1. Wycena to strata czasu i pieniędzy
 
Często można spotkać się z opinią, że wycena firmy to zbędny wydatek i strata cennego czasu. Wielu przedsiębiorców uważa, że sami najlepiej znają wartość swojego biznesu. Jednak eksperci stanowczo się z tym nie zgadzają. Porównują wycenę firmy do sprawdzenia wartości używanego samochodu przed jego sprzedażą. Nikt nie wystawia ceny auta, nie sprawdzając wcześniej, po ile chodzą podobne modele na rynku.

Podobnie jest z przedsiębiorstwem. Bez profesjonalnej wyceny trudno jest określić realną wartość firmy i oczekiwać godziwej oferty od potencjalnego kupca. Kupujący może zaproponować cenę znacznie odbiegającą od rzeczywistej wartości, wykorzystując brak wiedzy sprzedającego.

Brak wyceny może prowadzić do dwóch negatywnych scenariuszy. Po pierwsze, można stracić dobrą okazję, odrzucając ofertę, która w rzeczywistości była korzystna, ale wydawała się zbyt niska z powodu braku punktu odniesienia. Po drugie, istnieje ryzyko sprzedaży firmy poniżej jej rynkowej wartości, nie zdając sobie sprawy z tego, jak wiele można było uzyskać.

Chociaż istnieją darmowe narzędzia online do wyceny, zazwyczaj nie uwzględniają one wielu istotnych czynników, takich jak korekty czy specyficzne aktywa firmy.

Godziwa wycena wymaga dogłębnego zbadania przedsiębiorstwa tu i teraz, ponieważ jego wartość zmienia się w czasie pod wpływem różnych czynników rynkowych. Znając przybliżoną wartość firmy (np. 10 mln zł), łatwiej jest ocenić atrakcyjność oferty (np. 20 mln to super okazja, a 2 mln to oferta śmieszna).

Istnieje również przekonanie, że ostateczna cena sprzedaży firmy jest jedynym wyznacznikiem jej wartości. Nazywamy to „ludową mądrością” i jest to duże uproszczenie.

Jeżeli przedsiębiorca pokaże swoją firmę tylko jednemu potencjalnemu nabywcy i nie zbada rynku, a ten zaproponuje cenę znacznie niższą od realnej wartości, to czy ta cena odzwierciedla prawdziwą wartość firmy?

Profesjonalna wycena pozwala ustalić godziwą wartość firmy, która służy jako punkt odniesienia przy ocenie ofert. Dzięki temu sprzedający wie, czy propozycja kupującego jest uczciwa, czy też znacznie odbiega od realnej wartości jego przedsiębiorstwa.
 
2. Sam zrobię to lepiej (i taniej)
 
Kolejnym często spotykanym przekonaniem jest to, że przedsiębiorca sam jest w stanie najlepiej i najtaniej wycenić swoją firmę. Oszczędność pieniędzy jest kusząca, jednak samodzielna wycena wiąże się z ukrytymi kosztami. Przedsiębiorca będzie musiał poświęcić swój czas na zdobycie wiedzy z zakresu wyceny, co może obejmować przeczytanie wielu specjalistycznych książek.

Samo zrozumienie metodologii wyceny zajmuje czas. Następnie trzeba zgromadzić niezbędne dane i odnaleźć do nich odnośniki, a także wybrać odpowiednią metodę wyceny spośród wielu dostępnych.

Wybór właściwej metody wyceny, która będzie adekwatna do specyfiki danego biznesu i zrozumiała dla potencjalnego kupca, jest kluczowy. W Internecie można znaleźć wiele metod wyceny, ale nie wszystkie będą odpowiednie dla każdej firmy. Inteligentny przedsiębiorca jest w stanie zdobyć tę wiedzę, ale większość nie poświęca na to wystarczająco dużo czasu, próbując dokonać wyceny w kilka godzin za pomocą prostych narzędzi. Te narzędzia często dają bardzo szerokie przedziały wartości (np. od 1 do 50 milionów), które są mało użyteczne.

Co więcej, nawet poświęcając dwa tygodnie na samodzielną wycenę, przedsiębiorca prawdopodobnie zaniedba inne aspekty prowadzenia firmy, co może generować większe straty niż koszt profesjonalnej wyceny. Ponadto, wycena przeprowadzona samodzielnie może być obarczona brakiem obiektywizmu i emocjonalnym przywiązaniem do firmy, co prowadzi do zawyżania jej wartości. Ekspert zewnętrzny jest w stanie spojrzeć na firmę z dystansu i dokonać realnej, rynkowej oceny. Warto również zauważyć, że wycena sporządzona przez właściciela firmy często nie jest traktowana poważnie przez potencjalnych kupców.


 
3. Im wyższa wycena, tym lepiej
 
Przedsiębiorcy, znając różne metody wyceny, czasami kierują się chęcią uzyskania jak najwyższej liczby, wybierając metodę, która daje najbardziej zawyżony wynik, zamiast tej, która jest najbardziej adekwatna do ich działalności. Innym błędem jest uśrednianie wyników kilku różnych metod wyceny, aby przedstawić klientowi wyższą wartość. Takie podejście nie jest zgodne z rzetelną wyceną.

Przyjęcie nieprawidłowej metodologii wyceny może prowadzić do absurdalnych wniosków, jak wycena Passata w tajskich batach i oczekiwanie za niego ceny w złotówkach odpowiadającej tej kwocie. Wysoka wycena oderwana od realiów rynkowych nie przyciągnie kupców a wręcz przeciwnie, może ich odstraszyć. Wartość firmy to wewnętrzna cecha, którą eksperci pomagają uwspólnić i na podstawie której, uwzględniając uwarunkowania rynkowe, określa się wycenę.

Dobra wycena jest bliska prawdziwej wartości firmy. Zawyżona wycena może spowodować odrzucenie ofert, które byłyby korzystne, gdyby punkt odniesienia był bardziej realistyczny. Zaniżona wycena może prowadzić do sprzedaży poniżej wartości rynkowej. Kluczem jest ustalenie realnej wartości, która będzie punktem wyjścia do negocjacji z kupującymi.
 
4. Istnieje uniwersalna formuła wyceny
 
Niektórzy przedsiębiorcy poszukują prostej, uniwersalnej formuły, która pozwoliłaby wycenić każdą firmę, niezależnie od jej specyfiki. Często spotykane są stwierdzenia typu „firma jest warta dwa razy obrót plus majątek” lub „pół obrotu”. Eksperci stanowczo zaprzeczają istnieniu takiej uniwersalnej metody.

Istnieje żartobliwa „metoda sufitowa” polegająca na arbitralnym ustaleniu wartości, ale nie ma ona nic wspólnego z profesjonalną wyceną. Chociaż niektóre branże mogą mieć swoje specyficzne, powtarzalne modele wyceny (np. sieć sklepów o podobnych parametrach), to każda firma jest unikalna i wymaga indywidualnego podejścia. Nie ma katalogu cen firm jak w przypadku samochodów czy nieruchomości.

Próby wyceniania każdej firmy za pomocą jednego wskaźnika (np. wielokrotność EBITDA czy obrotu) prowadzą do błędnych wniosków i ignorują specyfikę danego przedsiębiorstwa, jego sytuację rynkową, potencjał wzrostu i wiele innych istotnych czynników. Rzetelna wycena wymaga zastosowania odpowiednich metod, dostosowanych do charakteru działalności i celów wyceny.
 
5. Wycenę robi się tylko, kiedy sprzedajesz firmę
 
Wielu przedsiębiorców uważa, że wycena jest potrzebna jedynie w momencie planowanej sprzedaży firmy. Eksperci podkreślają, że to podejście jest krótkowzroczne. Regularna wycena firmy (np. raz w roku), nawet jeśli nie planuje się jej sprzedaży, przynosi wiele korzyści.

Pozwala na monitorowanie zmian wartości przedsiębiorstwa w czasie, mimo że zyski mogą rosnąć. Warto wiedzieć, czy wartość firmy faktycznie rośnie, czy też jest negatywnie zmieniana przez spadające mnożniki w danej branży. Obserwowanie trendów rynkowych i ich wpływu na wartość firmy pomaga w podejmowaniu strategicznych decyzji.

Znajomość wartości firmy jest również przydatna przy planowaniu budżetu, pozyskiwaniu finansowania, restrukturyzacji czy planowaniu sukcesji. Może się okazać, że mimo braku planów sprzedaży, sytuacja rynkowa (np. konsolidacja w branży) stwarza atrakcyjną okazję do sprzedaży, którą warto rozważyć, mając aktualną wycenę. W przypadku trudnej sytuacji konkurencji i spadających mnożników, znajomość własnej wartości może skłonić do rozważenia przejęć innych firm.
 
6. Excel mówi wszystko
 
Część ekspertów rozpowszechnia pogląd, że wystarczy wprowadzić dane finansowe firmy do arkusza Excel z odpowiednimi formułami, aby uzyskać rzetelną wycenę.

Chociaż analiza danych finansowych jest ważnym elementem wyceny, to wyniki z Excela są jedynie punktem wyjścia do dalszej analizy i korekt. Szczególnie w przypadku małych i średnich firm, obraz finansowy przedstawiony w sprawozdaniach może nie odzwierciedlać w pełni rzeczywistej sytuacji (np. ze względu na optymalizację podatkową czy nierynkowe wynagrodzenia właścicieli). Wycena wymaga uwzględnienia korekt finansowych, które uwzględniają te specyficzne aspekty.

Co więcej, Excel nie uwzględnia wielu niematerialnych czynników, które mają istotny wpływ na wartość firmy, takich jak poziom zorganizowania, zależności od kluczowych dostawców, odbiorców czy pracowników, jakość zarządzania, potencjał wzrostu, marka czy know-how. Pełny przegląd firmy, obejmujący analizę strategiczną i organizacyjną, jest niezbędny do dokonania rzetelnej wyceny. Eksperci przeprowadzają takie sesje strategiczne, które pozwalają na identyfikację mocnych i słabych stron firmy oraz uwzględnienie ich w procesie wyceny. Wycena to nie tylko liczby, ale również dogłębne zrozumienie biznesu.

Podsumowując. Wycena firmy nie jest stratą czasu i pieniędzy a inwestycją, która pozwala poznać realną wartość przedsiębiorstwa i podejmować świadome decyzje.

Samodzielna wycena może być trudna i obarczona błędami, a kierowanie się jedynie najwyższą możliwą liczbą nie jest strategiczne. Wartość firmy to nie tylko to, ile ktoś za nią zapłaci, a uniwersalna formuła wyceny nie istnieje. Wycena nie jest potrzebna tylko przy sprzedaży, a Excel to tylko narzędzie, które nie zastąpi dogłębnej analizy i doświadczenia ekspertów.
 

Autor: SprzedajFirme.com