Wzrost był w znacznym stopniu generowany również przez inne grupy produktowe niż dominujące w eksporcie do Chin, katody miedziane. Jest to pozytywne zjawisko. Jednak
z drugiej strony wzrosła jeszcze bardziej i tak już stosunkowo wysoka koncentracja polskiego eksportu do Chin w obrębie dość wąskiego kręgu pozycji.

Zagregowane dane dają w miarę optymistyczny obraz, co może zachęcić do podjęcia eksportu do Chin. Epidemia koronawirusa będzie miała wpływ na kształt wymiany handlowej w tym roku, jednak w drugiej połowie tego roku, a szczególnie w przyszłym roku, można spodziewać się istotnego odbicia. Będzie to możliwe pod warunkiem, że nie będzie miał miejsca ostry nawrót epidemii lub że międzynarodowa sytuacja polityczna oraz działania KPCh wobec zagranicznych przedsiębiorstw i na rynku wewnętrznym nie będą miały znacznego negatywnego wpływu na współpracę gospodarczą.

Przed podjęciem decyzji o eksporcie do Chin warto dokonać, przeglądu polskich produktów eksportowych na podstawie bardziej granularnych danych. Taki przegląd pokazuje jakiego rodzaju polskie produkty już są atrakcyjne na chińskim rynku oraz czy inne polskie firmy z danej branży nie odnoszą już sukcesów w sprzedaży do Chin.

Wartość i tempo wzrostu eksportu miarą sukcesu

Dla oceny atrakcyjności danej grupy produktowej pod względem eksportu do Chin istotnych jest wiele czynników, pośród których jednym z ważniejszych i bardziej obrazowych jest kombinacja wzrostu wartości i tempa wzrostu eksportu. Na przedstawionych wykresach zaprezentowana została relacja tych dwóch wartości na poziomie pozycji. Wielkość „bańki” jest zdeterminowana przez wielkość wzrostu eksportu.

Za podstawową statystyczną jednostką analizy przyjęto pozycję, obejmującą produkty dość podobne, często substytucyjne, które mogą być wytwarzane przez przedsiębiorstwa działające w jednej dość wąskiej branży czy segmencie. Analizę na poziomie pozycji uzupełniono o dane z niższych poziomów, gdyż często dla wzrostu eksportu w obrębie pozycji decydujące znaczenie mają produkty z jednej lub dwóch podpozycji.

Przedsiębiorstwa z sektora M¦P są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości, możliwości produkcyjnych i eksportowych, w związku z czym na wykresie 1. przedstawione zostały pozycje, w których wartość eksportu do Chin była wyższa niż 10 mln USD, a na wykresie 2. pozycje,
w których wartość eksportu w 2019 r. była w przedziale między 1 a 10 mln USD.

W analizie nie uwzględniono pozycji o wartości eksportu poniżej 1 mln USD, ze względu na bardzo duże wahania eksportu, które często wynikają z jednorazowych lub nielicznych transakcji realizowanych przez pojedyncze przedsiębiorstwa.

Niewielki udział M¦P w czołowych pozycjach

Analiza wzrostu wartości eksportu do Chin w pozycjach o wartości eksportu powyżej 10 mln USD wskazuje, że w 2019 r., podobnie jak w latach poprzedzających, znacznie większą rolę odgrywały dobra przemysłowe niż konsumenckie. Wyjątkiem był drób i mleko. Pod koniec 2018 r. po długich zabiegach ze strony administracji rządowej, ale przede wszystkim polskich przedsiębiorstw reprezentowanych przez organizacje branżowe, miało miejsce rzeczywiste ponowne otwarcie rynku chińskiego na polskie mięso drobiowe i podroby.

Eksport do Chin był zablokowany ze względu na wystąpienie w Polsce ognisk ptasiej grypy. Efektem tego otwarcia był wzrost eksportu o 47,69 mln USD (678 proc.), wygenerowany przez kilka przedsiębiorstw z branży. Niestety ponowne pojawienie się ptasiej grypy na początku tego roku zniweczyło ubiegłoroczny sukces i polscy drobiarze nie skorzystają na wzroście chińskiego popytu na import drobiu. Ubiegły rok był natomiast kolejnym rokiem stabilnego, dynamicznego eksportu mleka, którego wartość wzrosła o 26,86 mln USD (131 proc.) Do głównych eksporterów należą duże przedsiębiorstwa jak SM Mlekpol i OSM £owicz.

W pozostałych pozycjach o znaczącym wzroście eksportu również większe znaczenie miały duże przedsiębiorstwa lub międzynarodowe korporacje, dla których eksport z Polski był elementem wewnętrznych łańcuchów dostaw. Na eksporcie drewna (wzrost o 84,03 mln USD, 227 proc.) skorzystały przede wszystkim Lasy Państwowe. Pod względem wartości (o 48,16 mln USD, 157 proc.) znacznie wzrósł eksport turbin gazowych i części do silników odrzutowych.
Z pozycji o dużej dynamice, a nieco mniejszej wartości wzrostu eksportu, wyróżniły się części do transformatorów elektrycznych (wzrost o 15,35 mln USD, 288 proc.),

w znacznej części prawdopodobnie w ramach wewnętrznych dostaw koncernu ABB, oraz elementy konstrukcji stalowych (wzrost o 8.38 mln USD, 446 proc.). Znacząco wzrósł również eksport opon gumowych (o 27,89 mln USD, 223 proc.), które w Polsce produkują Michelin, Goodyear, Bridgestone. O 17,64 mln USD (170 proc.) wzrósł eksport ekstraktu słodowego. Na wykresie 1. nie została zaprezentowana pozycja o wartości eksportu 17,66 mln USD obejmująca związki nieorganiczne niesklasyfikowane w innych pozycjach, której eksport w 2018 r był zerowy.

Szanse w niszach

Jak już kilkukrotnie pisałem na łamach Gazety M¦P, konkurowanie z dużymi firmami lub korporacjami międzynarodowymi w produktach masowych może być trudnym zadaniem. Małe i średnie przedsiębiorstwa mogą natomiast szukać swojej szansy w węższych czy wręcz niszowych grupach produktów. Dobre wyniki eksportowe za 2019 r. w takich węższych grupach mogą stanowić zachętę do podjęcia działań ukierunkowanych na wejście do Chin.

W 2019 r. odnotowano eksport powyżej 1 mln USD w kilku pozycjach, w których polskie firmy nie prowadziły bezpośredniego eksportu w 2018 r. lub był on symboliczny. Należą do nich kamienie miedziowe (2,55 mln USD), grafit naturalny (2,53 mln USD), urządzenia do sygnalizacji ruchu (1,48 mln USD), maszyny do przerobu tytoniu (6,98 mln USD). Wartość i tempo wzrostu eksportu w pozostałych pozycjach o wartości eksportu w 2019 r. pomiędzy 1 a 10 mln USD zostały zaprezentowane na poniższym wykresie 2.

Najbardziej dynamiczny, a jednocześnie dość znaczny pod względem wartości był wzrost eksportu elektrod węglowych o 4,27 mln USD (1.129 proc.). Do grona atrakcyjnych w 2019 r. grup produktowych w eksporcie do Chin należały również:sprzęt wzmacniający dźwięk (wzrost o 5,39 mln USD, 709 proc.), w tej pozycji wzrost eksportu był napędzany przez zestawy głośnikowe,
urządzenia elektryczne wykonujące indywidualne funkcje niesprecyzowane gdzie indziej (wzrost o 4,15 mln USD, 566 proc.), polimery styrenu ze wzrostem o 3,77 mln USD (604 proc.), w których główną rolę odgrywał ABS,części do silników i podobnych urządzeń prądotwórczych (wzrost o 5,19 mln USD, 326 proc.),obrabiarki laserowe i ultradźwiękowe (wzrost o 0,94 mln USD, 824 proc.).

Nieco mniej dynamiczny, ale stosunkowo znaczny wzrost pod względem wartości odnotowano natomiast w przyrządach pomiarowych (5,03 mln USD, 158 proc.), w produktach chemicznych gdzie indziej niewymienionych (3,69 mln USD, 173 proc.), w czym główny udział miały płyny do
e-pierosów, tokarki (4,3 mln USD, 83 proc.), farby i pokosty akrylowe (3,01 mln USD, 85 proc.), maszyny drukarskie (2,74 mln USD, 49 proc.) oraz różnego rodzaju urządzenia dźwigowe (2,63 mln USD, 42 proc.).

Porównanie do 2018 r.

W Gazecie M¦P z lutego 2019 r. podsumowaliśmy polski eksport za dziesięć miesięcy 2018 r. Z grup, które wymieniliśmy wówczas jako potencjalnie atrakcyjne, a jednocześnie wspomniane wyżej w artykule, wciąż dynamicznie rósł eksport produktów mlecznych i maszyn górniczych. W 2019 r. również wciąż wzrastał eksport produktów z grafitu (o 15,32 mln USD, 70 proc.), transformatorów elektrycznych (o 5,94 mln USD, 9 proc.). Niestety spadł znacząco o ponad 38 proc. eksport puchu i pierza, które były jednymi z głównych produktów w 2018 r. oraz o 3,8 mln USD (44 proc.) eksport przetworów spożywczych w pozycji 2106.

Nieznacznie natomiast wzrósł jeszcze eksport sprzętu medycznego oraz polietylenów w formach podstawowych, mimo już stosunkowo wysokiego wzrostu eksportu tych produktów w 2018 r. Wciąż dynamicznie rósł eksport piwa, który wyniósł 21 proc. (nieco poniżej 600 tys. USD). O nieco ponad 20 proc. (0,29 mln USD) wzrósł eksport obwodów drukowanych, pomimo już bardzo wysokiego ponad 330 proc. wzrostu w 2018 r. Jednocześnie o 31 proc. (2,1 mln USD) spadł natomiast eksport układów scalonych, co miało miejsce po 250 proc. wzroście w 2018.
Analiza została sporządzona na podstawie danych GUS.

Autor jest analitykiem rynku chińskiego i konsultantem w Foray China