Chciałbym przypomnieć, że zgodnie z ustawą każdy podmiot prawny, na rzecz którego według stanu na dzień stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób, powinien mieć wdrożony system przyjmowania zgłoszeń o naruszeniach, podejmowania działań następczych i ochrony sygnalistów oraz zarządzać nim.

Zdarza mi się czytać artykuły mojej konkurencji, która pisze, że podmioty powinny sprawdzać dwa razy do roku liczbę pracowników. To jest błąd. Zgodnie z ustawą powinniście Państwo sprawdzać liczbę osób wykonujących pracę zarobkową na Państwa rzecz, wliczając pracowników w przeliczeniu na pełne etaty oraz osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy np. umowy cywilno-prawnej.

W tym miejscu chciałbym przypomnieć, że przed przyjęciem procedury zgłoszeń wewnętrznych lub jej zmianą Pracodawca musi ją skonsultować z zakładową organizacją związkową, lub przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz podmiotu prawnego, wyłonionymi w trybie przyjętym w podmiocie prawnym, jeżeli nie działa w nim zakładowa organizacja związkowa.
 

Ochrona sygnalistów
 

Nawet jeżeli nie posiadają Państwo systemów dla sygnalistów to i tak muszą Państwo chronić sygnalistę przed działaniami odwetowymi.
Ustawa zakazuje:

• podejmowania działań odwetowych wobec sygnalisty,
• prób podejmowania działań odwetowych wobec sygnalisty,
• gróźb zastosowania działań odwetowych wobec sygnalisty.

Warto pamiętać, że to na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, że podjęte działanie, o którym mowa powyżej, nie jest działaniem odwetowym. W tym miejscu zwracam Państwa uwagę, że jednym z plusów zgłoszeń anonimowych jest to, że nie da się stosować działań odwetowych, jeśli nie zna się tożsamości sygnalisty.

Działania odwetowe są przestępstwem. Ponadto sygnaliście przysługuje odszkodowanie, jeżeli stał się ofiarą działań odwetowych.
 

Każdy może być sygnalistą
 

Każdy przedsiębiorca może być sygnalistą i zgłosić lub ujawnić publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przypomnę tylko, że dokonywanie zgłoszenie lub ujawnienie publiczne, gdy wiedzą Państwo, że do naruszenia prawa nie doszło, też jest czynem zabronionym.

Zabronionymi działaniami odwetowymi, w sytuacji, gdy sygnalistą jest np. przedsiębiorca, jest m.in.:

• wypowiedzenie umowy, której stroną jest sygnalista, w szczególności dotyczącej sprzedaży lub dostawy towarów lub świadczenia usług, odstąpienie od takiej umowy lub rozwiązanie jej bez wypowiedzenia,
• nałożenie obowiązku lub odmowę przyznania, ograniczenie lub odebranie uprawnienia, w szczególności koncesji, zezwolenia lub ulgi.

Wspieranie organizacji
 

System dla sygnalistów może wspierać organizację w jej doskonaleniu i rozwoju. System dla sygnalistów można wykorzystać do bezpiecznego i skutecznego zgłaszania:

• pomysłów (innowacji),
• usprawnień (optymalizacji),
• problemów lub incydentów.

Dzięki bezpiecznym kanałom zgłoszeniowym i skutecznemu procesowi przetwarzania danych, informacja ze zgłoszenia może szybko trafić do kompetentnych osób, które w bezpiecznym środowisku informacyjnym (informacja o innowacji czy optymalizacji, z uwagi na wartość gospodarczą, może stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa) będą rzetelnie analizowały dany pomysł lub problem w celu wsparcia procesów decyzyjnych lub zgaszenia kryzysu w zarodku.

Osobom zainteresowanym tematyką wdrażania i zarządzania systemami dla sygnalistów polecam moje wcześniejsze artykuły w Gazecie Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Chciałbym przypomnieć, że sygnalista to ktoś, kto, widząc naruszenie prawa, nie odwraca wzroku, tylko zgłasza wam to naruszenie, byście mogli sami się nim zająć. Jeżeli Cię nie przekonałem, to zastanów się nad następującym przykładem. Czy jeśli pracownik widzi, że jesteś okradany przez nieuczciwego pracownika lub przez kontrahenta to czy chciałbyś jak najszybciej się o tym dowiedzieć, by powstrzymać kradzieże?

Reasumując. Przepisy o sygnalistach dotyczą wszystkich przedsiębiorców. Ponieważ do każdego przedsiębiorcy mogą wpłynąć zgłoszenia o naruszenia prawa, każdy przedsiębiorca ma zakaz działań odwetowych i każdy przedsiębiorca sam może być sygnalistą.

No i zawsze możesz przekroczyć próg 50 osób świadczących pracę lub zacząć wykonywać działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej.
Jeśli masz pytania, zapraszam do kontaktu.
 

Autor: Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Ludwiczak
www.ludwiczak-radcaprawny.pl