Pani Dyrektor, jak ocenia Pani obecną współpracę gospodarczą i biznesową na linii Polska-Rumunia?

Obecną współpracę gospodarczą między Polską i Rumunią oceniłabym jako bardzo dobrą. Od momentu przystąpienia Rumunii do Unii Europejskiej odnotowujemy tendencję wzrostową w polsko-rumuńskich stosunkach gospodarczych i handlowych. Rok 2018 był pod tym względem rekordowy – według danych GUS handel dwustronny wzrósł o 16 proc.
i wyniósł 6,6 mld euro! Wartość polskiego eksportu do Rumunii wyniosła 19,3 mld zł (4,5 mld euro), co zapewniło Rumunii 14 miejsce wśród krajów będących najważniejszymi odbiorcami polskich produktów. Z kolei import osiągnął wartość 8,7 mld zł. Taki wynik to przede wszystkim zasługa polskich firm działających w Rumunii oraz rumuńskich w Polsce, ale także wspólnie realizowanych projektów. Warto w tym miejscu wspomnieć także, że zgodnie z danymi Rumuńskiego Urzędu Statystycznego, w latach od grudnia 1990 do września 2019 zostało zarejestrowanych 1165 firm z polskim kapitałem. Polska zajmuje obecnie 17. miejsce wśród inwestorów zagranicznych w Rumunii, co oznacza, że w przeciągu ostatnich 6 lat awansowaliśmy na tej liście aż o 8 miejsc. To są bardzo dobre wyniki, z których możemy być zadowoleni.

Proszę nam, zatem powiedzieć, jakie produkty polscy przedsiębiorcy najczęściej eksportują do Rumunii, oraz jakie produkty są przez nich najczęściej importowane?

Do Rumunii sprzedajemy głównie maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny oraz ich części, metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne, przetworzone artykuły żywnościowe, pojazdy, samoloty, statki, duży udział mają również środki transportu publicznego, materiały i artykuły włókiennicze, w tym głównie odzież, tworzywa sztuczne, kauczuk oraz inne artykuły pochodne. Pragnę podkreślić, iż wśród naszych członków znajdują się firmy, które do Rumunii sprzedają materiały budowlane, artykuły spożywcze, w tym owoce i warzywa, książki itd. Z kolei wśród towarów, które najczęściej sprowadzamy z Rumunii, należy wymienić pojazdy, samoloty, statki i inne środki transportu, metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne, druty i kable czy pompy do cieczy, maszyny i urządzenia mechaniczne, tworzywa sztuczne i artykuły pochodne. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się także import wina rumuńskiego. Niewiele osób o tym wie, ale Rumunia jest jednym z krajów o najdłuższej historii uprawy winorośli na świecie, sięgającej 6 tysięcy lat wstecz! W 2018 r. kraj ten znalazł się na 13 miejscu wśród największych światowych producentów wina, notując przy tym niemal 18 proc. wzrost produkcji.

We wrześniu odbyły się polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe. Jak Pani ocenia to wydarzenie? Czy i w jaki sposób podjęte podczas niego inicjatywy oraz podpisane umowy wpłyną korzystnie na sytuację polskich i rumuńskich firm z sektora M¦P?

Polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe, które odbyły się 18 września w Bukareszcie, to oznaka determinacji ku temu, aby rozwijać współpracę bilateralną. Było to już drugie tego typu spotkanie, w którym wzięli udział szefowie rządów Polski i Rumunii, a także ministrowie obu państw. Jednym z głównych punktów było podpisanie porozumienia pomiędzy ministrem przedsiębiorczości i technologii Jadwigą Emilewicz oraz ministrem ¦rodowiska, Biznesu i Przedsiębiorczości ªtefanem-Radu Oprea o promowaniu i rozwijaniu współpracy między sektorami biznesowymi obu krajów. Umowa dotyczy również wspólnych inicjatyw na poziomie unijnym, współpracy na rynkach stron trzecich, wymiany najlepszych praktyk oraz wsparcia powiązań między sektorem prywatnym, środowiskiem akademickim i klastrami. Dzięki porozumieniu możliwe będzie przeniesienie polsko-rumuńskich relacji na wyższy poziom i skoncentrowanie się na eliminowaniu faktycznych problemów przedsiębiorców.

Wspomniała Pani o problemach przedsiębiorców. Jakie są Pani zdaniem największe wyzwania, przed którymi stoją przedsiębiorcy pragnący podjąć współpracę z partnerem z Rumunii/Polski? Co może stanowić potencjalne przeszkody w tym procesie?

Większość najistotniejszych barier została usunięta wraz z wejściem Rumunii do UE w 2007 r. – zniesiono ograniczenia oraz bariery celne w dostępie do rynku dla polskich i unijnych towarów, zliberalizowano dostęp do rynku usług. W dwustronnych relacjach obowiązują unijne zasady wspólnego rynku, czyli swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału. Co więcej, członkostwo w UE otworzyło firmom zarejestrowanym w Rumunii możliwość dostępu do funduszy wspólnotowych przeznaczonych na poprawę konkurencyjności. Natomiast głównymi wyzwaniami, przed którymi nadal stoją przedsiębiorcy są: brak doświadczenia w ekspansji zagranicznej, brak kontaktów biznesowych na rynku docelowym czy też brak informacji dotyczących regulacji eksportowych, prawnych. Potencjalną przeszkodą w nawiązaniu współpracy może być również bariera językowa. Z pewnością włączenie Rumunii do strefy Schengen ułatwi wymianę handlową pomiędzy naszymi krajami.

Kiedy to nastąpi?

Rumunia, wraz z Chorwacją i Bułgarią, od lat starają się o członkostwo w strefie Schengen. Sytuacja w tych krajach była regularnie monitorowana przez Komisję Europejską, a raporty o wypełnieniu wszystkich niezbędnych zobowiązań zostały opublikowane. Jednak ze względu na pewne okoliczności polityczne, proces ten jest nadal w toku i na chwilę obecną trudno jest przewidzieć, kiedy dobiegnie końca.

Jakie gałęzie gospodarki prezentują obecnie największy potencjał do rozwoju w obszarze polsko-rumuńskiej wymiany handlowej? W których sektorach polscy przedsiębiorcy powinni szukać okazji do wkroczenia na rumuński rynek?

Gospodarka rumuńska jest bardzo chłonna i rozwija się dynamicznie, a jej zapotrzebowanie na towary importowane będzie systematycznie wzrastać. Odnosi się to do wszystkich trzech podstawowych kategorii importu, tj. importu inwestycyjnego (głównie w zakresie konstrukcji budowlanych i materiałów budowlanych), zaopatrzeniowego (podzespołów do maszyn i surowców wykorzystywanych w gospodarce rumuńskiej), jak i konsumpcyjnego (w szczególności żywności). Ważne są plany rządu rumuńskiego dotyczące rozwoju infrastruktury (m. in. sieci autostrad, sieci kolejowej), reformy służby zdrowia (przewidującej modernizację szpitali)
i rozwoju sektora przetwórstwa żywności (konieczność spełniania przez zakłady tego sektora standardów UE).

Od czego najlepiej zacząć ekspansję na rynek rumuński i gdzie szukać wsparcia?

Rozpoczęcie działalności poza granicami kraju powinno poprzedzać opracowanie solidnej, długofalowej strategii. Warto, by uwzględniała ona skrupulatne badanie docelowego rynku, zaplanowanie dedykowanych lokalnej grupie docelowej działań marketingowych i sprzedażowych oraz realną analizę opłacalności eksportu/inwestycji. Warto odwiedzić kraj, do którego planujemy ekspansję, oraz umówić się na klika spotkań z potencjalnymi partnerami. Zachęcam do korzystania z doświadczeń takich instytucji, jak: izby gospodarcze i handlowe, wydziały ekonomiczne przy ambasadach, Polska Agencja Inwestycji i Handlu, czy też Investromania.

Dlaczego warto inwestować w Rumunii?

To kraj przyjazny Polakom, o potężnym potencjale. Warto podkreślić, że polskie towary cieszą się dobrą renomą, a doświadczenia polskich przedsiębiorców są bardzo cenione. Co więcej, Rumunia dba o potencjalnych inwestorów stwarzając im atrakcyjne warunki dla prowadzenia działalności. Obcokrajowcy mają możliwość kupna ziemi, przysługują im dodatkowe ulgi podatkowe dla prowadzących działalność oraz tworzą tzw. strefy uprzywilejowanych funkcjonujące na wzór naszych specjalnych stref ekonomicznych. Polskich przedsiębiorców kuszą również niskie podatki – stawka PIT 10 proc. i CIT 16 proc., a od stycznia 2017 r. – w ramach nowego Kodeksu podatkowego – VAT obniżony do 19 proc. Warto zwrócić uwagę, że Rumunia stawia na rozwój małych firm i niskie opodatkowania takich podmiotów (preferencyjny CIT na poziomie 1 proc. lub 3 proc.) oraz zwolnienia podatkowe dla programistów. Rumunia to siódmy najludniejszy kraj UE, a więc rynek ponad 19 mln potencjalnych konsumentów, których siła nabywcza stale rośnie, co widać w blisko 15 proc. wzroście wynagrodzeń i konsumpcji, który wsparł rekordowo wysokie PKB. Jak pokazują dane Głównego Urzędu Statystycznego, gospodarka rumuńska rośnie ponad 4,5 proc. rok do roku, podczas gdy wskaźnik ten w całej UE to 1,9 proc. Ponadto Rumunia posiada jeszcze jedną zaletę, która w pierwszej chwili jest niedostrzegana. Ten kraj jest znakomitym punktem wyjścia na region południowo-wschodniej Europy, a więc kraje bałkańskie, a także Turcję.

W jaki sposób Polsko-Rumuńska Bilateralna Izba Handlowo-Przemysłowa może wspierać przedsiębiorców z obu krajów w procesie nawiązywania i utrzymania relacji biznesowych i handlowych?

Pomysł na założenie Polsko-Rumuńskiej Bilateralnej Izby Przemysłowo-Handlowej po raz pierwszy pojawił się już w 2015 r. Był on odpowiedzią na wysokie zainteresowanie dwustronną współpracą biznesową pomiędzy Polską a Rumunią ze strony zarówno osób fizycznych, firm, jak
i funduszy inwestycyjnych. Pierwsze Walne Zgromadzenie Izby odbyło się 9 czerwca 2015 r.
Jesteśmy dynamiczną, bilateralną i niezależną siecią biznesową, dedykowaną rozwojowi polsko-rumuńskich stosunków ekonomicznych, a naszymi partnerami są Ambasada Rumunii w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Krajowy Związek Rumuńskich Pracodawców (UNPR). Współpracujemy również z lokalnymi biznesowymi instytucjami w obu krajach. Naszym głównym celem jest wzmacnianie polsko-rumuńskich stosunków gospodarczych poprzez ułatwianie firmom z obu państw współpracy gospodarczej, dostarczanie swoim członkom opracowań biznesowych, jak również wspieranie zrzeszonych przedsiębiorstw. Pomagamy we współtworzeniu sieci kontaktów z lokalnymi firmami i instytucjami, organizujemy misje gospodarcze, wspieramy udział w imprezach wystawienniczych, organizujemy spotkania B2B, a także pomagamy w wyszukaniu partnerów biznesowych. Naszymi członkami są zarówno duże koncerny z różnych branż gospodarki, które mają określoną strategię rozwoju, jak i małe, rodzinne firmy, które dopiero rozpoczynają swoją współpracę z rumuńskimi partnerami. Zapraszamy do współpracy wszystkich polskich przedsiębiorców, którzy planują związać się z Rumunią oraz rumuńskich przedsiębiorców, mających plany rozwojowe w Polsce.

Rozmawiała Ewelina Kłoda