Ustawa wprowadza wiele zmian w aktach prawnych, istotnych z punktu widzenia prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany wprowadzone zostaną między innymi w takich aktach prawnych jak: ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracyjnym, ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i wielu innych.

Wielu przedsiębiorców już dziś zastanawia się, jak będzie wyglądało prowadzenie działalności gospodarczej w nowej rzeczywistości i szuka najlepszego dla siebie rozwiązania. Być może wielu przedsiębiorców zastanawia się nad zmianą formy prowadzonej działalności i przekształceniem jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową.

Przedmiotem niniejszego artykułu nie jest ocena zasadności takiego dziania, lecz przybliżenie samej procedury przekształcenia oraz wskazanie na wady i zalety obu form prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy z nas jest inny i każda działalność gospodarcza różni się, chociażby etapem rozwoju, grupą docelową klientów. Dlatego też wskazywanie na jedną właściwą formę prowadzenia działalności gospodarczej byłoby znacznym uproszczeniem.

Przekształcenie w spółkę kapitałową

Szczegółowe regulacje dotyczące procedury przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową, jak i skutków tej transformacji w zakresie praw i obowiązków związanych z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy, zostały uregulowane w art. 5841 i następnych, ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.) („KSH”).

Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą, można przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółka przekształcona). Przedsiębiorca staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców (dzień przekształcenia). Z dniem przekształcenia powstała w jego następstwie spółka przekształcona staje się podmiotem praw i obowiązków, których podmiotem był dotychczas przedsiębiorca przekształcany i które związane są z jego dotychczasową działalnością gospodarczą.

Przekształcenie jest zatem sukcesją uniwersalną, albowiem jednoosobowa spółka kapitałowa wstępuje w ogół praw i obowiązków, które posiadał jednoosobowy przedsiębiorca przed przekształceniem. Jednocześnie przedsiębiorca przekształcany przestaje być podmiotem tych praw i obowiązków.

Plan przekształcenia

Podstawowym dokumentem niezbędnym do dokonania przekształcenia jest plan przekształcenia przedsiębiorcy. Plan przekształcenia wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Plan ten powinien zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Obowiązkowymi załącznikami do planu przekształcenia są projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy, projekt aktu założycielskiego (statutu), wycena składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego oraz sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Badanie przez biegłego rewidenta

Plan przekształcenia przedsiębiorcy należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Biegły rewident wyznaczany jest na wniosek przedsiębiorcy przekształcanego przez sąd rejestrowy właściwy według siedziby przedsiębiorcy przekształcanego. W uzasadnionych przypadkach sąd może wyznaczyć dwóch albo większą liczbę biegłych.

Biegły rewident, w terminie określonym przez sąd, nie dłuższym jednak niż dwa miesiące od dnia jego wyznaczenia, ma obowiązek sporządzić na piśmie opinię i złożyć ją wraz z planem przekształcenia przedsiębiorcy sądowi rejestrowemu oraz przedsiębiorcy przekształcanemu. Aby możliwe było dokonanie przekształcanie, opinia biegłego w zakresie planu przekształcenia musi być pozytywna.

Oświadczenie o przekształceniu

Po pozytywnym zaopiniowaniu planu przekształcenia przedsiębiorcy, kolejnym krokiem jest złożenie przez przedsiębiorcę oświadczenia o przekształceniu. Oświadczenie o przekształceniu przedsiębiorcy powinno zostać sporządzone w formie aktu notarialnego i określać co najmniej: typ spółki, w jaki zostaje przekształcony przedsiębiorca, wysokość kapitału zakładowego albo kapitału akcyjnego, zakres praw przyznanych osobiście przedsiębiorcy przekształcanemu jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane, nazwiska i imiona członków organów spółki przekształconej.

Kolejnym etapem jest powołanie członków organów spółki przekształconej oraz zawarcie umowy spółki albo podpisanie statutu spółki przekształconej. Zarówno umowa spółki, jak i statut wymagają zachowania formy aktu notarialnego.

Ostatnim etapem jest złożenie wniosku o rejestrację spółki w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorca staje się spółką przekształconą. Na koniec należy dochować formalności wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Wniesienie przedsiębiorstwa aportem

Alternatywę dla przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową stanowi tzw. przekształcenie gospodarcze polegające na wniesieniu aportem przedsiębiorstwa prowadzonego przez przedsiębiorcę do spółki. W przeciwieństwie do opisanej powyżej procedury przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową, w przypadku wniesienia aportem przedsiębiorstwa do spółki nie zachodzi pełna sukcesja praw i obowiązków z dotychczasowego podmiotu na spółkę. Taka forma transformacji prowadzonej działalności gospodarczej wymaga wprawdzie zachowania pewnych formalności, jest jednak mniej sformalizowana i mniej kosztowna niż przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową.

Wady i zalety jednoosobowej działalności gospodarczej

Jednoosobowa działalność gospodarcza uważana jest za jedną z najlepszych form działalności dla początkujących przedsiębiorców, ale również dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą niewielkich rozmiarów. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej jest znacznie łatwiejsza, odformalizowana i przede wszystkim nie wiążą się z jej założeniem żadne opłaty. Jednoosobową działalność gospodarczą rejestruje się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Do jej założenia nie ma wymogu posiadania określonego kapitału zakładowego.

Z drugiej jednak strony odpowiedzialność przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą jest nieograniczona. Oznacza to, że za zobowiązania związane
z prowadzeniem działalności gospodarczej ponosi odpowiedzialność całym majątkiem osobistym. Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem utraty osobistego majątku w przypadku problemów w spłacie zobowiązań. Dlatego też przed założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej albo przed zaciąganiem znacznych zobowiązań rozważyć należy podpisanie ze współmałżonkiem umowy o rozdzielności majątkowej.

Wady i zalety spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

W odróżnieniu od jednoosobowej działalności gospodarczej proces założenia spółki z o.o. jest złożony i posiada sformalizowaną procedurę, która składa się z kilku etapów.

Po pierwsze, wymagane jest zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wniesienie kapitału zakładowego nie niższego niż 5.000 zł, przy czym obecną wysokość kapitału ocenić należy jako zaletę, porównując ją ze znacznie wyższą wysokością sprzed kilku lat, ustanowienie organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga formy aktu notarialnego, dotyczy to również każdej zmiany. Wyjątkiem jest zawarcie umowy przez Internet poprzez platformę S24, które nie wymaga takiej formy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi osobny byt. Jako podmiot odpowiada za wszystkie zobowiązania swoim majątkiem. Dzięki temu wspólnik spółki nie odpowiada za zobowiązania spółki swoim majątkiem.

Odpowiedzialności wspólnika nie można jednak mylić z odpowiedzialnością zarządu. Jeśli wierzyciele nie będą w stanie wyegzekwować należności z majątku spółki, mogą dochodzić ich od członków zarządu, którzy w określonym czasie nie złożyli do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Trzeba też pamiętać, że prowadzenie spółki wiąże się z koniecznością podejmowania uchwał, składania sprawozdań finansowych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, co odróżnia spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością od jednoosobowej działalności gospodarczej.

Podsumowanie

Decyzja o wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej powinna być dobrze przemyślana. Dogłębnej analizy wymagają koszty, jakie wiążą się z prowadzeniem działalności gospodarczej takie jak podatki czy składki na ZUS, ale również kwestie wizerunkowe i specyfika branży.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie dobrym rozwiązaniem dla osób, które mają wizję rozwoju działalności, chcą działać na dużą skalę. Jednocześnie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest dobrym rozwiązaniem dla wspólników, którzy mają do siebie ograniczone zaufanie oraz dla działalności gospodarczej, której prowadzenie wiąże się z dużym ryzykiem.

Osoby prowadzące działalność o mniejszych rozmiarach powinny zastanowić się czy struktury spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie będą dla nich przytłaczające, a wręcz zniechęcające do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej i efekcie czy nie będą prowadzić do zahamowania rozwoju.

Emilia Miśkiewicz – radca prawny wspólnik w JKM Kancelaria Radców Prawnych Jarzec-Koślacz Miśkiewicz s.c. Specjalizuje się w obsłudze korporacyjnej, postępowaniach sądowych, w windykacji należności i postępowaniu egzekucyjnym 
Klaudyna Jarzec-Koślacz – radca prawny, wspólnik w JKM Kancelaria Radców Prawnych Jarzec-Koślacz Miśkiewicz s.c. Specjalizuje się w prawie nieruchomości, kosmetycznym i administracyjnym. Doradza przedsiębiorcom w bieżącej obsłudze prawnej, w tym przedsiębiorcom w upadłości