Ulga B+R polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania dodatkowych kosztów uzyskania przychodu tj. kosztów kwalifikowanych poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Dodatkowe odliczenie w wysokości 30 proc. przysługuje wszystkim podmiotom bez względu na formę prowadzonej działalności czy wielkość przedsiębiorstwa.
Obowiązująca od 1 stycznia 2016 r. ulgę podatkową na działalność badawczo-rozwojową (dalej: ulga B+R) wprowadzono do porządku prawnego ustawą z 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności. Zgodnie z art. 18d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 Nr 21 poz. 86, z późn. zm.), ulga B+R polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania dodatkowych kosztów uzyskania przychodu, tj. kosztów kwalifikowanych poniesionych na działalność badawczo-rozwojową.
Dodatkowe odliczenie w wysokości 30 proc. przysługuje wszystkim podmiotom bez względu na formę prowadzonej działalności czy wielkość przedsiębiorstwa w zakresie wydatków poniesionych z tytułu zatrudniania pracowników w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej oraz składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu tych wynagrodzeń w części finansowanej przez pracodawcę. W myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 Nr 80 poz. 350, z późn. zm.) za należności z tytułu zatrudnienia uważa się wszelkiego rodzaju wpłaty pieniężne, w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, wszelkiego rodzaju dodatki, takie jak: nagrody, premie kwartalne, miesięczne, roczne, premie za efekty pracy, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, dodatki za przepracowane lata, dodatki za pracę w nocy, dodatki za pracę w weekendy i dni wolne, odprawy emerytalne. Wszelkie inne koszty związane z zatrudnieniem pracownika jak również świadczenia pieniężne ponoszone przez pracownika. Za pracownika, które koszty mogą podlegać uldze B+R, uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej, spółdzielczym stosunku pracy. Koszty związane z zatrudnieniem osób zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową na podstawie umowy o działo czy zlecenie zostały wyłączone z ulgi B+R.
Z kolei wydatki inne niż wynagrodzenia, takie jak: materiały i surowce bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością B+R, ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i równorzędne, jak również nabycie wyników badań naukowych zakupionych od jednostki naukowej, odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej podlegają dodatkowemu odliczeniu, wysokości 20 proc. poniesionych kosztów w przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, natomiast w przypadku dużych przedsiębiorstw w wysokości 10 proc. poniesionych kosztów, bez względu na formę prowadzonej działalności. Do ulgi B+R zalicza się również dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w działalności badawczo-rozwojowej. Z ulgi B+R wyłączono odpisy amortyzacyjne od samochodów osobowych, budowli, budynków i lokali stanowiących odrębną własność.
Podatnik wykonujący działalność badawczo-rozwojową, dokonuje odliczenia z tytułu ulgi B+R w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniósł koszty kwalifikowane. Kwota odliczenia nie może jednak przekroczyć w roku podatkowym dochodu uzyskanego z prowadzonej działalności.
W przypadku gdy, podatnik poniósł za rok podatkowy stratę lub wielkość jego dochodu jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, może on dokonać odliczeń w całej kwocie
lub w pozostałej części w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, w którym miał on prawo skorzystać z ulgi B+R.
Podatnicy rozliczając się z tytułu ulgi B+R, są obowiązani wykazać w zeznaniu koszty kwalifikowane, które zostały skalkulowane jako dodatkowe koszy uzyskania prychodu, zgodnie z art. 18e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Czego brakuje w projekcie nowelizacji Ministra Gowina?
Przedsiębiorcy inwestujący w działalność badawczo-rozwojową, zgodnie z propozycją Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego od 1 stycznia 2017 r. mogą liczyć na wyższe korzystniejsze zachęty podatkowe w związku z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Projekt ustawy z 4 marca 2016 r. o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej, przewiduje iż od 2017 r. mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa będą mogły odliczyć z tytułu ulgi B+R do 50 proc. kosztów kwalifikowanych zarówno z tytułu zatrudnienia pracowników na działalność badawczo-rozwojową, jak i pozostałych kosztów, takich jak: materiały i surowce bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością B+R, ekspertyz, opinii, usług doradczych, jak i nabytych wyników badań naukowych zakupionych od jednostki naukowej, czy odpłatnego korzystania z aparatury naukowo-badawczej.
Z kolei duże firmy odliczą 50 proc. wydatków związanych z zatrudnieniem pracowników realizujących działalność badawczo-rozwojową i 30 proc. pozostałych kosztów związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Projekt przewiduje również rozszerzenie katalogu kosztów kwalifikowanych o koszty uzyskania patentu na wynalazek, jak: koszty przygotowania dokumentacji zgłoszeniowej, prowadzenia postępowania o udzielenie patentu przez Urząd Patentowy RP lub odpowiedni zagraniczny organ i kosztów odwołania związanego z odparciem zarzutów czy z wniesieniem sprzeciwu. Zaproponowano również aby w przypadku niewystarczającej podstawy do odliczenia ulgi B+R w roku podatkowym, okres odliczenia kosztów kwalifikowanych został wydłużony z obecnych trzech do sześciu lat.
Projekt ustawy przewiduje dodatkowo nową ulgę podatkową nagradzającą podmioty stale podnoszące swoje wydatki B+R (dalej: ulgę przyrostową), jak też inne zachęty podatkowe, jak zniesienie opodatkowania aportu własności przemysłowej i intelektualnej. Nowopowstałe firmy (start-up), które w pierwszym roku działalności nie wykażą dochodów albo wykażą dochody za małe do pełnego odliczenia, będą mogły liczyć na zwrot gotówkowy.
Zaproponowany projekt to dobry kierunek w celu wsparcia przedsiębiorstw w Polsce, którzy inwestują w działalność badawczo-rozwojową. Jednak należy pamiętać, iż Rumunia, która sąsiaduje z nami w rankingach innowacyjności już dziś posiada ulgę B+R w wysokości 50 proc. odliczenia wszystkich kosztów związanych z działalnością B+R. Z kolei Czechy, które są dużo dalej od nas jeśli chodzi o innowacyjność i ulgę B+R wprowadziły w 2008 r., już posiadają ulgę w wysokości 100 proc. kosztów kwalifikowanych działalności B + R.
Jak wskazuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, celem nie są wyższe miejsca w rankingach, lecz rozwój innowacyjności polskiej gospodarki. Należy jednak pamiętać, iż rankingi są rezultatem podejmowanych działań. Obowiązujący dziś katalog kosztów kwalifikowanych jest dość wąski i nie obejmuje wszystkich istotnych kosztów związanych z prowadzonymi projektami badawczo-rozwojowymi. Typowym projektem badawczo-rozwojowym mającym na celu badania przemysłowe i prace rozwojowe jest działanie 1.1.1. „Szybka ścieżka” Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, który w katalogu kosztów kwalifikowanych zawiera koszty nabycie sprzęt laboratoryjnego, niespełniającego wymogu środka trwałego, jak np. pipety, termometry laboratoryjne, statywy, termosy, szkło optyczne, igły, koszty te bezwzględnie istotne w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej dziś nie są bezpośrednio wskazane w katalogu kosztów kwalifikowanych. Pytanie, czy organy podatkowe będą za te koszty uznawać jako materiały bezpośrednio związane z działalnością badawczo-rozwojową, stanowi sporą niepewność po stronie przedsiębiorców.
Koszty wynajmu budynków i gruntów, jak np. koszt wynajmu powierzchni laboratoryjnej, dzierżawa gruntu, często stanowią wysoki koszt prowadzenia aktywności B+R, dlatego też objęcie powyższych kategorii ulgą B+R byłoby również wskazane. To co jeszcze by się przydało i w pełni uszczęśliwiło przedsiębiorców to objęcie katalogiem kosztów kwalifikowanych amortyzacji budynków, budowli samochodów osobowych wykorzystywanych do działalności B+R, które stanowią znaczny koszt prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej.
Małgorzata Boguszewska,
Manager, Dotacje i Ulgi B+R w Ayming Polska
