W 2023 r. sektor TSL stanął w obliczu istotnych zmian prawnych, które wpłynęły na funkcjonowanie branży. W pierwszym rzędzie warto pamiętać o nowych regulacjach Pakietu Mobilności. Od 19 sierpnia 2023 r. zaktualizowano zasady rozliczania wynagrodzeń polskich kierowców pracujących za granicą w UE.
Nowe przepisy Pakietu Mobilności skupiły się również na wymogu korzystania z najnowszej generacji tachografów cyfrowych. Objęły one także kwestię składania oświadczeń przez firmy o liczbie zatrudnionych kierowców, a także zmiany ilości miejsc postojowych w bazie eksploatacyjnej.
Rada UE zaakceptowała również nowe przepisy zmieniające dyrektywę z 2010 r., dotyczącą wdrażania inteligentnych systemów transportowych. Aktualizacja ta, wprowadzona w ramach Europejskiego Zielonego £adu, ma na celu przyspieszenie transformacji cyfrowej, poprawę efektywności mobilności oraz ograniczenie emisji CO2.
Z kolei Ustawa o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym z 28 lipca 2023 r. zmieniła sposób obliczania podstawy do opodatkowania. Kierowcy zatrudnieni zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy zlecenia, mają teraz możliwość pomniejszenia podstawy do opodatkowania o kwotę 20 euro za każdy dzień pracy.
Ponadto, pojawiła się opcja zwrotu kosztów poniesionych w momencie, gdy kierowca zdecyduje się na wykorzystanie odpoczynku tygodniowego regularnego w hotelu.
W takim przypadku pracodawca ma możliwość swobodnego refundowania kosztów noclegu. Zmiany w regulacjach dotyczą również wprowadzenia możliwości rozłożenia wynagrodzenia kierowcy na dwie raty, chociaż jest to opcjonalne.
Dodatkowo, nowe zapisy z 2023 r. nakładają obowiązek zgłaszania kierowców pracujących na terenie Polski na platformie IMI przez firmy zagraniczne. Warto zauważyć, że w 2023 r. w ustawie o delegowaniu kierowców pojawił się nowy zapis dotyczący ujednolicenia diety kierowców do jednej stawki we wszystkich krajach. Aktualnie jest to kwota 60 euro za dzień.
Jednocześnie pamiętajmy, że w ostatnich 12 miesiącach dwukrotnie zmieniła się minimalna stawka godzinowa. Od 1 stycznia 2023 r. wzrosła ona do 22,80 zł, co stanowiło wzrost o 15,7 proc. w porównaniu do poprzedniego roku. Kolejna podwyżka, obowiązująca od 1 lipca 2023 r., podniosła minimalną stawkę godzinową do 23,50 zł brutto, co oznaczało wzrost o 19,3 proc. Zmiany te zwiększyły koszty zatrudnienia pracowników, co również wpłynęło na podniesienie cen usług w branży TSL.
2023 w transporcie
W 2023 r. wprowadzono również istotne zmiany w transporcie drogowym. Należy do nich zakaz wyprzedzania dla ciężarówek na jezdniach z więcej niż dwoma pasami w jednym kierunku. Regulacja ta miała na celu poprawienie bezpieczeństwa i płynności ruchu.
Dodatkowo, zniesiono opłaty na autostradach dla pojazdów do 3,5 tony oraz motocykli. Nastąpiła także druga podwyżka składki OC, a w wielu krajach zaczęły obowiązywać wakacyjne zakazy jazdy dla ciężarówek. Co więcej, polskie pojazdy musiały opuścić Białoruś – nakaz ten dotyczy przyczep, naczep, samochodów ciężarowych oraz ciągników.
Kolejną istotną zmianą było wprowadzenie 12 września 2023 r. Border Target Operating Model (TOM). Regulacje dotyczą zasad importu towarów do Wielkiej Brytanii. Nowe podejście do kontroli bezpieczeństwa procesu importu ma być stopniowo wprowadzane przez cały 2024 r.
Nie bez znaczenia jest również rozszerzenie od 29 sierpnia 2023 r. Strefy Ultra Niskiej Emisji (ULEZ) na wszystkie dzielnice Londynu. Do tego dochodzi również wzrost opłat karnych ULEZ i Congestion Charge z 160 do 180 funtów.
Przewidywane zmiany prawne na 2024 rok
Na horyzoncie pojawiają się już kluczowe zmiany, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie sektora TSL w 2024 r. Jedną z nich jest planowane wprowadzenie e-CMR, czyli elektronicznego listu przewozowego. Dzięki niemu, uczestnicy procesu transportu zyskają dostęp do aktualnych informacji o lokalizacji, stanie i statusie towarów. Poprawi to zarządzanie łańcuchem dostaw. Pełne wdrożenie tej technologii planowane jest dopiero po zakończeniu prac nad unijną platformą e-FTI, co ma również nastąpić w 2024 r.
Od 31 stycznia 2024 r. przewidywane są kolejne zmiany dotyczące Border Target Operating Model. Obejmują one wprowadzenie świadectw zdrowia przy przywozie produktów z UE. Inne ważne daty to 30 kwietnia 2024 r., kiedy to planowane jest wprowadzenie opartych na dokumentacji i ryzyku identyfikacyjnych kontroli produktów zwierzęcych, roślin, produktów roślinnych i żywności niepochodzącej od zwierząt z UE.
2024 ma przynieść również zmiany w Pakiecie Mobilności. Zgodnie z opinią Rzecznika Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kontrowersyjny przepis nakazujący powrót pojazdów co 8 tygodni do państwa siedziby przewoźnika (bazy eksploatacyjnej) prawdopodobnie zostanie uchylony wyrokiem Trybunału.
Decyzja ta może znacząco wpłynąć na organizację pracy firm z sektora TSL, eliminując narzucone ograniczenia czasowe. To ważne dla przedsiębiorców, którzy muszą dostosować swoje strategie działania do dynamicznie zmieniających się warunków regulacyjnych.
Od stycznia nowego roku planowany jest również wzrost minimalnego wynagrodzenia, co ponownie wpłynie na zwiększenie kosztów operacyjnych firm z sektora TSL.
Co ciekawe, prognozy wskazują także na rozpoczęcie pilotażu cyfrowego euro w 2024 r. przez Bank Centralny. Prace nad nową formą płatności odzwierciedlają globalny trend dotyczący posługiwania się cyfrowymi walutami. Jest to także istotne z punktu widzenia branży TSL, wprowadzając do dotychczasowej działalności innowacje z obszaru finansowego.
Oczekiwana kondycja branży TSL w 2024 roku
Międzynarodowy Fundusz Walutowy obniżył prognozę globalnego wzrostu do 2,9 proc., utrzymując jednocześnie wzrost na poziomie 3 proc. dla roku bieżącego. Jednak prognozy na 2024 r. sugerują poprawę koniunktury w sektorze TSL. ¦wiatowy handel towarami, mimo trudności w bieżącym roku, ma odbić się nadchodzącym okresie, podnosząc wskaźniki wzrostowe do poziomu 3,3 proc. W Polsce, wzrost gospodarczy i prognozy dotyczące handlu sprzyjają pozytywnym nastrojom w transporcie oraz gospodarce magazynowej.
Niemniej jednak pamiętajmy, że na globalną gospodarkę i sektor TSL wpływają również czynniki zewnętrzne – takie jak m.in. konflikty geopolityczne. Z tego względu warto monitorować te wydarzenia, aby dostosować strategie i plany działania do zmieniającego się otoczenia.
Rok 2023, a także zapowiedzi na kolejne 12 miesięcy, dają obraz dynamicznej ewolucji w branży transportu, spedycji i logistyki. Nowe regulacje kształtują standardy w zakresie efektywności mobilności, emisji i kontroli bezpieczeństwa. W obliczu tych przemian, kluczowymi partnerami przedsiębiorstw w sektorze TSL stają się wyspecjalizowane kancelarie prawne, które oferują pełne wsparcie w adaptacji do nadchodzących zmian.
Autor: dyrektor operacyjny TC Kancelarii Prawnej
