„Dług długowi nierówny”, a więc i czas, po którym dochodzi do przedawnienia, bywa różny. Równie skomplikowane są zasady usunięcia takiego przedawnionego długu z BIK czy BIG. Zanim jednak zajmiemy się tą kwestią, przyjrzyjmy się samemu zagadnieniu przedawnienia długu. Czym ono jest i na czym polega?

Przedawnienie długu

Przedawnienie długu uregulowane jest przepisami polskiego prawa. Po jego pełną definicję odsyłamy do Kodeksu cywilnego (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93). Z jego treści dowiadujemy się, że po upływie określonego terminu dłużnik nie musi regulować roszczeń wierzyciela. Nie dzieje się to jednak automatycznie. Wcześniej dłużnik zobowiązany jest podjąć odpowiednie kroki prawne, wchodząc na ścieżkę postępowania cywilnego.

Kiedy dług się przedawnia?

Przepisy różnie regulują okres przedawnień dla poszczególnych rodzajów roszczeń. W swojej podstawowej formie zadłużenie przedawnia się po 6 latach, a w przypadku roszczeń dotyczących działalności gospodarczej lub świadczeń okresowych są to 3 lata. Za punkt startowy uznaje się dzień, w którym wierzyciel nabył prawną możliwość ubiegania się o swoją należność. Może to być np. ostateczny termin spłaty rat lub zaległych rachunków. Inaczej jest w przypadku, kiedy to sam wierzyciel wypowie Ci umowę. Wtedy konieczna jest spłata całej należności w terminie zawartym w wypowiedzeniu.
Jak już pisaliśmy, okres przedawnienia uzależniony jest od rodzaju długu. Przyjrzyjmy się kilku przykładom.

• Roszczenia usankcjonowane wyrokiem sądu przedawniają się po 6 latach.
• Dług wynikający z nieuregulowanych zobowiązań podatkowych przedawnia się po 5 latach.
• Zaległości kredytowe, dotyczące usług telekomunikacyjnych, czynszu lub czesnego za studia przedawniają się po 3 latach.
• Po 2 latach przedawnieniu ulegają roszczenia związane z debetem na koncie bankowym.
• Już po 12 miesiącach przedawnia się dług wynikający z jazdy bez ważnego biletu.

Należy mieć na uwadze, że w przypadku roszczeń, których termin przedawnienia wynosi przynajmniej 2 lata, za koniec terminu przedawnienia uznaje się ostatni dzień danego roku (czyli 31 grudnia). W praktyce może się zatem okazać, że faktyczny okres, po jakim dług ulegnie przedawnieniu, będzie zauważalnie dłuższy niż okres wskazany ustawowo – np. w sytuacji, gdy data wymagalności płatności przypadała na początku roku.

Warto też pamiętać, że zgodnie z zapisami Kodeksu cywilnego bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu w następujących przypadkach:

• uznanie roszczenia przez dłużnika (np. poprzez spłatę części zaległej kwoty);
• wszczęcie mediacji;
• podjęcie przez wierzyciela przed sądem lub innym właściwym organem dowolnych czynności zmierzających bezpośrednio do dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (np. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności).

Przedawnienie długu a komornik

Przedawnienie długów u komornika jest kwestią na tyle trudną, że w większości przypadków praktycznie niemożliwą. Dzieje się tak dlatego, że kiedy tylko rusza postępowanie egzekucyjne, bieg przedawnienia ulega zawieszeniu. W efekcie „przeczekanie” określonego czasu w nadziei, że zaległość zostanie prawnie unieważniona, po prostu nie zadziała. Oczywiście sam komornik może podjąć decyzję o umorzeniu egzekucji, jednak nawet wtedy nie dzieje się to natychmiast. Dłużnik musi odczekać kolejnych 6 lat, w ciągu których wierzyciel może ponownie skierować sprawę do innego komornika. Tak też najczęściej robi. Na przedawnienie nie mają co liczyć dłużnicy alimentacyjni. Polskie prawo stoi mocno za osobami uprawnionymi do otrzymywania alimentów. Jeżeli zatem dług wynikający z tytułu takich zobowiązań trafi do komornika, ten do skutku będzie starał się ściągnąć należność.

Czy przedawnienie długów to koniec problemów?

Przedawniony dług nie znika cudownie z historii. Jeżeli wierzyciel wcześniej nie zgłosił swojego klienta do rejestru dłużników, może nadal to zrobić – nawet pomimo przedawnienia należności. ¯ycie osoby, która znalazła się na liście biura informacji gospodarczej (BIG) z wpisem negatywnym, staje się utrudnione, ponieważ może ona nie uzyskać kredytu w banku lub rozłożyć zakupów na raty. W oparciu o dane z rejestru prowadzonego przez biuro informacji gospodarczej bank lub pożyczkodawca może także oferować swoje produkty na mniej korzystnych warunkach (np. wyższe oprocentowanie, obowiązek wykupu ubezpieczenia, konieczność dodatkowego zabezpieczenia pożyczki gotówkowej itp.). Co więcej, dłużnik wpisany do rejestru może mieć również problemy z wynajęciem mieszkania i zawarciem umowy z operatorem telefonii komórkowej!

Więcej na temat rejestru dłużników: erif.pl/poradnik-przedsiebiorcy/rejestr-dluznikow-nieoceniona-pomoc-w-podejmowaniu-decyzji-biznesowych/

Jakie informacje znajdują się w BIK?

W rejestrze BIK lądują przede wszystkim informacje dotyczące terminowości spłacania kredytów i pożyczek. Dotyczy to zarówno osób fizycznych, jak i firm oraz instytucji. Dane są dostarczane przez wierzycieli, a więc banki oraz inne bankowe i pozabankowe instytucje finansowe (np. SKOK-i, bankowe firmy leasingowe lub faktoringowe). Informacje te trafiają do BIK-u natychmiast w chwili podpisywania umowy kredytowej i pozostają tam aż do momentu spłaty całości zadłużenia. Jeżeli dłużnik spóźnia się z regulacją należności o ponad 60 dni, informacja taka może być przetwarzana bez jego zgody przez kolejne 5 lat. Następnym krokiem jest przeniesienie jej do bazy danych statystycznych, gdzie znajduje się przez dalszych 12 lat.

Wykreślenie z BIK – jak usunąć wpis w BIK?

Zadaniem biura informacji kredytowej (BIK) jest gromadzenie danych i umożliwienie wglądu w historię kredytową klientów banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych.. Są to zarówno informacje negatywne, jak i pozytywne, czyli takie, które mogą Ci ułatwić podpisanie umowy z instytucją finansową. Jeżeli zatem nie masz zaległości wobec żadnego wierzyciela, nie musisz czyścić swojego BIK-u – jest to nawet niewskazane.

Wniosek o wykreślenie z BIK – kiedy wysyłać?

Zgodnie z ustawą Prawo bankowe wykreślenie z BIK-u jest możliwe w trzech przypadkach:

• Jeżeli zobowiązanie było spłacane terminowo, możesz wycofać zgodę na przetwarzanie danych przez bank lub inną instytucję finansową. Pamiętaj jednak, że usuwając pozytywną historię, działasz na swoją niekorzyść.
• Jeżeli kredyt nie był regulowany terminowo, ale został spłacony i upłynął 5-letni termin przetwarzania Twoich danych, zgodnie z ustawą Prawo bankowe (art. 105a ust. 5) dane dotyczące takiego zobowiązania nie mogą być dłużej przetwarzane.
• Jeżeli dane znajdujące się w BIK są błędne, nieprawdziwe lub nieaktualne. W takim wypadku po Twojej stronie leży udowodnienie nieprawidłowości w bazie.

Wymienione powyżej przypadki dają Ci szansę na wyczyszczenie swojej historii w BIK. Przypominamy jednak po raz kolejny, że nie w każdym przypadku jest to działanie wskazane.

Jeżeli jednak bardzo zależy Ci na usunięciu swojej historii z BIK-u, postępuj w następujący sposób:

• Zamów raport BIK-u dostępny na stronie Biura Informacji Kredytowej.
• Dokładnie sprawdź, jakie informacje się w nim znajdują (niektóre dane mogą być nieprawdziwe lub błędne, inne będą przedawnione!).
• Dokładnie sprawdź wszystkie swoje zaległości.

Wyślij wniosek o korektę lub usunięcie danych do instytucji finansowej, która wpisała Cię do BIK-u. Podmiot, który otrzyma taką korespondencję, będzie miał 30 dni na jej rozpatrzenie i przesłanie do BIK pisemnego, uzasadnionego wniosku o korektę danych w odpowiednim zakresie.

Czy po przedawnieniu wpis znika z BIK?

Czas podsumować wszystkie informacje. Rzecz najważniejsza: dług przedawniony nie ulega automatycznemu umorzeniu. Jaka jest zatem konsekwencja samego przedawnienia? Jest to przede wszystkim całkowita niemożliwość skutecznego dochodzenia przed sądem jego spłaty przez wierzyciela. Pamiętaj jednak, że wierzyciel wciąż może zgodnie z prawem dochodzić spłaty długu w inny sposób. Po przedawnieniu danego długu dłużnik nie ma wprawdzie już obowiązku regulować tej należności, ale informacja o zobowiązaniu nadal figuruje w rejestrach BIK oraz BIG.

Informacje dotyczące przedawnionych długów nie znikają z BIK czy BIG ani nie da się ich usunąć, ponieważ dotyczą należności niespłaconych przez dłużnika. Mówiąc prościej: negatywna historia płatnicza nie jest możliwa do usunięcia z BIK ani BIG w odniesieniu do jakiegokolwiek istniejącego długu – niezależnie od tego, czy jest on przedawniony, czy nie.