Zmiany obejmą zapisy Kodeksu Cywilnego, Kodeksu Pracy, Prawa budowlanego, Kodeksu spółek handlowych i wiele innych ustaw. Federacja Przedsiębiorców Polskich wskazuje na dobry kierunek proponowanych zmian, które wyeliminują biurokrację i niepotrzebne obowiązki
formalne dla przedsiębiorców, pozwalając im na znaczące oszczędności.

Ważne zapisy dotyczą ułatwień dla przedsiębiorców w zakresie kontroli administracyjnych. Obejmą one przede wszystkim zakaz powtórnej kontroli w tym samym zakresie, a także m.in:

• możliwość złożenia skargi do sądu na postanowienie organu kontroli oraz sprzeciwu wobec przedłużania czasu kontroli,
• możliwość prowadzenia kontroli wyłącznie po identyfikacji prawdopodobieństwa naruszania prawa (analizy ryzyka),
• obowiązek organów kontroli do zamieszczania na swoich stronach internetowych informacji o procedurach kontroli,
• umożliwienie przeprowadzania wspólnych kontroli organów administracji publicznej, jeżeli przedmiot kontroli jest ten sam, a przeprowadzenie kontroli jest obligatoryjne (np. kontrola obiektu budowlanego przed dopuszczeniem do użytkowania),
• uregulowanie mechanizmu ochrony przedsiębiorcy przed ponoszeniem negatywnych skutków wynikających ze zmiany wykładni przepisów prawa przez organy państwowe,
• regulację trybu pobierania próbek i dokonywania oględzin w ramach kontroli.

Jak wskazują cele proponowanej nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (SDG) zmiany w zakresie kontroli wykonywania działalności mają zapewnić lepsze wyważenie interesu przedsiębiorcy i interesu publicznego, a tym samym wzmocnienie zasady zaufania państwa do obywatela. Zawarte propozycje zmian legislacyjnych faktycznie wychodzą naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców w tym względzie. Adresują wielokrotnie podnoszone przez nich kwestie dotyczące nieprzewidywalności procesu kontroli i generowania dodatkowych czynników ryzyka działalności z tego tytułu.

Zapowiedź ich wdrożenia jest krokiem w kierunku ułatwienia przygotowania się przedsiębiorcy do procesu kontroli, jej szybszego przebiegu i większej przejrzystości. Należy również podkreślić dążenie prawodawcy do budowania kapitału zaufania między biznesem i organami państwowymi. Ta rzadko podnoszona dotychczas kwestia jest jednym z najbardziej niedocenianych i zaniedbanych fundamentów rozwoju przedsiębiorczości. Wierzymy, że te deklaracje wejdą w życie wzmacniając ekosystem polskiej przedsiębiorczości silnym spoiwem przejrzystych ram prawnych.

W projekcie proponowane jest wprowadzenie norm:

• zgodnie z którymi organy administracji publicznej powinny planować i organizować kontrole po uprzednim przeprowadzeniu identyfikacji prawdopodobieństwa naruszenia prawa
• zobowiązanie organów administracji publicznej do zamieszczania w BIP ogólnych schematów procedur kontroli oraz sposobu przeprowadzenia analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej,
• podjęcie czynności polegających na pobieraniu próbek i dokonywaniu oględzin, w tym pojazdów lub dokonywaniu pomiarów powinno być poprzedzone zawiadomieniem, z tą różnicą że organ kontroli nie będzie obowiązany czekać, aż upłynie siedem dni od zawiadomienia,
• przedsiębiorca będzie miał możliwość wyboru jednej formy książki kontroli – elektronicznej lub papierowej,
• umożliwienie przeprowadzania wspólnych kontroli organów administracji publicznej, jeżeli przedmiot kontroli jest ten sam, a przeprowadzenie kontroli jest obligatoryjne (np. kontrola obiektu budowlanego przed dopuszczeniem do użytkowania),
• wprowadzenie zakazu kontroli, w przypadku gdy ma ona dotyczyć zakresu objętego uprzednio zakończoną kontrolą,
• uzupełnienie o regulację umożliwiającą złożenie skargi do sądu administracyjnego na postanowienie organu kontroli o kontynuowaniu czynności kontrolnych. Dodatkowo proponuje się umożliwić przedsiębiorcy złożenie uzasadnionego sprzeciwu wobec każdorazowego przedłużenia czasu trwania kontroli przez organ,
• uregulowanie mechanizmu ochrony przedsiębiorcy przed ponoszeniem negatywnych skutków wynikających ze zmiany wykładni przepisów prawa przez organy państwowe, w zakresie w jakim przedsiębiorca działał w zaufaniu do ugruntowanej praktyki stosowania danych przepisów, która następnie została zmieniona,
• wprowadzenie pojęcia „ugruntowanej praktyki” jako wykładnię dominującą w okresie objętym zachowaniem przedsiębiorcy, nie krócej jednak niż w okresie dwunastu miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania administracyjnego w indywidualnej sprawie przedsiębiorcy albo przed dniem podjęcia czynności kontrolnych,
• ustanowienie ogólnej reguły, zgodnie z którą przedsiębiorca nie może być obciążony jakimikolwiek daninami publicznymi, sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w przypadku zmiany przez organ administracji publicznej, państwową jednostkę organizacyjną lub organ kontroli w jego indywidualnej sprawie, w zakresie, w jakim zastosował się do „ugruntowanej praktyki” albo zastosował się do stanowiska zajętego wobec niego we wcześniejszym rozstrzygnięciu lub wyniku kontroli jego działalności gospodarczej,
• wprowadzenie ograniczenia zakresu danych zawartych we wpisie do CEIDG niezwiązanych bezpośrednio z działalności gospodarczą lub niewpływających na bezpieczeństwo obrotu publicznego.

Propozycje zmian stworzą przedsiębiorcy możliwość zapoznania się z konkretną procedurą kontroli w praktycznej formule „krok po kroku”, wskazując podstawowe rozwiązania i tryby postępowania. Spodziewane jest ograniczenie czasu trwania kontroli, jak również otwarcie przed przedsiębiorcą szansy na uzyskanie w relatywnie szybki i nieuciążliwy sposób niezbędnych uzgodnień i stanowisk organów. Zwracamy również uwagę na wprowadzenie obowiązku pouczenia przedsiębiorcy o właściwym, według organu kontroli, rozumieniu i zastosowaniu przepisu oraz ustaleniu terminu, od którego przedsiębiorca będzie obowiązany się podporządkować stanowisku organu kontroli. W konsekwencji ma to zwalniać przedsiębiorcę od odpowiedzialności za zdarzenia przeszłe. Uważamy, że powyższe propozycje mogą stanowić „milowy krok” ku zwiększeniu przejrzystości procesu kontroli i umocnieniu pozycji przedsiębiorców, którzy wielokrotnie ucierpieli przez oczywisty brak wiedzy na temat zawiłości przepisów i interpretacji w ramach procedury kontrolnej.

Marek Kowalski
Przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich