Wolne środki pozostające do dyspozycji możemy przeznaczyć przykładowo na rozwój środków produkcji (maszyny, linie technologiczne, hale, systemy informatyczne do zarządzania produkcją), w działy rozwoju pracujące nad koncepcjami i prototypami nowych produktów, w sieć sprzedaży, w zespół pracowników, finansując programy szkoleniowe, systemy informatyczne wspomagające zarządzanie firmą.

Powszechnie pojmowane słowo „inwestycja” kojarzy się szczególnie z pozyskaniem fizycznych środków w postaci maszyn, budynków, samochodów, itp. Jednak planowanie znacznych wydatków finansowych związanych z firmą i jej rozwojem, a niekoniecznie dających fizyczny rezultat w momencie wydania pieniędzy także jest inwestycją. Można przyjąć kilka cech działania inwestycyjnego, które w sposób jednoznaczny określają ten typ dysponowania środkami finansowymi:

1. są to działania niestandardowe w odniesieniu do regularnie występujących i powtarzających się kosztów,
2. wydatkowanie środków inwestycyjnych związane jest z planowanym rozwojem firmy (wzrost przychodów, poszerzenie zakresu oferowanych produktów i usług, poszerzenie terytorium działania firmy, zwiększenie efektywności operacyjnej przedsiębiorstwa),
3. rezultatem inwestycji jest osiągnięcie lepszych parametrów ekonomicznych, wydajnościowych i efektywnościowych niż to miało miejsce przed rozpoczęciem inwestycji.

@@


Czy warto inwestować?

Odpowiedź na to pytanie wydaję się być oczywista. Oczywiście tak. Jednak w małych i średnich firmach, gdzie najważniejsze decyzje są w rękach właściciela, decyzje inwestycyjne (inwestować czy nie inwestować) zależą od jego własnej wizji przedsiębiorstwa. Na kształt tej wizji wpływ mają czynniki osobiste (oczekiwania, ambicje, itp.) oraz poziom wiedzy i świadomości menedżerskiej. Czynnik indywidualny właściciela odgrywa kluczową rolę. Inwestycje powinny być zawsze ściśle powiązane z celami rozwojowymi i generować dodatkową wartość ekonomiczną. Nie każdy właściciel pragnie rozwijać swoją firmę (nie musi) i zadowala się obecnym stanem i wynikami.

Odmiennie wygląda sytuacja w tzw. korporacjach, czyli przedsiębiorstwach o znacznej skali działania. W korporacjach zaangażowane są wielkie kapitały finansowe i menedżerskie, a w skład zarządu wchodzą profesjonalni i najemni menedżerowie. Właściciele zajmują pozycję kontrolną w radach nadzorczych. Poziom finansowy inwestycji oraz ich zakres rzeczowy jest skorelowany z przyjętą strategią i wizją przedsiębiorstwa. Ponadto, w porównaniu do małych i średnich firm (często rodzinnych), korporacje dysponują „aparatem” do profesjonalnego zarządzania dużymi i skomplikowanymi inwestycjami.

Realizacja planów inwestycyjnych wiąże się z poniesieniem określonych kosztów i wydatków, które mają bezpośredni wpływ na wyniki przedsiębiorstwa. Niepowodzenie inwestycji wpłynie ujemnie na osiągany przez firmę wynik. Jednak korporacja – posiadając już pewne kapitały zapasowe – może o wiele łatwiej takie niepowodzenie przetrwać, niż mała firma będąca na „dorobku”. Pomijając fakt, iż reguły planowania i realizowania inwestycji są niezmienne i powinny obowiązywać wszystkich, to jednak firmy duże mogą w pewnym sensie pozwolić sobie na większe błędy i większe ryzyko. Konsekwencje tych błędów nie będą tak ważyły na najbliższej przyszłości, jak może to mieć miejsce w przypadku firmy, która nie osiągnęła jeszcze zbyt mocnej pozycji rynkowej i ekonomicznej. Nie znaczy to, iż duże firmy nie podejmują ryzykownych inwestycji i nie popełniają kosztownych błędów, które doprowadzają nawet do upadłości.

W powyższym rozważaniu pragnę zwrócić czytelnikom – w szczególności związanym z sektorem MSP – uwagę na to, iż w ich przypadku należy bardzo ostrożnie zarządzać procesem inwestycyjnym. Ryzyko jest o wiele większe dla małych, a konsekwencje błędnych decyzji mogą przybrać skutki tragiczne.
koniec_str_1#

Jakie działania inwestycyjne możemy podejmować – przykłady
Inwestycje w firmie mogą przyjmować różnorodną formę. Może to być na przykład:

1. zakup nowej linii produkcyjnej,
2. uruchomienie nowego zakładu,
3. wprowadzenie na rynek nowego produktu lub rozwój dotychczasowych,
4. uruchomienie sklepu, oddziału terenowego, itp.,
5. wymiana głównych systemów informatycznych lub wdrożenie nowych,
6. zakup serwerów,
7. uruchomienie nowego działu, np. call center,
8. przeprowadzenie szeregu szkoleń,
9. zakup floty samochodowej,
10. przyjęcie nowej i kosztownej strategii marketingowej,
11. uruchomienie nowych kanałów sprzedaży (sklep internetowy),
12. uruchomienie nowej działalności,
13. rozbudowa siedziby firmy,
14. przejęcie innego przedsiębiorstwa.

Najważniejsze zasady podejścia do planowania i realizacji inwestycji

Dwa kluczowe wskaźniki opisujące kondycję firmy to wielkość wyniku netto (pomijam politykę optymalizacji podatkowej) i stan gotówki w firmie (przepływy finansowe). Długotrwały ujemny wynik netto lub ujemne przepływ finansowe (w krótszej perspektywie) mogą spowodować rychłe zniknięcie firmy z rynku.

Każda inwestycja generuje dodatkowe koszty (ponad te standardowe – występujące na co dzień) i obciąża bieżący stan gotówki.
W wyniku realizacji działań inwestycyjnych firma powinna odnieść jasno określone korzyści, przy czym korzyści te muszą (i nie jest to słowo przypadkowe) stanowić wartość dodatkową w porównaniu do sytuacji, w której takiej inwestycji byśmy nie realizowali. W przeciwnym razie działania inwestycyjne nie miałyby żadnego sensu.

Należy zwrócić uwagę i pamiętać o tym, iż efekty poczynionej inwestycji pojawiają się z pewnym opóźnieniem. Oznacza to, iż oczekiwane dodatkowe rezultaty pojawią się dopiero po jakimś czasie, licząc od zakończenia procesu inwestycyjnego.

Inwestycja to mniej lub bardziej – w zależności od rodzaju podejmowanych działań – skomplikowany proces. Należy nim zarządzać w sposób profesjonalny, to znaczy, że inwestycja powinna mieć:

1. przemyślany i jasno sprecyzowany rezultat końcowy,
2. szczegółową kalkulację zawierającą koszty i przyszłe przychody, jak najbardziej zbliżone do rzeczywistości (minimalizacja odchyleń plan vs realizacja, należy unikać niedoszacowania kosztów i przeszacowania spodziewanych przychodów),
3. kalkulację przepływów finansowych i symulację, jak wpłyną one na cash flow całego przedsiębiorstwa,
4. wyliczony okres, po jakim nakłady na inwestycję zwrócą się i kiedy rozpocznie się generowanie wartości dodatkowej,
5. plan operacyjny działań (harmonogram),
6. jasno określoną odpowiedzialność personalną za realizację inwestycji, a w przypadku większej firmy zespół odpowiedzialny za przygotowanie i wykonanie,
7. swoje odniesienie w planie budżetu przychodów i kosztów całej firmy.
8. Często popełnianym błędem jest uruchomienie zbyt wielu inwestycji jednocześnie, co może zachwiać stabilnością przedsiębiorstwa lub doprowadzić do tzw. przeinwestowania.        

Podsumowanie

Inwestycja to w założeniach osiągnięcie w przyszłości zwiększonych przychodów, wyższego wyniku netto, podniesienie wydajności produkcji lub efektywności działań w określonych obszarach firmy. To także określone koszty, których przedsiębiorstwo jest (powinno być) świadome.

Im mniejsza i młodsza firma, tym bardziej restrykcyjnie powinna traktować koszty swojej działalności bieżącej, jak również inwestycyjnej. Szczególnie ważny jest ten aspekt w niepewnych czasach, w których żyjemy. Osiągnięcie wzrostów jest o wiele trudniejsze dzisiaj niż 20 lat temu, kiedy gospodarka centralnie planowana przechodziła w model rynkowy.

Zanim podejmiemy ostateczne decyzje, wykonajmy wszelkie możliwe działania, aby być dobrze przygotowanym do inwestycji. Dobre przygotowanie pozwoli zminimalizować ryzyko niepowodzenia i może uchronić firmę przed znacznymi trudnościami lub katastrofą.


Tomasz Kanarkowski
Dyrektor zarządzający BA Concept
baconcept.eu