1. Uporczywe niewpłacanie podatku bądź zaliczki na podatek w terminie
Każdemu może się zdarzyć zapomnieć wpłacić podatek w terminie. Przyjmuje się jednak, że jeśli jest to zaniechanie powtarzające się bądź też jednorazowe odsunięcie wpłacenia podatku w terminie, ale na dłuższy okres, to takie zachowanie będzie miało znamię uporczywości.
Czyn ten jest wykroczeniem obwarowanym nie tylko karą grzywny, lecz także odsetkami od niewpłaconej kwoty podatku. Jak tego uniknąć? W dobie powszechności urządzeń elektronicznych wystarczy ustawić cykliczne przypomnienie w elektronicznym kalendarzu o obowiązku wpłacenia danego podatku.
2. Zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków o charakterze osobistym
Wiadomo, że każdy przedsiębiorca chciałby płacić jak najmniejszy podatek. Pracując na etacie, nie przejmujemy się tym, że musimy go zapłacić. Przedsiębiorca natomiast co miesiąc widzi, ile wpłaca zaliczki na podatek dochodowy.
Aby zmniejszyć to obciążenie, zalicza do kosztów uzyskania przychodów kolejne wydatki. Nie zapominajmy jednak, że nie każdy poniesiony wydatek może stanowić koszt uzyskania przychodu (KUP). Może nim być tylko wydatek poniesiony w celu uzyskania tego przychodu bądź jego zabezpieczenia. Gdy będziemy o tym pamiętać, unikniemy możliwości uznania przez organ podatkowy, że konieczna jest korekta i wykreślenie wydatku z KUP, a zatem również wpłacenie zaległego podatku i odsetek od niego.
3. Niewystawienie faktury lub rachunku
Obowiązek wystawienia faktury bądź rachunku wprost wynika z przepisów ustawy o VAT. W przypadku więc dokonania transakcji sprzedaży bądź wykonania usługi istnieje taki obowiązek. Fakturę wystawia się na rzecz czynnego podatnika VAT, rachunek natomiast w przypadku transakcji dokonanej z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Niewystawienie takiego dokumentu podlega karze grzywny.
4. Posługiwanie się nierzetelnymi fakturami VAT
Przedsiębiorca, aby obniżyć VAT należny bądź zaliczkę na podatek dochodowy, musi ponieść koszt uzyskania przychodu. Często się zdarza, że przedsiębiorcy kupują faktury VAT, dzięki którym chcą udokumentować rzekomo poniesiony wydatek. Niewielu przedsiębiorców zdaje sobie jednak sprawę z tego, że za taki czyn grozi nie tylko widmo określenia przez organ nowej kwoty zobowiązania podatkowego, lecz także kara grzywny, a nawet pozbawienia wolności.
5. Brak stosownej dokumentacji dotyczącej transakcji
Każda transakcja powinna być prawidłowo udokumentowana na wypadek wszczęcia przez organ podatkowy kontroli. Konieczne jest zatem posiadanie faktury VAT, umowy, zamówienia, dokumentu przewozu itp. Niektóre przywileje podatkowe są również obwarowane posiadaniem stosownych dokumentów (np. zastosowanie stawki VAT 0 proc. w przypadku WDT). Ich brak wyłącza możliwość skorzystania z takiego przywileju, więc podatnik nie powinien takiej stawki zastosować. Uwzględnienie niższej stawki pomimo braku tych dokumentów wiąże się z konsekwencjami zarówno w podatku VAT, jak i w postępowaniu karnym skarbowym.
6. Odliczenie 100 proc. VAT od paliwa/raty leasingowej itp. pomimo używania samochodu służbowego do celów prywatnych
Obecne przepisy przewidują, że w przypadku wydatków związanych z samochodem wykorzystywanym do celów służbowych 100 proc. VAT można odliczyć wyłącznie wtedy, gdy samochód jest użytkowany tylko w takim celu. Dodatkowo należy prowadzić ewidencję przebiegu takiego pojazdu. Jeśli podatnik użytkuje go również do celów prywatnych, możliwe jest odliczenie VAT naliczonego w 50 proc. jego wysokości.
Przedsiębiorcy często jednak bagatelizują te regulacje i odliczają 100 proc. VAT, np. od zakupionego paliwa pomimo braku prowadzenia ewidencji i używania samochodu w trybie mieszanym, ale nie zdają sobie sprawy, że przecież w każdej chwili pracownik urzędu skarbowego może zweryfikować te rozliczenia. Bezpieczniej jest więc odliczać 50 proc. VAT w przypadku faktur otrzymywanych w związku z samochodem wykorzystywanym dla celów służbowych.
7. Firmanctwo
W praktyce może się zdarzyć, że ktoś znajomy lub członek rodziny poprosi o założenie na siebie działalności gospodarczej po to, by mógł tę działalność prowadzić. Często obiecuje również jakiś udział w zysku. Należy zauważyć, że powyższe zachowanie ma swoje konsekwencje nie tylko w podatkach, lecz także w prawie karnym skarbowym.
Na gruncie prawa podatkowego odpowiedzialność obu stron tego procederu jest solidarna. Natomiast na gruncie prawa karnego skarbowego, choć odpowiedzialność za przestępstwo firmanctwa ponosi wyłącznie firmant, trudno jednak przyjąć całkowity brak odpowiedzialności drugiej osoby. Uznaje się, że może ponieść odpowiedzialność za tzw. firmanctwo bierne w formie współsprawstwa bądź pomocnictwa. Nie warto zatem ulegać mrzonkom o dużych zyskach przy zerowym nakładzie pracy.
8. Brak zgłoszenia rejestracyjnego bądź aktualizacji danych, w szczególności w zakresie adresu do korespondencji
Brak zgłoszenia rejestracyjnego bądź aktualizacji danych, zwłaszcza w zakresie adresu do doręczeń, może skutkować brakiem udziału w postępowaniu podatkowym i wydaniem wobec podatnika decyzji podatkowej, od której nawet nie będzie miał jak się odwołać. Co więcej, czyn taki jest również wykroczeniem skarbowym. Zabezpieczając zatem własne interesy, należy pamiętać o aktualizowaniu danych, które trzeba podawać stosownym organom władzy państwowej.
9. Brak weryfikacji kontrahenta i wplątanie się w oszustwo podatkowe
Od jakiegoś czasu sporo się mówi o należytej staranności w doborze kontrahenta, o tzw. dobrej wierze. Pomimo tego przedsiębiorcy w dalszym ciągu, zauroczeni widmem szybkiego zysku i pewnej transakcji, dają się wplątać w oszustwo podatkowe. Oczywiście wszystko wychodzi na jaw zazwyczaj dopiero w trakcie kontroli podatkowej/postępo-wania podatkowego, a wtedy następuje ogromne zdziwienie, że za chwilę może na podatnika zostać wydana decyzja podatkowa określająca zobowiązanie podatkowe.
Zazwyczaj dotyczy to nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i zadeklarowanego zwrotu VAT, których kwoty powodują zainteresowanie związanych z tymi zwrotami transakcji. Brak należytej staranności skutkuje nie tylko decyzją podatkową i późniejszą walką z organem podatkowym, by udowodnić, że podatnik nie wiedział o żadnym oszustwie i dochował należytej staranności, lecz także ewentualnym postępowaniem karnym skarbowym, które może się zakończyć pozbawieniem wolności. Dlatego warto się zapoznać z instrukcją weryfikacji kontrahenta wydaną przez Ministerstwo Finansów oraz unikać transakcji, które budzą jakiekolwiek wątpliwości.
10. Wybór błędnego sposobu rozliczenia podatku dochodowego
Co do zasady, mamy dwie formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych: według skali 18 proc. i 32 proc. oraz liniowo 19 proc. Dla niektórych rodzajów działalności istnieje również możliwość zastosowania stawki tzw. zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. Stawki te są dużo niższe, np. 5,5 proc. czy też 8,5 proc.
Nie wszystkie rodzaje działalności mogą jednak z takich stawek skorzystać, co więcej, nie każde wykonywane czynności odpowiadają akurat PKD, dla którego przewidziana została preferencyjna stawka. Co również istotne, niektóre rodzaje świadczonych usług wyłączają możliwość zastosowania stawek preferencyjnych, o czym też nierzadko przedsiębiorcy zapominają.
Dlatego tak ważne jest, aby dokonując wyboru opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym, skonsultować swoją decyzję z profesjonalnym doradcą podatkowym bądź uzyskać indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego.
Powyższe błędy w zakresie obowiązków uregulowanych w prawie podatkowym nie są jedynymi, które popełniają przedsiębiorcy, ale należą do grona popełnianych najczęściej. Posiadając jakiekolwiek wątpliwości co do tego, czy nie ciąży na nas obowiązek, należy to zweryfikować, konsultując z profesjonalistą zajmującym się prawem podatkowym.
