¦rodki, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo, podzielić można na kapitały własne i obce. W potocznej opinii korzystanie z tych pierwszych nie wiąże się z żadnymi kosztami. Czy tak jest
w istocie? Niekoniecznie. Co więcej, koszty te w ramach danego przedsiębiorstwa są wyższe od kosztów kapitałów obcych zaangażowanych w tę firmę.

Kapitały własne składają się z kapitałów wniesionych przez właścicieli przedsiębiorstwa (np. kapitał akcyjny) oraz kapitałów wypracowanych przez dany podmiot gospodarczy w trakcie jego normalnego funkcjonowania (np. zysk netto). O ile jest rzeczą oczywistą, że wniesienie kapitałów  do spółki przez właścicieli firmy łączy się z kosztami (np. koszty emisji akcji, koszty gwarantowania emisji), o tyle środki wypracowane przez firmę i pozostawione do jej dyspozycji traktuje się często jako kapitał darmowy. W rzeczywistości jednak decyzja akcjonariuszy o pozostawieniu wypracowanego zysku w spółce wiąże się z kosztem utraconych możliwości jego reinwestowania (akcje, obligacje, nieruchomości).

Jak zmierzyć koszt kapitału własnego spółki

Podstawą do szacowania kosztów kapitału zatrzymanego do dyspozycji spółki jest założenie, że w przypadku reinwestycji tych zysków akcjonariusz otrzymałby wyższą stopę zwrotu aniżeli stopa zwrotu z akcji danej spółki. Na tej podstawie sformułowane są trzy, najczęściej wykorzystywane koncepcje wyceny tej części kapitału własnego:

• dywidendowy model wyceny akcji,
• model wyceny aktywów kapitałowych,
• stopa zwrotu w terminie do wykupu obligacji emitowanych przez spółkę, powiększona o premię za ryzyko.

Najczęściej stosowaną metodą wyceny kosztu kapitału własnego, zarówno w przypadku kapitału pozyskanego w drodze emisji akcji, jak i pozostawienia zysków do dyspozycji spółki, jest model dywidendowy. Opiera się on na stosowanej przez wiele firm (zwłaszcza w stabilnych gospodarkach) strategii regularnej wypłaty dywidendy, której wysokość systematycznie rośnie. Opierając się na tym spostrzeżeniu, Myron J. Gordon opracował model wyceny kapitału własnego.

Ile kosztuje kapitał własny

Prześledźmy sytuację spółki ABC SA. W ciągu ostatnich pięciu lat, dywidenda wypłacana przez spółkę rosła średnio o 5 proc. w skali roku. W ostatnim roku spółka wypłaciła dywidendę w wysokości 20 gr na akcję. Jaki jest koszt kapitału własnego spółki, jeśli aktualna i zakładana stopa zwrotu z kapitału własnego wynosi 12 proc. w skali roku?

Ponieważ dywidenda wypłacana przez spółkę rosła przeciętnie o 5 proc., należy się spodziewać, że w bieżącym roku spółka wypłaci dywidendę w wysokości: 1,05 x 20 gr = 0,21 zł

W takim wypadku koszt kapitału własnego wyniesie: 0,21 zł / (0,12 – 0,05) = 3 zł.

Koszt kapitału z emisji

Spółka decydująca się na nową emisję akcji musi się liczyć z tym, że koszt kapitału zgromadzonego w ten sposób będzie wyższy aniżeli zgromadzonego przez akumulację zysku. Wynika to przede wszystkim z kosztów związanych z emisją, gwarantowaniem i dystrybucją nowych akcji, emitowanych przez spółkę. Obrazuje to następujący przykład. Spółka Alfa SA, postanowiła zaoferować na rynku pierwotnym nową emisję akcji po cenie 21 zł za 1 akcję.

Całkowite koszty emisji wyniosą 3 proc. wartości emisji, co daje 0,63 zł na akcję. Zarząd planuje w kolejnym roku wypłatę dywidendy w wysokości 90 gr na akcję, a szacunkowa stopa jej wzrostu w kolejnych latach wynieść ma 15 proc.

Koszt kapitału pozyskanego przez spółkę w wyniku emisji akcji wyniesie: (0,90 / (21 – 0,63)) + 0,15 = 19,41 proc. Koszt kapitału pozyskanego drogą emisji publicznej wyniesie zatem 19,41 proc.

Trzy najpopularniejsze koncepcje wyceny kapitału własnego spółki

• dywidendowy model wyceny akcji
• model wyceny aktywów kapitałowych
• stopa zwrotu w terminie do wykupu obligacji emitowanych przez spółkę, powiększona o premię za ryzyko.

Wycena kapitału własnego wg Gordona:
koszt kapitału własnego = wartość pierwszej dywidendy/ oczekiwana stopa zwrotu z akcji - prognozowana stopa rocznego wzrostu dywidendy.