Wolny Obszar Celny (WOC) jest wyodrębnioną częścią obszaru celnego, na terenie którego przedsiębiorstwa zarówno krajowe, jak i zagraniczne są uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie produkcji i handlu bez obowiązku dokonywania opłat cła i podatku.

W jakim zakresie WOC może być pomocny w realizacji twoich przedsięwzięć gospodarczych?

Instytucja wolnego obszaru celnego jest idealnym rozwiązaniem dla podmiotów gospodarczych specjalizujących się w szeroko pojętych usługach logistycznych, takich jak
magazynowanie, konfekcjonowanie, pakowanie, montowanie i demontaż. WOC jest przeznaczony dla przedsiębiorstw zarówno importujących, jak i eksportujących towary spoza i z Unii Europejskiej.

Rozpatrując gospodarczy aspekt zastosowania instytucji WOC w obrocie towarowym z zagranicą należy wskazać jej istotne funkcje, tj. wpływ na poprawę efektywności ekonomicznej prowadzonej działalności gospodarczej, zwiększający rotacje pieniądza oraz skrócenie czasu realizacji procesów biznesowych.

Jak to działa?

Wolny obszar celny jest procedurą celną, w której należności celno-podatkowe są zawieszone w odniesieniu do towarów, na których ciąży dług celny (status nieunijny) i przeznaczonych do procedury dopuszczenia do obrotu bądź powrotnego wywozu. WOC jest również elementem procesu reeksportu, stanowiąc znakomite miejsce dla towarów przyjeżdżających z kraju trzeciego a przeznaczonych na rynek innego kraju niż UE.

Towary o statusie celnym nieunijnym, które są wprowadzone do wolnego obszaru celnego, nie muszą być zgłoszone do procedury dopuszczenia do obrotu na terenie celnym Unii Europejskiej. Towary te mogą zostać powrotnie wywiezione. Nie ma wówczas obowiązku uiszczania należności celno-podatkowych.
Towary składowane na WOC mogą również być wykorzystywane do produkcji wyrobów jako ich elementy składowe. Kompozycja i dekompozycja artykułów przyczynia się zatem do spełniania przez WOC funkcji produkcyjnej.

Tworzenie wolnego obszaru celnego

Wolny obszar celny jest miejscem, na terenie którego obowiązuje dozór celny. Ustanawiany jest przez UE lub odpowiednie władze kraju członkowskiego W Polsce WOC powstaje na mocy rozporządzenia Ministra Finansów wydanego na podstawie ustawy prawo celne oraz w zgodzie z przepisami unijnego kodeksu celnego (UKC) i aktów prawnych do niego wydanych.

WOC jest traktowany jak zagranica, czyli terytorium poza UE. W WOC mogą być między innymi składowane towary pod dozorem celnym i nie podlegają należnościom celnym przywozowym. Również na podstawie UKC może być prowadzona działalność gospodarcza.
W UE wolny obszar celny jest ogrodzony oraz ma zawsze określone miejsca wejścia i wyjścia.
WOC może zostać utworzony, jeżeli organy celne państwa członkowskiego mogą sprawować dozór celny bez konieczności stosowania środków administracyjnych niewspółmiernych do istniejącej potrzeby gospodarczej.

Wolny obszar celny według zmienionych przepisów w unijnym kodeksie celnym

W UKC wolny obszar celny stał się jedną z dziewięciu możliwych do zastosowania celnych procedur specjalnych. Wobec tego każde wprowadzenie i wyprowadzenie towaru do WOC odbywa się na podstawie przepisów dotyczących zgłoszeń celnych do procedury. Procedura ta jest sklasyfikowana jako procedura składowania celnego.
W celu prowadzenia działalności gospodarczej na WOC przedsiębiorca musi uzyskać pozwolenie oraz złożyć zabezpieczenie celno-podatkowe na towary wprowadzane do WOC. Do prowadzenia WOC również potrzebujemy zatwierdzonej ewidencji.

Osoba prowadząca WOC, która posiada pozwolenie na działalność gospodarczą w wolnym obszarze celnym, jest „osobą uprawnioną do korzystania z procedury wolnego obszaru celnego w rozumieniu unijnego prawa celnego”. W pozwoleniu muszą być wpisane wybrane funkcje działalności gospodarczej.
Towary wprowadzane do WOC są przedstawiane organowi celnemu i podlegają formalnościom celnym, gdy:

• są wprowadzone do WOC bezpośrednio spoza obszaru celnego Unii,
• zostały objęte procedurą celną, która została zakończona lub zamknięta w momencie objęcia ich procedurą WOC,
• są objęte procedurą WOC w celu uzyskania korzyści wynikającej z decyzji o zwrocie lub umorzeniu należności celnych przywozowych.

WOC w Polsce

Obecnie w Polsce funkcjonuje 7 wolnych obszarów celnych, z czego dwa w głębi kraju, jeden na terenie lotniska, trzy w portach morskich i jeden na wschodniej granicy kraju. Wszystkie składy wolnocłowe, które funkcjonowały we wcześniejszych przepisach prawa, zostały przekształcone na składy celne.

Miejsce utworzenia WOC determinuje pełnione przez niego funkcje. Obszary celne położone przy granicach kraju wykorzystywane są do optymalizacji kosztów importu i eksportu, natomiast te położone w głębi kraju (w Mszczonowie i Gliwicach) przeznaczone są do optymalizacji kosztów przedsiębiorstwa i procesów biznesowych związanych z produkcją, czyli magazynowaniem, konfekcjonowaniem, konsygnowaniem, montażem, obróbką itp.

Wolny obszar celny jest instytucją unijnego prawa celnego, którego potencjał optymalizacji kosztowej przedsiębiorstwa nie jest w pełni wykorzystywany. Niska świadomość wśród przedsiębiorców dotycząca funkcjonowania tego rozwiązania, zwłaszcza wśród importerów i eksporterów, jak również firm produkcyjnych, sprawia, że nie doceniają oni korzyści płynących z korzystania z WOC.

Autorka: ekspert celny, zajmuje się doradztwem z zakresu przepisów prawa celnego, importem i eksportem towarów i usług, analizą finansowo-ekonomiczną kontraktów międzynarodowych