Działalność nierejestrowaną można jednak prowadzi tylko do momentu, gdy nie zostanie przekroczona określona kwota przychodu. Wtedy działalność nierejestrowana staje się działalnością gospodarczą, a to pociąga za sobą obowiązek dopełnienia wymaganych prawem formalności.
Definicja działalności nierejestrowanej
Ustawą z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców (test jednolity Dz.U. 2021, poz. 162) wprowadzona została działalność powszechnie zwana nierejestrowaną czy nieewidencjonowaną. Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców działalność nierejestrowana to działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Drugim warunkiem jest niewykonywanie działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy.
Działalności nierejestrowanej nie można wykonywać w ramach umowy spółki cywilnej. Nie ma ona również zastosowania dla działalności wymagającej uzyskania zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej oraz działalności, która w przepisach została zdefiniowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana nie musi być zgłaszana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgodnie jednak z art. 5 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców, jeśli osoba wykonująca działalność nierejestrowaną złoży wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, działalność ta stanie się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, co do zasady, nie musi dokonywać zgłoszenia do ZUS, albowiem nie podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu. Sformułowanie „co do zasady” oznacza, iż należy przyjrzeć się każdemu przypadkowi z osobna, gdyż jeśli chodzi o zawarcie umowy zlecenia w ramach działalności nierejestrowanej, przeważa pogląd, że podlega ona składce na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne na takich samych zasadach, jak każda inna umowa zlecenia.
Działalność nierejestrowana nie zwalnia jednak z obowiązku odprowadzania podatku dochodowego. Przychody rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-36, jako przychody z innych źródeł, tak stanowi art. 20 ust. 1 ba ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. 2021 poz. 1128 z późn. zm.). W zakresie podatku VAT osoba prowadząca działalność nierejestrowaną objęta jest zwolnieniem podmiotowym, co do zasady (istnieją wyjątki).
Konieczne jest prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną zobowiązana jest do wystawienia rachunku czy faktury na żądanie kupującego. Należy przestrzegać praw konsumentów przewidzianych ustawą z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (tekst jednolity Dz.U. 2020, poz. 287 z późn. zm.).
Kiedy działalność nierejestrowana staje się działalnością gospodarczą
Działalność nierejestrowana, czyli tzw. biznes na próbę, bardzo szybko może stać się działalnością gospodarczą. Jeśli przychód należny z działalności nierejestrowanej przekroczy w danym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wspomnianej wysokości.
Kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2021 roku wynosi 2.800 zł brutto, co oznacza, że działalność nierejestrowana może być prowadzona do limitu przychodów 1.400 zł. Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy Prawo przedsiębiorców przez przychód należny, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
W terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, osoba wykonująca działalność powinna złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Będzie się to również wiązało ze zgłoszeniem do ZUS.
Zmiana działalności nierejestrowanej na działalność gospodarczą spowoduje także skutki na gruncie podatku dochodowego. W dalszej perspektywie, w przypadku dynamicznego rozwoju działalności gospodarczej konieczne może stać się przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę prawa handlowego.
Autorka: radca prawny, wspólnik w JKM Kancelaria Radców Prawnych Jarzec-Koślacz Miśkiewicz s.c. Specjalizuje się w prawie nieruchomości, kosmetycznym i administracyjnym. Doradza przedsiębiorcom w bieżącej obsłudze prawnej, w tym przedsiębiorcom w upadłości
