Coraz powszechniejszą formą poszukiwania i wyboru
wykonawcy są przetargi. Przystępującym do nich
oferentom sektor ubezpieczeń proponuje parasol ochronny,
który zabezpiecza zarówno wykonawcę, jak również
zleceniodawcę przed skutkami
zdarzeń, które mogą zagrozić jakości lub terminowemu wykonaniu zlecenia bądź wręcz je uniemożliwić.

Odpowiednie gwarancje ubezpieczeniowe umożliwiają oferentowi usługi uczestnictwo w kilku przetargach jednocześnie przy niewielkim zaangażowaniu finansowych środków własnych i budowę zaufania u zleceniodawcy.
By rozpatrzeć zalety i uwarunkowania ubezpieczenia przetargu
posłużmy się przykładem wykonawców kontraktów budowlano-montażowych. Ubezpieczeniowa oferta
dla nich to pakiet zawierający:
C ubezpieczenie budowlano-montażowe,
C gwarancję zapłaty wadium,
C gwarancję dobrego wykonania kontraktu,
C gwarancję zwrotu zaliczki,
C gwarancję właściwego usunięcia wad i usterek.
Ubezpieczenie budowlano-montażowe
Ubezpieczenie budowlano-montażowe ma chronić wykonawcę kontraktu przed poniesieniem kosztów, które byłyby niezbędne, aby zlikwidować skutki szkody materialnej lub osobowej powstałej w trakcie wykonywania tego kontraktu. Ubezpieczenie składa się z dwóch sekcji. Pierwsza ubezpiecza teren budowy lub montażu
i wykonywane tam prace od szkód
w mieniu należącym do wykonawcy, druga ubezpiecza odpowiedzialność cywilną wykonawcy w trakcie budowy wobec osób trzecich. Do ochrony
można również włączyć spodziewane po terminowym ukończeniu inwestycji zyski inwestora, które utraciłby
w przypadku szkody opóźniającej
to ukończenie. Odnosi się to m.in.
do budowy hotelu, gdzie opóźnienie rodzi stratę zysku z najmu pokoi
i świadczenia innych usług lub do montażu instalacji alarmowej w biurowcu, gdzie opóźnienie również spowoduje utratę zysku właściciela z najmu.
Największą zaletą ubezpieczenia jest jego zakres: od wszelkich ryzyk, jakie mogą wystąpić w trakcie budowy lub montażu. Najwyżej cenionym standardem tego ubezpieczenia
jest ubezpieczenie na warunkach Monachijskiego Towarzystwa Reasekuracji, stosowane również w Polsce.
Inną zaletą ubezpieczenia jest bardzo szeroka gama dodatków rozszerzających odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeń. 
Dodatki te zostały stworzone
dla potrzeb różnorodnej i bogatej gamy prac budowlano-montażowych. Każdy inwestor i wykonawca znajdzie potrzebny dla niego dodatek, a jednocześnie nie jest zobowiązany wziąć inne, jemu akurat zbędne.
Bogactwo, a jednocześnie elastyczność ubezpieczenia budowlano-montażowego sprawia, że jest ono odpowiednie i niezbędne dla każdej inwestycji. Jeśli dodatki nie stanowią inaczej, okres ubezpieczenia obejmuje termin wykonania kontraktu
i okres rozruchu.
Sumę ubezpieczenia dla sekcji pierwszej stanowi wartość prac budowlanych, z kolei dla sekcji
drugiej – przyjęty limit odpowiedzialności, dla ubezpieczenia utraty zysku – wyliczenie dokonane przez inwestora.
Wniosek o ubezpieczenie jest bardzo szczegółowy, ale klarowny,
pozwalający ubezpieczającemu zrozumieć bez kłopotów istotę ubezpieczenia i jego zalety. Warto mimo to poprosić brokera o pomoc i asystę przy wypełnianiu wniosku.

Gwarancja zapłaty wadium

Gwarancje wadialne stosowane są na etapie organizacji przetargu. Podstawową formą wadium jest gotówka lub złożenie wadium w innej formie, np. blokady pieniędzy na rachunku bankowym, zastawu na papierach wartościowych, poręczenia albo gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej.

Ubezpieczeniowa gwarancja wadialna pozwala przystępującemu do przetargów nie angażować swoich środków finansowych w wadia. Dzięki temu może on wykorzystać te środki do innych celów lub przystępować w jednym czasie do wielu przetargów, co zwiększa prawdopodobieństwo pozyskania zlecenia.

Zgodnie z Ustawą o zamówieniach publicznych, zamawiający jest uprawniony do zatrzymania wadium w następujących sytuacjach:

• podmiot, którego oferta została wybrana, odmówi podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie,
• podmiot, którego oferta została wybrana, odmówi wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy,
• podmiot, którego oferta została wybrana, przedstawił w ofercie dane nieprawdziwe,
• zawarcie umowy stało się niemożliwe z winy oferenta.

W każdej w wymienionych sytuacji nastąpi realizacja gwarancji wadialnej, tzn. towarzystwo ubezpieczeń wypłaci zamawiającemu kwotę wadium, zaspokajając tym samym roszczenie zamawiającego wobec oferenta (podmiotu, którego oferta została wybrana).

Gwarancja dobrego wykonania kontraktu

Jest to najważniejszy rodzaj gwarancji wśród gwarancji kontraktowych. Istotą gwarancji jest zabezpieczenie właściwego wykonania zobowiązań umownych przez wykonawcę kontraktu. Pozwala to z jednej strony zabezpieczyć interes inwestora, a z drugiej pozwala wykonawcy wypełnić wymóg złożenia zabezpieczenia przy jednoczesnym nieblokowaniu środków finansowych.

Z gwarancjami tego typu mamy do czynienia w następujących przykładowych okolicznościach:

• inwestor finansuje budowę biurowca i podpisuje umowę na jego wykonanie z firmą budowlaną,
• firma budowlana jako główny wykonawca zleca wykonanie niektórych prac podwykonawcom,
• gmina zleca firmie budowlanej budowę przedszkola.

W każdym z tych przykładów na wykonawcę lub podwykonawcę może zostać nałożony obowiązek przedstawienia zabezpieczenia właściwego wykonania zobowiązań umownych. Suma gwarancyjna w gwarancjach właściwego wykonania umowy zazwyczaj nie przekracza 30 proc. wartości kontraktu zabezpieczanego gwarancją.

W odniesieniu do zabezpieczenia dobrego wykonania umowy o zamówienia publiczne, zamawiający jest zobowiązany do żądania takiego zabezpieczenia w wypadku, gdy przewidywana wartość robót budowlanych lub usług będących przedmiotem zamówienia publicznego przekracza równowartość kwoty 60 tys. euro. W przypadku zamówień publicznych wysokość wymaganej gwarancji nie może przekraczać dwukrotności zastrzeżonych w umowie kar umownych lub 10 proc.  wartości zamówienia. Wartość zamówienia jest ustalana szacunkowo przez zamawiającego bez podatku VAT.

Okres obowiązywania gwarancji może być różnie definiowany, ale najczęstszym rozwiązaniem jest określenie terminu kalendarzowego, do którego beneficjent gwarancji, czyli inwestor może zgłaszać roszczenia.

Wysokość roszczenia beneficjenta w stosunku do dłużnika (wykonawcy) wynika z umowy między tymi podmiotami. Jest to roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Kluczowym elementem jest tutaj wysokość szkody poniesionej przez beneficjenta gwarancji.

Na szkodę składają się straty, jakie poszkodowany poniósł oraz korzyści, jakie mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Posiadanie przez wykonawcę gwarancji powoduje, że roszczenia zostaną zaspokojone przez towarzystwo ubezpieczeń.

Gwarancja zwrotu zaliczki

Gwarancja zwrotu zaliczki dotyczy sytuacji, gdy inwestor finansuje wykonanie umowy przez wpłacenie zaliczki. Wpłacający zaliczkę ponosi ryzyko niewłaściwego jej wykorzystania (np. na działanie nie związane z realizacją umowy), sprzeniewierzenia lub braku jej zwrotu w przypadku, gdyby wykonawca zbankrutował, nie wykonując zobowiązań umownych. Dlatego jest on zainteresowany zabezpieczeniem zwrotu zaliczki w formie odpowiedniej gwarancji. Gwarancja zabezpiecza zwrot nierozliczonej – w formie wykonania prac – zaliczki w przypadku, gdy wykonanie umowy zostanie przerwane, np. poprzez odstąpienie od umowy, jej rozwiązanie lub upadłość dłużnika (wykonawcy). Suma gwarancyjna wynosi 100 proc. wartości zaliczki i gwarancja zawiera klauzule o oprocentowaniu kwoty zaliczki, więc odpowiedzialność zaliczkobiorcy jest faktycznie wyższa, niż suma gwarancyjna.

Zaliczka jest często rozliczana w miarę wykonywania umowy przez dłużnika, więc jego odpowiedzialność ulega stopniowemu zmniejszeniu – odpowiada on do wysokości zaliczki nierozliczonej. Okres, na jaki wystawiona jest gwarancja, odpowiada okresowi, w którym zaliczka powinna być rozliczona.

Gwarancja należytego usunięcia wad i usterek

Po odebraniu przez inwestora przedmiotu umowy mogą pojawić się roszczenia wynikające z gwarancji co do jakości wykonanych prac, udzielonej przez wykonawcę, bądź z przepisów określających odpowiedzialność wykonawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne wykonanych prac. Inwestor ponosi ryzyko polegające na tym, że gdy ujawnią się wady rzeczy, wykonawca już nie będzie istniał lub nie wykona swego obowiązku z powodu kłopotów finansowych lub złej woli. Ponieważ rzecz musi być naprawiona, inwestor ponosi koszt tej naprawy. Możliwość zwrotu tych kosztów powstaje dzięki działaniu gwarancji należytego usunięcia wad i usterek.

W odniesieniu do okresu trwania zobowiązań z tytułu gwarancji jakości i rękojmi za wady obowiązują następujące reguły:

• jeśli w gwarancji nie ustalono inaczej, termin gwarancji jakości wynosi rok od dnia, kiedy rzecz została wydana,
• uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynku – po upływie lat trzech, licząc od dnia, kiedy rzecz została nabywcy wydana, chyba że wada została podstępnie zatajona przez wykonawcę lub sprzedawcę – wtedy terminy te nie obowiązują,
• uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne wygasają po upływie roku od chwili, gdy nabywca dowiedział się o istnieniu wady, chyba że wada została podstępnie zatajona przez wykonawcę lub sprzedawcę – wtedy terminy te nie obowiązują,
• w dwóch powyższych przypadkach odpowiedzialności z tytułu rękojmi (wady fizyczne i prawne) zarzut może być podniesiony po upływie powyższych terminów, jeżeli przed ich upływem nabywca zawiadomił wykonawcę lub sprzedawcę o wadzie.

Okres, na jaki wystawiana jest gwarancja jakości, często staje się jednym z elementów konkurencyjności między podmiotami oferującymi swoje usługi, zwłaszcza na rynku usług budowlanych. Zastosowanie mają pięcioletnie, siedmioletnie, a nawet dziesięcioletnie okresy gwarancji jakości.

Często w miejsce osobnych gwarancji dobrego wykonania kontraktu oraz właściwego usunięcia wad i usterek wystawia się jedną gwarancję obejmującą zarówno okres realizacji umowy, jak i okres gwarancji jakości.