W każdym przypadku otrzymania dofinansowania należy rozważyć, czy nie zwiększy ona podstawy opodatkowania podatkiem VAT, w przypadkach gdy gmina jest jego płatnikiem.
Podstawą opodatkowania podatkiem VAT jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Obrót – w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT – zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje oraz inne dopłaty o podobnym charakterze, mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Konieczne jest także podkreślenie, że otrzymane dotacje, subwencje oraz inne opłaty o podobnym charakterze zwiększają obrót po ich pomniejszeniu o kwotę podatku należnego, co dosłownie wyrażone jest (od momentu nowelizacji z 1 maja 2005) w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. Dotację traktujemy jako kwotę brutto zawierającą już podatek.
Przykład: Podatnik otrzymuje dofinansowanie do towaru (usługi) opodatkowanego stawką 8 proc. VAT w kwocie 1080 zł – jego obrót ulega zwiększeniu z tego tytułu o 1000 zł, ponieważ otrzymaną kwotę obniża się o kwotę należnego podatku, czyli 80 zł.
Dotacja podlega opodatkowaniu według stawki właściwej dla towaru bądź usługi, której dotyczy. Dotyczy to jedynie dotacji przedmiotowych, o czym poniżej.
Dotacje przedmiotowe i ogólne
Dla określenia, czy dana dotacja będzie wliczana przez podmiot który ją otrzymał do podstawy opodatkowania, znaczenie ma jej charakter. Zgodnie z art. 29 ust. 1, aby otrzymane dofinansowanie było – obok ceny – elementem podstawy opodatkowania, musi być ono bezpośrednio związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług (dotacja przedmiotowa). Odwrotna sytuacja będzie zatem występowała, w sytuacji gdy dofinansowanie będzie przeznaczone na niezdefiniowane wprost koszty działalności – nie będzie ono opodatkowane VAT.
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C 184/00), aby wystąpiła konieczność zawarcia kwoty dotacji w podstawie opodatkowania nie wystarczy sam fakt, iż dofinansowanie wpływa na ostateczną cenę towaru lub usługi. Można stwierdzić bowiem, że w praktyce prawie zawsze takie dofinansowanie będzie mieć na te ceny jakiś wpływ. Związek ten musi być bezwzględny i bezpośredni – wpływać na cenę konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług (dostawa taka lub świadczenie usługi muszą rzecz jasna podlegać opodatkowaniu VAT). Przy kwalifikowaniu dopłaty jako przedmiotowej lub ogólnej ważne są warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.
koniec_str_1#
Biorąc pod uwagę te kryteria można wyróżnić dotacje o charakterze zakupowym oraz dotacje mające na celu sfinansowanie ceny sprzedaży. Zgodnie z rozważaniami zawartymi powyżej, dotacje zakupowe – jako dotacje ogólne – nie będą włączana do podstawy opodatkowania, z uwagi na brak bezpośredniego związku z ceną towaru lub usługi. Opodatkowane VAT mają być dotacje, które stanowią uzupełnienie ceny należnej od nabywcy towaru lub usługi – czyli dotacje przedmiotowe, gdyż mają na celu sfinansowanie tej ceny.
Potwierdza to art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Wynika z niego, że postawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostarczenie lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.
Udokumentowanie otrzymania dotacji
Zgodnie z art. 19 ust. 21 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy z tytułu należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji oraz innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika. W przypadku uznania rachunku bankowego podatnika zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części. Z ustawy nie jest jednak wprost przewidziany obowiązek dokumentowania faktu otrzymania dotacji. W doktrynie prawa podatkowego przyjmuje się, że jeśli w ogóle przyjmujemy ten obowiązek, udokumentowanie powinno nastąpić w formie faktury wewnętrznej.
Dotacje z funduszy unijnych a VAT. Koszty kwalifikowane
Z tematyką dotacji unijnych łączy się – nie tylko dla jednostek samorządu terytorialnego – kwestia kosztów kwalifikowanych. Wydatkami (kosztami) kwalifikowanymi są nazywane te koszty, które zostały poniesione przez beneficjentów podczas prowadzenia przez nich projektu w oparciu o dotacje z funduszy Unii Europejskiej w okresie ich kwalifikowalności i kwalifikują się do refundacji w ramach udzielonego im dofinansowania. Bywa, że gminy bezpodstawnie zaliczą do kosztów kwalifikowanych podatek VAT, co w konsekwencji powoduje po stronie gminy obowiązek jego zwrotu. Aby uniknąć takich sytuacji należy wskazać, kiedy gmina może zaliczyć VAT do kosztów kwalifikowanych.
Refundacja VAT przysługuje tylko wówczas, gdy beneficjent nie może go odzyskać. Oznacza to, iż gminom, które są płatnikami VAT, podatek ten nie kwalifikuje się do refundacji (ponieważ może wystąpić o zwrot VAT naliczonego). W sytuacji kiedy gmina nie jest płatnikiem VAT, ów koszt można zakwalifikować do wsparcia unijnego.
Obowiązkowym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie projektu jest oświadczenie o kwalifikowalności VAT. Fakt niezgodności tego oświadczenia z rzeczywistością często wychodzi na jaw przy okazji kontroli. Jeżeli gmina – początkowo nie licząc się z prawdopodobieństwem wykorzystywania inwestycji do czynności opodatkowanych – zaliczyła VAT do kosztów kwalifikowanych, będzie musiała złożyć korektę deklaracji i zwrócić refundację z tytułu VAT wraz z odsetkami.
Artykuł napisany pod kierunkiem adw. Marcina Gorazdy.
Autorem artykułu jest prawnik Grzegorz Plisz
Tu jesteś:
- Wiadomości
- Nowości
- VAT na dotację
