Dzisiaj jest: 22.11.2024, imieniny: Cecylii, Jonatana, Marka

¬ródło kapitału dla MSP

Dodano: 07.05.2014 Czytane: 21

Z drugiej zaś, jeśli wewnętrzne źródła finansowania nie są wystarczające do realizacji strategii, przedsiębiorstwo stara się o pozyskanie funduszy zewnętrznych.

Rynek NewConnect w procesie finansowania rozwoju firmy

¬ródłem zewnętrznego kapitału może być finansowanie dłużne (najczęściej w postaci pożyczek i kredytów zaciąganych w sektorze bankowym). Zazwyczaj to źródło finansowania zarezerwowane jest jednak dla firm posiadających odpowiednią historię współpracy z bankiem, która skutkuje odpowiednią oceną wiarygodności kredytowej firmy. Z tego względu małe podmioty, które dopiero rozpoczynają swoją działalność często nie są w stanie pozyskać finansowania bankowego lub pozyskują je na stosunkowo nieatrakcyjnych warunkach (skutkujących wysokim kosztem kapitału).

@@

Wśród mniejszych przedsiębiorstw w nowych krajach członkowskich Unii Europejskiej, takich jak Polska, popularnym w ostatnich latach sposobem finansowania działalności są fundusze unijne, które najczęściej stanowią istotne uzupełnienie środków własnych przedsiębiorstwa przy finansowaniu określonych projektów inwestycyjnych. To źródło finansowania może być wykorzystane w przypadku realizacji określonych przedsięwzięć wpisujących się w priorytety polityki Unii Europejskiej (spełniających określone kryteria, np. inwestycje w rozwój nowych technologii).

Alternatywnie przedsiębiorstwo może finansować swój rozwój za pomocą kapitału własnego, tj. pozyskiwać środki od dotychczasowych właścicieli lub innych podmiotów, które pokładają nadzieję w sukces przedsięwzięcia biznesowego i są gotowe zaangażować swój kapitał (do tej grupy zaliczyć można przykładowo tzw. aniołów biznesu czy fundusze venture capital/private equity). W tym przypadku istnieje również możliwość wykorzystania instytucji rynku publicznego, tj. giełda papierów wartościowych, do poszukiwania kapitału. Starając się o kapitał w ten sposób możliwe jest zazwyczaj dotarcie do większej liczby inwestorów i pozyskanie większej kwoty finansowania.

Wynika to między innymi z atrakcyjności inwestycji w akcje spółki publicznej z perspektywy udziałowca. Inwestor posiadający akcje spółki notowanej na rynku kapitałowym może na bieżąco monitorować wycenę jego portfela i dokonać dezinwestycji poprzez sprzedaż w obrocie zorganizowanym.


Kilka lat temu publiczny rynek kapitałowy w Polsce otworzył swoje drzwi dla mniejszych przedsiębiorstw rozpoczynających działalność lub działających od relatywnie krótkiego czasu (zasadniczo kapitał własny debiutującej spółki powinien wynosić co najmniej 500 tys. zł). Od 2007 roku w Polsce na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie funkcjonuje rynek NewConnect, który z definicji jest segmentem przeznaczonym dla małych, innowacyjnych i dynamicznie rozwijających się spółek, w szczególności z branż tzw. nowej ekonomii (branży IT, mediów, telekomunikacji, biotechnologii, ochrony zdrowia, itp.).


Z punktu widzenia prawnego rynek NewConnect (nazywany popularnie „małą giełdą”) nie stanowi rynku regulowanego, ale tzw. alternatywny system obrotu. Z tego względu nie podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, a zasady obowiązujące na nim są stanowione przez GPW w Warszawie. Tym niemniej spółki, których akcje są notowane na rynku NewConnect, traktowane są jak spółki publiczne w rozumieniu ustawy o ofercie publicznej (Ustawa z 29 lipca 2005 r.) i w związku z tym odnoszą się do nich liczne przepisy nakładające obowiązki (takie same jak na spółki z rynku regulowanego, np. informowanie przez akcjonariuszy o przekroczeniu określonego stanu posiadania głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy czy informowanie o transakcjach akcjami przez osoby zarządzające czy nadzorujące spółkę).


Rozwój rynku NewConnect na tle europejskich rynków alternatywnych

W ostatnich latach rynek NewConnect był liderem wśród tego typu rynków (tzw. rynków alternatywnych) w Europie pod kątem liczby debiutujących spółek. W szczególności lata 2010-2012 były okresem wielu debiutów na „małej giełdzie” (ponad 340). Na koniec 2013 notowanych było na tym rynku 445 spółek. Pod względem liczby spółek warszawski rynek alternatywny ustępował w Europie jedynie londyńskiemu AIM (patrz wykres 1 i tabela 1).






W sumie na rynku NewConnect od początku jego funkcjonowania – 30 sierpnia 2007 – do końca 2013 roku spółki pozyskały ponad 1,4 mld zł, a dodatkowo w momencie debiutu dotychczasowi właściciele sprzedali akcje o wartości ponad 185 mln zł (z tego 85 mln zł przypada na właścicieli jednej spółki TMS Brokers, która zadebiutowała w 2011). W przypadku zdecydowanej większości debiutów kwota pozyskanego kapitału do spółki była mniejsza niż 3 mln zł (najczęściej wartość emitowanych akcji wprowadzanych do obrotu przez spółkę nie przekraczała 1 mln zł)(1). Jednoznacznie wskazuje to na wyspecjalizowanie się tej części rynku kapitałowego w obsłudze małych podmiotów.


koniec_str_1#

Proces debiutu spółki na rynku NewConnect


Debiut spółki na rynku NewConnect wymusza przede wszystkim zmianę mentalności osób zarządzających spółką i jej pracowników – osoby te muszą w swoich działaniach uwzględnić fakt, że po debiucie spółka staje się podmiotem publicznym, którego losem zainteresowany może być szeroki krąg inwestorów (a taka spółka powinna działać transparentnie i zapewnić inwestorom na bieżąco stosowną informację o prowadzonej działalności). Często zmiana mentalności jest procesem trudnym i długotrwałym (w szczególności w małych podmiotach, w których kompetencje zarządcze były do tej pory skupione w rękach głównego właściciela).

Przedsiębiorstwo starające się o debiut na rynku NewConnect musi spełnić szereg kryteriów wymaganych przez GPW w Warszawie i przepisy obowiązujące na polskim rynku kapitałowym. W związku z tym, że spółki debiutujące na tym rynku zwykle są małymi podmiotami, nie posiadającymi doświadczenia w pozyskiwaniu kapitału w obrocie zorganizowanym, GPW wymaga od emitentów skorzystania z usług Autoryzowanego Doradcy. Zadaniem doradcy jest pomoc w przygotowaniu spółki do debiutu, a następnie pomoc w należytym wykonywaniu obowiązków ciążących na notowanej spółce. Zasadniczo debiutanci są zobligowani do podpisania trzyletniej umowy o świadczenie usług autoryzowanego doradztwa. Na rynku NewConnect działa kilkudziesięciu Autoryzowanych Doradców – są to głównie spółki świadczące usługi konsultingowe z zakresu finansów, rynku kapitałowego, audytu i prawa, czy przedsiębiorstwa inwestycyjne, a także domy maklerskie (pełną listę znaleźć można na www.newconnect.pl).

Na rynku NewConnect częsta jest praktyka, że Autoryzowana Doradca angażuje się kapitałowo w spółce, dla której świadczy usługi, poprzez udział w emisji prywatnej poprzedzającej debiut (otrzymują wynagrodzenie za usługi w formie akcji spółki, tzw. equity for consulting). Zaletą takiego rozwiązania z perspektywy spółki jest to, że początkujący przedsiębiorca nie musi w takiej sytuacji ponosić wydatków pieniężnych za usługi Autoryzowanego Doradcy. Dodatkowo interes ekonomiczny doradcy i debiutanta są ze sobą ściślej sprzężone (zwłaszcza gdy doradca zobowiąże się do niezbywania akcji w obrocie zorganizowanym przez określony czas, tj. podpisze ze spółką tzw. umowę lock-up). Z drugiej strony należy wskazać, że w akcjonariacie pojawia się akcjonariusz mający dostęp do informacji wewnętrznych spółki, co może kreować problem wykorzystania informacji poufnych.

Należy pamiętać, że w obrocie na rynku akcji NewConnect mogą zadebiutować spółki akcyjne i spółki komandytowo-akcyjne (ta ostatnie forma prawna w praktyce nie została do tej pory wykorzystana na rynku NewConnect). W przypadku małych podmiotów w ramach przygotowań do debiutu konieczna jest często zmiana formy prawnej prowadzonego biznesu, np. poprzez przekształcenie spółki z o.o. czy działalności gospodarczej osoby fizycznej w spółkę akcyjną. W praktyce zmiana formy prawnej może zająć kilka, a nawet kilkanaście miesięcy w zależności od szybkości działania sądów rejestrowych właściwych ze względu na siedzibę przedsiębiorstwa.

Pozyskanie kapitału spółki debiutującej na NewConnect może odbywać się w drodze tzw. oferty prywatnej lub oferty publicznej. W praktyce zdecydowana większość ofert (ponad 90 proc. w całej dotychczasowej historii rynku) odbywa się jako oferty prywatne, tj. kierowane do grona maksymalnie 99 inwestorów. To forma prostsza i szybsza, gdyż nie wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego czy memorandum informacyjnego i jego zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego – w tym wypadku emitent sporządza jedynie tzw. dokument informacyjny, którego zawartość musi być zgodna z Regulaminem Alternatywnego Systemu Obrotu. Jeśli debiutant planuje wprowadzenie do obrotu akcji będących w okresie ostatnich dwunastu miesięcy przedmiotem oferty prywatnej, Autoryzowany Doradca sporządza sprawozdanie dotyczące przebiegu oferty (Raport z Oferty Prywatnej), które następnie emitent przedstawia GPW [Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie 2013a, 2013b].

W dokumencie informacyjnym spółka przekazuje informacje o swojej działalności i strategii rynkowej oraz o instrumentach finansowych wprowadzanych do obrotu. W praktyce istotną rolę w przygotowaniu dokumentu informacyjnego odgrywa Autoryzowany Doradca. To właśnie ten podmiot zaświadcza, że dokument został przygotowany przez emitenta zgodnie z regulacjami GPW oraz informacje zawarte w dokumencie są prawdziwe, rzetelne i zgodne ze stanem faktycznym.


Ważne jest, aby spółka przekonała do swojej oferty akcji grono osób, które pokładają długookresowe zaufanie w biznes, a nie są zainteresowane wyłącznie inwestycją krótkookresową. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko okresowych wahań cen akcji spółki, a w szczególności gwałtownych spadków w okresach pogorszenia koniunktury na rynku kapitałowym.

Uwagi końcowe

Debiut na rynku NewConnect jest jedną z wielu możliwych do wyboru strategii pozyskiwania kapitału przez małego przedsiębiorcę. Nie jest to jednak strategia łatwa w realizacji w czasach dekoniunktury w gospodarce, z jaką mamy do czynienia już od kilku lat. W czasie ograniczonej podaży kapitału na rynku kapitałowym tylko najbardziej wiarygodni przedsiębiorcy mają szansę na pozyskanie kapitału na rynku alternatywnym.

Debiutanci powinni pamiętać także o wewnętrznych ograniczeniach polskiego rynku alternatywnego w postaci relatywnie krótkiej historii funkcjonowania i relatywnie niewielkiej płynności (patrz tabela 1). Niska płynność powoduje, że nawet relatywnie niewielkie transakcje mogą istotnie wpłyną na cenę rynkową akcji, a w efekcie cena ta nie zawsze reprezentuje faktyczną wartość godziwą (fundamentalną) spółki. Taki stan rzeczy zniechęca część inwestorów do lokowania kapitałów w mało płynne spółki z „małej giełdy”, co na zasadzie sprzężenia zwrotnego ogranicza podaż kapitału na tym rynku.

Warto również zwrócić uwagę, iż status spółki publicznej nakłada na przedsiębiorcę określone zobowiązania, w tym obowiązek odpowiedniego komunikowania się z wszystkimi akcjonariuszami spółki. Jeżeli spółka nie przestrzega zasad obowiązujących na rynku alternatywnym lub nie wykonuje należycie nałożonych na nią obowiązków, musi liczyć się z konsekwencjami w postaci od kar pieniężnych po wykluczenie akcji spółki z obrotu na rynku NewConnect.

Literatura
Deutsche Boerse, 2014, Listed companies - Frankfurt Stock Exchange. December 2013, http://www.xetra.com [dostęp: 22.01.2014].

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2011, Raport „4 lata NewConnect”, GPW w Warszawie, sierpień, www.newconnect.pl [dostęp: 07.04.2013].

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2013a, Regulamin Alternatywnego Systemu Obrotu (tekst ujednolicony według stanu prawnego na dzień 14 października 2013 r.), http://newconnect.pl/index.php?page=regulacje_prawne [dostęp: 30.01.2014].

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2013b, Załącznik Nr 5 do Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu (według stanu prawnego na dzień 14 października 2013 r.), http://newconnect.pl/index.php?page=regulacje_prawne [dostęp: 30.01.2014].

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2014a, Biuletyn statystyczny NewConnect II połowa 2013, http://newconnect.pl/pub/statystyki_polroczne/2013P2_NC.pdf [dostęp: 22.01.2014].

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2014b, www.newconnect.pl [dostęp 22.01.2014].

London Stock Exchange, 2013, AIM Factsheet. December 2013, http://www.londonstockexchange.com/statistics/historic/aim/dec-13.pd [dostęp: 22.01.2014].

NASDAQ OMX Nordic, 2014, Euronext Monthly Cash. Business Analysis Statistics. December 2013, http://www.nasdaqomxnordic.com [dostęp: 22.01.2014].

NYSE Euronext, 2014, Total Equity Trading, https://europeanequities.nyx.com/en/resource-library/monthly-statistics?archive=last_year [dostęp: 26.01.2014].

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych1 (Dz.U. 2005 Nr 184 poz. 1539).

1. na podstawie: [Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie 2014]

Konrad Sobański
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Polecane
Zapisz się do newslettera:
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingu usług i produktów partnerów właściciela serwisów.