Zrozumienie wpływu stresu na podejmowanie decyzji w zarządzaniu ryzykiem w organizacji jest kluczowe, bo stres może znacząco wpływać na sposób, w jaki menedżerowie oceniają sytuacje i podejmują decyzje. W kontekście zarządzania ryzykiem, decyzje te mogą mieć poważne konsekwencje dla organizacji, od wprowadzenia nowych strategii, przez reakcje na kryzysy, aż po długoterminowe planowanie.
Jak stres wpływa na podejmowanie decyzji
Stres wywołuje reakcje w mózgu i układzie nerwowym, aktywując układ podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA) i zwiększając wydzielanie hormonów stresu, takich jak kortyzol i adrenalina. Te wspomniane hormony przygotowują organizm do reakcji „walcz lub uciekaj”, co jest przydatne w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, ale może mieć negatywny wpływ na funkcje poznawcze podczas podejmowania decyzji.
Pod wpływem stresu funkcje poznawcze, takie jak koncentracja, pamięć robocza i przetwarzanie informacji, mogą zostać zakłócone. Kortyzol może prowadzić do problemów z koncentracją i podejmowaniem logicznych decyzji, a także wpływać na zdolność do analizy sytuacji i przewidywania długoterminowych skutków działań.
Konsekwencje stresu w podejmowaniu decyzji
Zwiększona skłonność do ryzyka
Stres może skłaniać menedżerów do podejmowania bardziej ryzykownych decyzji, często z powodu poszukiwania szybkich rozwiązań lub pod presją czasu. Taka skłonność do ryzyka może prowadzić do błędnych decyzji, które zagrażają stabilności organizacji. Z drugiej strony, stres może powodować nadmierną ostrożność, prowadząc do unikania ryzyka nawet w sytuacjach, gdy jego podjęcie byłoby korzystne. Taka postawa może hamować rozwój i innowacyjność organizacji, a także opóźniać reakcję na istotne zagrożenia.
Impulsywność i pochopne decyzje
Pod wpływem stresu menedżerowie mogą podejmować szybkie, pochopne decyzje, które nie są dobrze przemyślane. Impulsywność w zarządzaniu ryzykiem może prowadzić do błędów, które zwiększają nie tylko ryzyko niepowodzenia projektów, ale też całych strategii biznesowych.
Zmniejszona kreatywność
Wysoki poziom stresu ogranicza zdolność do znajdowania innowacyjnych rozwiązań problemów, a to jest kluczowe w zarządzaniu ryzykiem. Brak kreatywności może uniemożliwić znalezienie skutecznych sposobów na unikanie lub minimalizowanie ryzyka.
Przykłady wpływu stresu na zarządzanie ryzykiem
Przykładem może być kryzys finansowy z 2008 r., gdzie stres związany z nagłymi zmianami na rynkach finansowych doprowadził do podejmowania ryzykownych decyzji przez menedżerów w instytucjach finansowych. Innym przykładem mogą być reakcje zarządów firm podczas katastrof naturalnych, gdzie presja czasu i stres związany z koniecznością szybkiego działania wpływały na jakość decyzji.
Decyzje podejmowane pod wpływem stresu w powyższych przypadkach często miały negatywne konsekwencje, takie jak załamanie rynków finansowych czy nieoptymalne działania ratunkowe. Stres zmniejszał zdolność do obiektywnej analizy sytuacji i przewidywania długoterminowych skutków decyzji, co ostatecznie wpływało na stabilność i reputację danej organizacji.
Strategie zarządzania stresem w kontekście zarządzania ryzykiem
Rozwijanie świadomości stresu Rozpoznawanie objawów stresu u siebie i współpracowników jest pierwszym krokiem do jego skutecznego zarządzania. Uświadomienie sobie, jak stres wpływa na decyzje, może pomóc w podejmowaniu bardziej świadomych i przemyślanych decyzji w zarządzaniu ryzykiem.
W lipcu pojawił się mój e-book „Wygraj ze stresem. Proste metody wielka zmiana” z przewodnikiem wdrożeniowym. Link do pobrania e-booka:
https://kursy.akademia-zebra.pl/produkt/wygraj-ze-stresem-proste-metody-wielka-zmiana/
To może trochę niezręcznie tak zachęcać do własnej książki, ale promuję ją, bo często nawet nie zdajemy sobie sprawy z wielu konsekwencji wynikających z przewlekłego stresu a mamy wielki wpływ na szybkę poprawę w tym zakresie. Istnieje wiele praktycznych metod redukcji stresu, takich jak mindfulness, techniki oddechowe, czy regularne przerwy. Wprowadzenie tych technik do codziennej rutyny menedżerów może znacznie poprawić ich zdolność do podejmowania efektywnych decyzji nawet w sytuacjach stresowych.
Edukacja i szkolenia
Szkolenia z zakresu zarządzania stresem powinny być integralną częścią programów rozwoju kadry zarządzającej. Pozwalają one na rozwinięcie umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz podejmowania decyzji w warunkach dużej presji.
Wsparcie organizacyjne
Organizacje mogą wspierać swoich pracowników w radzeniu sobie ze stresem, oferując programy wsparcia pracowników (EAP), tworząc zdrowe środowisko pracy oraz promując równowagę między życiem zawodowym
a prywatnym. Wsparcie ze strony organizacji może znacząco zredukować poziom stresu i poprawić jakość podejmowanych decyzji.
Narzędzia do oceny i zarządzania stresem
Ocena poziomu stresu
Istnieją narzędzia i techniki, takie jak kwestionariusze, testy psychologiczne czy monitoring biomarkerów stresu, które pomagają ocenić poziom stresu u pracowników. Regularna ocena poziomu stresu może pomóc w identyfikacji problemów, zanim zaczną one negatywnie wpływać na decyzje.
Technologie wspierające zarządzanie stresem
Współczesne technologie, takie jak aplikacje do medytacji, monitory snu czy urządzenia śledzące tętno, mogą wspierać zarządzanie stresem. Korzystanie z tych narzędzi może pomóc menedżerom w monitorowaniu swojego stanu psychofizycznego i podejmowaniu świadomych działań mających na celu redukcję stresu.
Podsumowanie
Stres ma istotny wpływ na podejmowanie decyzji w zarządzaniu ryzykiem, wpływając na funkcje poznawcze, skłonność do ryzyka, impulsywność oraz kreatywność. Zrozumienie tego wpływu i wdrożenie strategii zarządzania stresem są kluczowe dla poprawy jakości decyzji podejmowanych w warunkach stresowych.
Liderzy powinni aktywnie wprowadzać strategie zarządzania stresem w swoich organizacjach, aby minimalizować negatywne skutki stresu na proces decyzyjny. Dzięki temu mogą zwiększyć skuteczność zarządzania ryzykiem i zabezpieczyć długoterminowy sukces organizacji.
Autor: trener i coach z ponad 20-letnim doświadczeniem. Zarządzał i współzarządzał jednymi z największych biznesowych wdrożeń edukacyjnych w Polsce. Specjalizuje się w obszarach sprzedaży i zarządzania. Autor Systemu Edukacji Menedżerskiej ZEBRA®, kompendium wiedzy dla współczesnych menedżerów w oparciu o postawy Human to Human. W zarządzaniu ryzykiem promuje realne podejście z wykorzystaniem narzędzi analitycznych.
www.zebraedukacja.pl, robert.chojnacki69@gmail.com
