W związku z obowiązkiem implementowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, zwanej też „dyrektywą Omnibus” przygotowano projekt ustawy zmieniającej m.in. ustawę o prawach konsumenta.

Według stanu na kwiecień 2022 r., projekt ten nie został jeszcze przekazany do Sejmu. Państwa Członkowskie zobowiązane są do stosowania implementowanych przepisów od 28 maja 2022 r.

U podstanowych regulacji znalazło się spostrzeżenie o rozwoju technologicznym i postępującej cyfryzacji gospodarki. Duża część transakcji przeniosła się z rynku tradycyjnego do Internetu. Zasięg zmian planowanych projektowaną ustawą jest dość szeroki. Poniżej znajduje się opis niektórych z nich.

Obowiązek informacyjny

Warto dokładnie zapoznać się z rozszerzonym obowiązkiem informacyjnym, spoczywającym na przedsiębiorcy. Przedsiębiorca będzie zobowiązany do poinformowania konsumenta o:

• przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową,
• funkcjonalności towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz mających zastosowanie technicznych środkach ich ochrony,
• mających znaczenie kompatybilnościach i interoperacyjnościach towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych.

Przedsiębiorca nie będzie musiał już podawać numeru faksu, ale obok dotychczas wymaganych danych identyfikujących przedsiębiorcę i danych adresowych, będzie też informować konsumenta o innym środku komunikacji online, który gwarantuje zachowanie pisemnej korespondencji pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, w tym daty i godziny takiej korespondencji.

W praktyce ma się to przełożyć na umożliwienie przedsiębiorcy zachowania większej swobody w wyborze środka komunikacji z konsumentem i dostosowanie przepisów do aktualnych realiów, obejmujących komunikację na czatach lub poprzez formularze kontaktowe.

Internetowa platforma handlowa

Regulacja ustawowa będzie się odnosić nie tylko do sklepów internetowych i bezpośrednich sprzedawców, ale ma też uporządkować rolę serwisów, umożliwiających nawiązanie współpracy pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą.

Projektowane zmiany wprowadzają definicję internetowej platformy handlowej i dostawcy takiej platformy. W świetle proponowanej definicji, internetową platformę handlową określono jako usługę korzystającą z oprogramowania, w tym strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji, obsługiwanego przez przedsiębiorcę lub w jego imieniu, która umożliwia w jej ramach: konsumentom zawieranie umów na odległość z innymi przedsiębiorcami lub zawieranie umów na odległość osobom fizycznym, niebędącym przedsiębiorcami, z innymi osobami fizycznymi niebędącymi przedsiębiorcami.

Za dostawcę platformy uznano przedsiębiorcę, który umożliwia korzystanie, obsługuje lub dostarcza oprogramowanie, stronę internetową, część strony internetowej lub aplikację umożliwiające w ramach internetowej platformy handlowej zawieranie opisanych wcześniej umów na odległość.

Precyzując powyższe, ustawodawca nałożył na dostawcę konkretne obowiązki. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość dostawca internetowej platformy handlowej ma mieć obowiązek poinformowania konsumenta w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiedni do użytego środka porozumiewania się na odległość o:

• ogólnych informacjach, udostępnionych w specjalnej części interfejsu internetowego, która jest bezpośrednio i łatwo dostępna ze strony, na której prezentowane są oferty, dotyczących głównych parametrów decydujących,
• o plasowaniu ofert przedstawionych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz względnym znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, te główne parametry to ogólne kryteria, procesy, specyficzne sygnały wbudowane w algorytmy lub inne mechanizmy korygowania lub obniżania pozycji stosowane w związku z plasowaniem. Przedsiębiorcy nie muszą ujawniać szczegółowego funkcjonowania ich mechanizmów plasowania, w tym algorytmów, tylko ogólny opis głównych parametrów decydujących o plasowaniu, wyjaśniający domyślne główne parametry stosowane przez przedsiębiorcę oraz ich znaczenie w porównaniu z innymi parametrami, ale opis ten nie musi być przedstawiany indywidualnie dla każdego wyszukiwania.

Poza tym, dostawca platformy ma być zobowiązany do informowania czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą, na podstawie oświadczenia tej osoby złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej.

Oznacza to, iż ustawa nie wprowadza obowiązku weryfikowania tego oświadczenia ani podejmowania przez dostawcę platformy czynności obejmujących samodzielne ustalanie statusu tego podmiotu. Jeśli dany podmiot oferujący towary, usługi lub treści nie jest przedsiębiorcą, dostawca platformy wskaże, że nie stosuje się przepisów dotyczących konsumentów do zawieranej umowy.

Konsument ma zostać poinformowany przez dostawcę o podziale obowiązków związanych z zawieraną umową pomiędzy osobę oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe, a dostawcę internetowej platformy handlowej, o ile taki podział zachodzi, na przykład odnośnie do dostawy czy zgodności świadczenia z umową. Gdy dostawca platformy ponosi odpowiedzialność za przestrzeganie niektórych praw konsumentów, na przykład prawa odstąpienia od umowy, ma wskazać konsumentowi zakres swoich zobowiązań.

Informowanie o cenie

Przedsiębiorca będzie musiał poinformować konsumenta o indywidualnym dostosowaniu ceny w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji. W świetle ustawy, przedsiębiorca może indywidualnie dostosowywać cenę swoich ofert do konkretnych konsumentów lub konkretnych kategorii konsumentów w oparciu o zautomatyzowane podejmowanie decyzji i profilowanie, ale ma poinformować konsumenta, że zaproponowana cena została w ten sposób indywidualnie dostosowana.

W projekcie zaproponowano zmianę przepisów ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. W razie obniżenia ceny towaru lub usługi, przedsiębiorca będzie zobowiązany do podania obok informacji o obniżonej cenie również informacji o najniższej cenie tego towaru lub usługi, jaka obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Ma to dotyczyć zarówno sprzedaży internetowej, jak i stacjonarnej. Takie same zasady będą obowiązywać w reklamie,
w której przedsiębiorca podaje cenę towaru lub usługi.

Jeśli towar jest oferowany do sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie, trzeba będzie podać również informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi, która obowiązywała w okresie od dnia oferowania tego towaru lub usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.

Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług ma zastosowanie nie tylko względem konsumentów, lecz także w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami.

Przestrzeganie tych obowiązków ma być weryfikowane przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej, zaś w razie naruszenia może zostać nałożona kara pieniężna. Rzeczywisty charakter obniżek ma podlegać ocenie Prezesa UOKiK pod kątem stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów.

Kiedy zmiany wejdą w życie

Planowany termin wejścia w życie ustawy to 28 maja 2022 r. Termin ten wynika z wymogów wspomnianej dyrektywy, przy czym proces legislacyjny nie dobiegł jeszcze końca, więc termin wejścia w życie nowych przepisów zostanie określony dopiero w ostatecznej wersji ustawy. Do tego czasu warto zacząć wdrażać nowe procedury informacyjne i dostosować wzory stosowanych dokumentów do nowych wymogów prawnych.

Autorka prowadzi www.lextreme.pl – zdalna i szybka pomoc prawna dla przedsiębiorców