Opłata reklamowa jest daniną publiczną o stosunkowo krótkim rodowodzie. Została wprowadzona do porządku prawnego przed pięciu laty na mocy ustawy z 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. z 2015 r., poz. 774), którą znowelizowano m.in. ustawę z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.

Regulacje prawne

Aktualnie kwestie związane z opłatą reklamową są regulowane przez ustawy: z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ponadto dla zagadnienia opłaty reklamowej mają znaczenie akty prawa miejscowego, jakimi są uchwały rady gminy (rady miasta), które obowiązują na terenie zgodnym z właściwością danej rady gminy (rady miasta).

Istotną kwestią dla omawianego zagadnienia jest fakt, że zgodnie z art. 17a. ust 1. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rada gminy (rada miasta) może, ale nie musi, wprowadzić opłatę reklamową od umieszczonych tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych, przy czym opłata ta może być pobierana jedynie na obszarach, dla których obowiązują zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń. W przypadku wprowadzenia opłaty reklamowej rada gminy (rada miasta) winna w drodze uchwały określić w sposób szczegółowy zasady poboru i terminy płatności opłaty reklamowej. Może ona również wprowadzić obowiązek składania deklaracji na opłatę reklamową.
W deklaracji powinny być wykazywane dane niezbędne do wymiaru i poboru opłaty reklamowej.
Opłata reklamowa składa się z dwóch części:

• stałej (niezależnej od powierzchni, w formie ryczałtu),
• części zmiennej (zależnej od pola powierzchni) – wysokości opłat określane są w drodze uchwały rady gminy (rady miasta), z tym że stawka części stałej nie może przekroczyć 2,50 zł dziennie, stawka części zmiennej zaś – 0,20 zł za 1 m2 pola powierzchni.

Kto jest zobowiązany do uiszczania opłaty reklamowej?

Podmiotami zobowiązanymi do uiszczania opłaty reklamowej, stosownie do art. 17 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, są:

• właściciele nieruchomości lub obiektów budowlanych (z wyłączeniem nieruchomości gruntowych oddanych w użytkowanie wieczyste),
• użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych,
• posiadacze samoistni nieruchomości lub obiektów
• budowlanych,
• posiadacze nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych, wynika z innego tytułu prawnego lub nawet nie ma tytułu prawnego – jeżeli znajdują się na nich tablice reklamowe lub urządzenia reklamowe, niezależnie od tego, czy eksponowana jest na nich reklama.

W przypadku gdy nieruchomość lub obiekt budowlany, na których zlokalizowana jest tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe, jest przedmiotem współwłasności lub pozostaje w posiadaniu dwóch lub więcej osób, obowiązek w zakresie wniesienia opłaty reklamowej ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub współposiadaczach.

Co jest przedmiotem opłaty reklamowej?

Definiując kluczowe pojęcia mające znaczenie dla przedmiotu opodatkowania, należy wskazać, że zgodnie z zawartą przez prawodawcę w art. 1 ust. 1 pkt 3a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych legalną definicją pojęć „reklama, tablica reklamowa, urządzenie reklamowe, szyld”, oznaczają one odpowiednio reklamę, tablicę reklamową, urządzenie reklamowe i szyld w rozumieniu przepisów ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1945 oraz z 2019 r. poz. 60, 235 i 730).

Natomiast z praktyki, w tym z orzecznictwa sądów administracyjnych, wynika poniższa definicja pojęć:

• reklama – upowszechnianie w jakiejkolwiek wizualnej formie informacji promującej osoby, przedsiębiorstwa, towary, usługi, przedsięwzięcia lub ruchy społeczne,
• tablica reklamowa – przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, o płaskiej powierzchni, w szczególności to baner reklamowy, reklama naklejana na okna budynków i reklama umieszczana na rusztowaniu, ogrodzeniu lub wyposażeniu placu budowy, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem,
• urządzenie reklamowe – przedmiot materialny przeznaczony lub służący ekspozycji reklamy, wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, inny niż
• tablica reklamowa, z wyłączeniem drobnych przedmiotów codziennego użytku wykorzystywanych zgodnie z ich przeznaczeniem,
• szyld – tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe informujące o działalności prowadzonej na obszarze nieruchomości, na której ta tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe się znajdują.

W tym miejscu należy wskazać, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 12 grudnia 2018 r., sygn. akt II FSK 1897/18) stwierdza się, że: nośnik reklamowy, stanowiący tzw. billboard, składający się z jednej, wspólnej, metalowej konstrukcji nośnej (słupa), na szczycie którego zostały umieszczone dwa ekrany ekspozycyjne o płaskich powierzchniach, skierowane w różnych kierunkach, nie może zostać uznany za urządzenie reklamowe w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 716 z zm.), w związku z art. 2 pkt 16b ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2016 r. poz. 778 z zm.).

Kiedy nie pobiera się opłaty reklamowej?

Opłaty reklamowej nie pobiera się w przypadkach:

Jeżeli tablice reklamowe lub urządzenia reklamowe nie są widoczne z przestrzeni dostępnych publicznie. Ponieważ opłata reklamowa służyć ma przede wszystkim porządkowaniu przestrzeni publicznej, oczywistym wydaje się, że brak jest uzasadnienia dla jej poboru w sytuacji, w której tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe nie są widoczne z przestrzeni publicznie dostępnych, a zatem nie wywierają na nie wpływu. Zgodnie z powszechną praktyką, nośnik reklamy uznaje się za widoczny z danego miejsca, jeśli osoba o przeciętnym wzroku jest w stanie odczytać z niego jakąkolwiek treść o charakterze reklamowym. Zatem obiekty, które są widoczne z przestrzeni dostępnej publicznie z bardzo dużej odległości lub jedynie częściowo, w sposób pozbawiający je w stosunku do obserwatora znajdującego się w przestrzeni publicznej waloru nośnika reklamy, nie powinny być uznawane za obiekty widoczne.

Jeżeli tablice lub urządzenia reklamowe stanowią szyld, zgodnie z zasadami i warunkami sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń. Zatem chcąc uniknąć konieczności uiszczania opłaty reklamowej, warto sprawdzić, jeszcze przed zamówieniem i zamontowaniem szyldu, czy w gminie, w której prowadzimy działalność gospodarczą, istnieje uchwała w tym przedmiocie. Uchwała może określać nie tylko dopuszczalny rozmiar szyldu, rodzaje materiałów, z których może być wykonany, lecz również
zasady i warunki jego sytuowania oraz liczbę szyldów, które mogą być umieszczone na nieruchomości przez podmiot prowadzący na niej działalność gospodarczą. Jeżeli zatem przedsiębiorca umieści szyld niezgodny z obowiązującymi w danej gminie zasadami, musi liczyć się z naliczeniem opłaty.

Jeżeli tablice są realizacją obowiązku nałożonego przepisami prawa. Sytuacja ta dotyczyć może m.in.tablic, o których mowa w art. 60 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1651 z zm.).

Jeżeli tablice służą wyłącznie do upowszechniania informacji trwale upamiętniającej osoby, instytucje lub wydarzenia o charakterze religijnym, związanym z działalnością kościołów lub innych związków wyznaniowych, jeżeli tablica reklamowa czy też urządzenie reklamowe sytuowane są w granicach terenów użytkowanych jako miejsca kultu i działalności religijnej lub na obszarach cmentarzy.

W tym miejscu, odnosząc się do powyższych rozważań w zakresie przedmiotu opodatkowania, należy zwrócić uwagę, że kwestia praktycznej interpretacji wyłączeń spod obciążenia opłatą reklamową jest niejednoznaczna i – jako że stanowi przedmiot ulg – bywa przedmiotem sporów, włącznie ze sporami prawnymi, rozstrzyganymi przez sądy administracyjne. Niejasne są też same przepisy prawa definiujące przedmiot obciążenia opłatą reklamową.

Jak obliczyć wysokość opłaty reklamowej?

Opłata reklamowa składa się z dwóch części:

• stałej, o zryczałtowanej wysokości, niezależnej od pola powierzchni tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego służącego ekspozycji reklamy (aktualnie stała część opłaty nie może przekraczać 2,59 zł dziennie),
• zmiennej, zależnej od wielkości pola powierzchni tablicy lub urządzenia reklamowego służących ekspozycji reklamy, przy czym, jeśli kształt urządzenia reklamowego uniemożliwia wyznaczenie pola powierzchni służącej ekspozycji reklamy, wysokość opłaty zależy od pola powierzchni bocznej prostopadłościanu opisanego na urządzeniu reklamowym (aktualnie nie może ona przekraczać 0,23 zł za 1 m2).

W tym miejscu podkreślić należy, że wysokość opłaty reklamowej może być zróżnicowana nie tylko pomiędzy poszczególnymi gminami (miastami), lecz nawet w ramach jednej gminy (miasta). Zróżnicowanie to może dotyczyć zarówno części stałej, jak i części zmiennej opłaty reklamowej; może być uzależnione od okoliczności o charakterze obiektywnym, wynikających np. z lokalizacji nośnika reklamy (wyższa stawka może mieć zastosowanie w centrum miasta) lub wielkości i rodzaju nośnika (np. wyższe stawki mogą dotyczyć tablic większych lub o zmiennej treści).

Zatem przedsiębiorca może samodzielnie obliczyć wysokość opłaty reklamowej wyłącznie w sytuacji, w której, po pierwsze, znane są mu regulacje ustawowe, a po drugie, znana jest mu treść uchwały rady gminy (miasta) odnosząca się do wysokości opłaty reklamowej w danej gminie (mieście), w której planuje umieścić nośnik reklamowy. Stawki opłaty mające zastosowanie w konkretnym przypadku powinny bowiem w jasny sposób wynikać z uchwały. Po trzecie,
samodzielne obliczenie wysokości opłaty jest możliwe, gdy przedsiębiorca posiada wiedzę na temat pola powierzchni planowanego nośnika reklamy. Przedsiębiorca musi posiadać wszystkie wymienione wyżej informacje, aby podjąć trafną decyzję dotyczącą wysokości opłaty reklamowej i prawidłowo zamontować nośnik.

Omawiając kwestię wysokości opłaty reklamowej, należy zauważyć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa kwotę zapłaconego podatku od nieruchomości od tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego zalicza się na poczet należnej opłaty reklamowej.

Ile będzie wynosić opłata reklamowa w 2021 roku?

23 lipca 2020 r. Minister Finansów wydał obwieszczenie w sprawie górnych granic stawek podatków i opłat lokalnych, które będą obowiązywać w 2021 r. Tak więc w kolejnym roku górna granica opłaty reklamowej ulegnie powiększeniu w części stałej do 2,70 zł dziennie za obiekt, zaś w części zmiennej, uzależnionej od wielkości pola powierzchni tablicy lub urządzenia reklamowego służących ekspozycji reklamy, do 0,24 zł dziennie za każdy metr kwadratowy.
Od 1 stycznia 2021 r. wzrost w wysokości stawek maksymalnych, które rada gminy (miasta) może ustalić w zakresie opłaty reklamowej, wyniesie aż 3,9 proc. Gmina na 2021 r. może pozostawić stawki podatków na dotychczasowym poziomie lub też uchwalić ich wzrost o nie więcej niż 3,9 proc. W każdej z obu wymienionych sytuacji gmina będzie działać na podstawie i w granicach przepisów prawa.

Wiesława Kulig-Wyporska: radca prawny z wieloletnim doświadczeniem w pracy w organach administracji państwowej, aktualnie praktykujący prawo w kancelarii Kulig-Wyporska, specjalizującej się w postępowaniach administracyjnych, w tym podatkowych.
Adrianna Elżbieta Grzymska-Truksa: radca prawny z ponaddwudziestoletnim stażem pracy w organach administracji skarbowej, były wykładowca akademicki, zastępca przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia Badań nad ¬ródłami i Funkcjami Prawa Fontes.