Tymczasem, jeżeli kontrahent ma siedzibę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, warto rozważyć skierowanie sprawy do sądu, który wyda europejski nakaz zapłaty. Regulacje w tym zakresie zawiera rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Postępowanie to zostało stworzone w celu dochodzenia kwot pieniężnych o oznaczonej wysokości, które są wymagalne w chwili wniesienia pozwu. Dana kwota jest wymagalna, gdy np. minął termin jej płatności.

Podstawa prawna

Zgodnie z preambułą rozporządzenia unijnego, wspólnota europejska powinna przyjąć środki w dziedzinie współpracy sądowej w transgranicznych sprawach cywilnych, wymagane dla właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Szybkie i skuteczne odzyskiwanie zaległych długów, co do których nie ma sporów prawnych, ma dla podmiotów gospodarczych w Unii Europejskiej szczególne znaczenie, gdyż opóźnienia w płatnościach stanowią jeden z głównych powodów niewypłacalności, zagrażającej istnieniu zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw i prowadzą do utraty dużej liczby miejsc pracy.

Celem rozporządzenia unijnego jest uproszczenie, przyspieszenie i ograniczenie kosztów postępowania sądowego w sprawach transgranicznych dotyczących bezspornych roszczeń pieniężnych, poprzez ustanowienie postępowania w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. Przepisy te mają też na celu umożliwienie swobodnego przepływu europejskich nakazów zapłaty we wszystkich państwach członkowskich poprzez określenie minimalnych standardów, których spełnienie uchyla konieczność przeprowadzenia w państwie członkowskim wykonania, jakiegokolwiek dodatkowego postępowania pośredniego poprzedzającego uznanie i wykonanie europejskiego nakazu zapłaty.

Co istotne, przepisy w sprawie europejskiego nakazu zapłaty nie pozbawiają powoda możliwości dochodzenia roszczenia na podstawie innego postępowania dostępnego zgodnie z przepisami państwa członkowskiego lub prawa wspólnotowego.

Postępowanie

Postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty może być stosowane do transgranicznych spraw cywilnych i handlowych, bez względu na rodzaj sądu lub trybunału. Nie ma ono jednak zastosowania w szczególności do spraw skarbowych, celnych lub administracyjnych, ani dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej. Przepisów rozporządzenia nie można również zastosować m.in. do spraw dotyczących praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia.

Sprawa transgraniczna to taka, w której przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym znajduje się sąd rozpatrujący sprawę. Przykładowo, jeśli jedna firma ma siedzibę w Polsce a jej kontrahent, który nie opłacił faktury w Niemczech, to jest to sprawa transgraniczna. Charakter sprawy jako sprawy transgranicznej jest oceniany przez sąd według stanu z daty wniesienia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty.

W sprawach o wydanie europejskiego nakazu zapłaty wybór jurysdykcji (sądu i prawa, który będzie rozpatrywał sprawę) odbywa się przy zastosowaniu unijnego rozporządzenia 1215/2012. Zasada ogólna mówi, że osoby, które mają miejsce zamieszkania na terytorium danego państwa członkowskiego, mogą być pozywane przed sądy tego państwa członkowskiego. A zatem, jeżeli przykładowo niemiecki kontrahent polskiego przedsiębiorcy nie opłacił należnego wynagrodzenia, to właściwym sądem do wydania europejskiego nakazu zapłaty będzie sąd niemiecki i do niego należy skierować pozew.

Należy jednak pamiętać, że można się ubiegać o wydanie europejskiego nakazu zapłaty we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej oprócz Danii.

Pozew

Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty składa się przy użyciu formularza określonego w rozporządzeniu unijnym. Pozew ten musi zawierać m.in. nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew, kwotę dochodzonego roszczenia, w tym kwotę roszczenia głównego oraz, stosownie do okoliczności, odsetki, kary umowne i koszty. Jeżeli w pozwie powód dochodzi odsetek, należy wskazać stawkę odsetek oraz okres, za jaki mają być zasądzone, chyba że zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym nakaz ma zostać wydany, odsetki ustawowe doliczane są automatycznie do roszczenia głównego.

Dodatkowo, pozew powinien zawierać uzasadnienie roszczenia, w tym opis okoliczności wskazanych jako podstawa roszczenia oraz, w odpowiednich przypadkach, żądanych odsetek, opis dowodów na poparcie roszczenia, okoliczności uzasadniające właściwość sądu, a także uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy.

Pozew zawiera także oświadczenie powoda, że podane informacje są zgodnie z jego najlepszą wiedzą i przekonaniem prawdziwe oraz że przyjmuje on do wiadomości, iż umyślne podanie nieprawdziwych informacji może skutkować zastosowaniem odpowiednich sankcji zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym nakaz zapłaty ma zostać wydany.

Powód w pozwie może także zażądać, żeby w razie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty przez pozwanego sprawa nie została przekazana do postępowania cywilnego w państwie, w którym został złożony pozew.

Na podstawie pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty sąd rozpatrujący sprawę bada czy spełnione są wymogi formalne i czy pozew wydaje się być uzasadniony. Badanie takie może mieć formę procedury zautomatyzowanej.

Europejski nakaz zapłaty

Jeżeli sąd ustali, że spełnione są warunki uzasadniające wydanie europejskiego nakazu zapłaty, sąd, tak szybko jak to możliwe, zwykle w terminie 30 dni od wniesienia pozwu, wyda europejski nakaz zapłaty. Termin ten nie obejmuje jednak czasu obejmującego uzupełnienie, poprawienie lub zmianę pozwu przez powoda.

Europejski nakaz zapłaty zawiera pouczenie, że pozwany może zapłacić powodowi kwotę wskazaną w nakazie lub wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty w terminie 30 dni od doręczenia mu nakazu.

Jeżeli pozwany nie zgadza się z treścią nakazu, może wnieść sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty przy użyciu formularza. Sprzeciw ten musi zostać wysłany w terminie 30 dni od doręczenia nakazu pozwanemu. W sprzeciwie pozwany wskazuje, że kwestionuje roszczenie, bez konieczności precyzowania powodów.

W przypadku wniesienia sprzeciwu w zakreślonym terminie, dalsze postępowanie odbywa się przed właściwymi sądami w państwie członkowskim, który wydał nakaz zapłaty, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim przypadku zakończenia postępowania. Dalsze postępowanie będzie się odbywało zgodnie z zasadami europejskiego postępowania w sprawie drobnych roszczeń lub właściwego postępowania cywilnego w kraju dłużnika.

Jeżeli jednak w zakreślonym terminie nie zostanie złożony sprzeciw, sąd który wydał europejski nakaz zapłaty, niezwłocznie stwierdza jego wykonalność i przesyła powodowi wykonalny europejski nakaz zapłaty.

Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny w państwie członkowskim, w którym został wydany, jest uznawany i wykonywany także w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Postępowanie wykonawcze podlega prawu państwa członkowskiego, w którym został wydany nakaz zapłaty. Europejski nakaz zapłaty, który stał się wykonalny, jest wykonywany na takich samych warunkach jak wykonalne orzeczenie wydane w państwie członkowskim wykonania.

Należy pamiętać, że szczególne wymogi wnioskowania o wydanie europejskiego nakazu zapłaty mogą się różnić w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. W szczególności, różnice mogą dotyczyć opłat za wydanie europejskiego nakazu zapłaty czy sposobu złożenia pozwu. W niektórych krajach jest to możliwe za pomocą środków komunikacji elektronicznej przy wykorzystaniu specjalnie do tego celu stworzonych platform.

Autorka: radca prawny, prowadzi www.lextreme.pl – zdalna i szybka pomoc prawna dla przedsiębiorców