o charakterze holdingowym (np. na Cyprze lub na terytorium Luksemburga).
Taka konstrukcja nie ma z reguły na celu zmniejszenia obciążeń podatkowych w miejscu prowadzenia działalności, wpływa jednak korzystnie na opodatkowanie przepływu dywidendy z zagranicznych spółek zależnych do podmiotu polskiego (spółki lub osoby fizycznej). Inną korzyścią może być ochrona kapitału poprzez ulokowanie go w raju podatkowym.
4. Wykorzystywanie spółek offshore do inwestowania.
Działalność takiej spółki inwestycyjnej gwarantuje anonimowość inwestora (tajemniczy katarski inwestor, który miał kupić polskie stocznie, korzystał ze spółki zarejestrowanej na Antylach Holenderskich). Rozwiązanie takie pozwala również uniknąć ograniczeń wynikających z prawa dewizowego, a właściciel takiej spółki inwestycyjnej chroni swój majątek, gdyż z reguły informacje o właścicielach spółek offshore są ściśle tajne.
5. Spółki transportowe.
Częstym zjawiskiem jest pływanie statków pod banderami z rajów podatkowych. Rejestrowanie statków (czy innych środków transportu) w rajach podatkowych może pozwolić między innymi na uniknięcie np. podatku od środków transportu.
6. Banki, instytucje finansowe.
Działalność rajów podatkowych, rejestrowanie olbrzymich obrotów finansowych w najmniejszych państwach świata nie byłyby możliwe, gdyby kraje te nie oferowały najwyższej jakości usług finansowych i bankowych. Niemal wszystkie największe banki świata posiadają swoje oddziały w rajach podatkowych. Rozwiązanie takie przyczynia się do minimalizacji obciążeń podatkowych samych banków, a także ich klientów, poprzez oferowanie im bezpiecznej ochrony majątku i nadzwyczajnej poufności.
Oczywiście państwa, które tracą wpływy podatkowe z powodu „ucieczki” podatników do rajów podatkowych, poszukują i wprowadzają mniej lub bardziej skuteczne mechanizmy mające na celu odzyskanie utraconych podatków, stąd decyzja o założeniu spółki offshore musi być dokładnie przeanalizowana i to nie tylko pod kątem warunków działania takiej spółki w raju podatkowym, ale (przede wszystkim) pod kątem ewentualnych zagrożeń w kraju siedziby.
Mariusz Makowski, Doradca podatkowy
