Zapisy umowy między faktorem (firmą udzielającą finansowania) a faktorantem (przedsiębiorcą) opierają się na kodeksie cywilnym i spółek handlowych. Jednak w zapisach umowy między tymi dwoma stronami występuje jeszcze kontrahent, czyli firma, której zobowiązanie zostało wystawione do obsługi faktoringowej. Faktoring to krótkoterminowe wsparcie finansowe, gdyż okres odroczonych terminów płatności najczęściej waha się w przedziale 30-120 dni.

Ponieważ faktoring posiada zabezpieczenie w postaci faktur, czyli cesji wierzytelności na dzień zawarcia umowy faktoringowej, forma takiego wsparcia finansowego powinna być mniej restrykcyjnie sprawdzana. Jednak analizując i formy faktoringu i raporty, jakie udostępniają firmy takie jak BIG InfoMonitor czy Krajowy Rejestr Długów pokazujące wciąż rosnące długi w poszczególnych sektorach, nie zaskakuje fakt zapisów w regulaminach umów faktoringowych o dodatkowych zabezpieczeniach takich jak weksel in blanco czy zabezpieczenie w postaci pełnomocnictwa do rachunku.

Również zrozumiałe jest to, że czy to bankowa czy pozabankowa instytucja przejmująca cesją wierzytelność musi posiadać pewność spłaty owej wierzytelności. Dlatego też i faktorant i kontrahent poddawani są szczegółowej weryfikacji przy wyższych kwotach limitów faktoringowych.

Weryfikacja faktoranta i kontrahenta

W zależności od tego, czy faktor jest instytucją bankową, czy pozabankową sprawdzana jest zdolność kredytowa firmy oraz terminowości spłacanych zobowiązań przez faktorantów, czy kontrahentów. Banki sprawdzają standardowo Biuro Informacji Kredytowej oraz wewnętrzne bazy. Wymagają również, aby firma prowadziła swoją działalność nie krócej niż 6 miesięcy a w niektórych bankach minimalne kwoty przyznanego limitu mogą osiągnąć nawet 10 tys. zł.
Firmy pozabankowe jak to prywatni inwestorzy, na faktoranta i kontrahenta patrzą przychylniejszym okiem, ale coraz częściej korzystają z usług Kontomatik. Kontomatik to system posiadający licencję AISP, która umożliwia dostęp do informacji o rachunku bankowym (zgodnie z dyrektywą PSD2, AIS to Account Information Service) potwierdza tożsamość oraz pozwala na zbadanie zdolności faktoringowej przez weryfikację wyciągów internetowego konta bankowego osoby prywatnej lub przedsiębiorstwa oczywiście za jego uprzednią zgodą.

Pamiętajmy, że w zależności od formy oferowanego faktoringu to faktor lub faktorant bierze ryzyko niespłacenia faktury w określonym terminie tak więc wyższe ryzyko może powodować wymogi dodatkowych zabezpieczeń, ale również szczegółowej analizy dokumentów finansowych faktoranta, ale i kontrahenta. Warunkiem koniecznym przyznania limitu mogą być również stali odbiorcy (kontrahenci) oraz prowadzenie pełnej, a nie uproszczonej księgowości – takie warunki brzegowe mogą pojawić się w bankach.

Najczęściej faktor wypłaca 90 proc. wartości faktury z odroczonym terminem płatności. Co ważne – faktoring to nie windykacja należności a co a za tym idzie, wszystkie faktury dostarczone do obsługi przez faktora nie mogą posiadać statusu przeterminowanych płatności.

Czy faktoring możemy porównać do kredytu?

Kredyt a faktoring to zupełnie różne formy finansowania, począwszy od okresu kredytowania przez cel kończąc, na cenie danego wsparcia finansowego. Zapewne jednak przy obu tych usługach finansowych trzeba mieć świadomość, że im wyższe ryzyko odzyskania zainwestowanych środków przez faktora, tym wyższa cena usługi oraz bardziej restrykcyjna weryfikacja faktoranta i kontrahenta zupełnie tak samo, jak w przypadku kredytów firmowych.

Rodzaje faktoringu

Faktoring niepełny jest najczęściej stosowanym rozwiązaniem, kiedy firma potrzebuje gotówki na rozwój, zna swoich kontrahentów i może być pewna ich wypłacalności oraz liczy na niższe koszty faktoringu. Faktor nie bierze na siebie odpowiedzialności za spłatę należności przez Kontrahenta. Oznacza to, że odpowiedzialność zapłaty należności przechodzi na faktoranta po upływie terminu zapadalności faktury. Faktoring niepełny może być połączony z faktoringiem jawnym lub niejawnym.

Faktoring pełny najczęściej obwarowany jest dodatkową polisą ubezpieczenia należności. Faktor przejmuje na siebie ryzyko braku spłaty należności przez kontrahenta. Jeżeli przedsiębiorca posiada już polisę ubezpieczenia należności, to warto wykorzystać ją właśnie do faktoringu pełnego.

Z tego rodzaju warto skorzystać, gdy firma podejmuje współpracę z nowymi kontrahentami i obawia się ryzyka niespłacalności swoich zobowiązań a tym samym zabezpiecza procesy windykacyjne cedując je na faktora, bo nie masz wystarczającej wiedzy na temat sytuacji finansowej nowo pozyskanych do współpracy przedsiębiorców. W tym przypadku stosowany jest wyłącznie faktoring jawny.

Faktoring mieszany to połączenie faktoringu pełnego z niepełnym gdzie faktor przyjmuje na siebie zobowiązanie do określonej w umowie wysokości a za kwotę do spłaty powyżej tego limitu odpowiada faktorant.

Faktoring jawny (zwanym notyfikowanym lub otwartym) – kontrahent jest informowany przez faktora o przeniesieniu zapłaty za fakturę na poczet faktora. To najczęściej stosowana forma w faktoringu. O rozpoczęciu procedury faktoringowej faktor uprzedza kontrahenta a kontrahent jako dłużnik wyraża zgodę na cesję praw do wierzytelności.

Faktoring cichy to taki, w którym kontrahent nie jest informowany o przeniesieniu wierzytelności na faktora. To rozwiązanie dla firm, które mogą mieć obawy przed naruszeniem relacji biznesowych. Firma faktoringowa nie wystawia cesji na dostawcę i sprawdza jedynie wiarygodność faktoranta.
Faktoring odwrotny
Ten rodzaj faktoringu polega na przeniesieniu wierzytelności z faktur od dostawcy, czyli przedsiębiorstwo oddaje swoje zobowiązania od dostawców do faktora i ten zobowiązuje się je uregulować i tym samym firma wydłuża własne terminy płatności.
Na rynku usług faktoringowych rozpoznajemy rodzaje faktoringu pod względem zasięgu terytorialnego i tu pojawia się faktoring krajowy i międzynarodowy, który dzieli się na importowy i eksportowy.
Chwila otrzymania zapłaty klasyfikuje faktoring na trzy rodzaje faktoring dyskontowy, wymagalnościowy, czy zaliczkowy.

Koszty faktoringu

Należy pamiętać, że faktoring to usługa finansowa opartą na kodeksie cywilnym, czyli nie podlega pod ustawy o kredycie konsumenckim czy też ustawę antylichwiarską a co za tym idzie opłat związanych z umową faktoringową może być nawet kilka. Koszty, na jakie warto zwrócić uwagę przy podpisywaniu umowy faktoringowej to:

• prowizja przygotowawcza lub opłata za rozpatrzenie wniosku,
• prowizja operacyjna lub abonament miesięczny,
• odsetki za udzielone finansowanie plus marża,
• opłatę roczną za utrzymanie limitu,
• opłatę za przyznanie limitu,
• opłaty miesięczne za utrzymanie limitu,
• odsetki za opóźnienia w spłacie należności,
• prowizje od ryzyka niewypłacalności kontrahentów, czy też związane z obsługą windykacyjną,
• opłaty związane z aneksami.

Zaznaczę jednak, że na rynku usług faktoringowych możemy skorzystać z opłat abonamentowych lub z jedyną korzystną miesięczną prowizją w wysokości od 1 do 5 proc. kwoty faktury w zależności od ryzyka i kwoty przyznanego limitu.

Faktoring jak każdy produkt finansowy ma swoje wady i zalety. Do zalet zdecydowanie można zaliczyć:szybki dostęp do środków finansowych możliwy już kolejnego dnia po wystawieniu faktury z odroczonym terminem płatności, kontrola należności oraz windykacja kontrahentów,
uproszczona procedura – wnioski są rozpatrywane nawet w kilka minut w procesie on-line firm pozabankowych, wysokość limitów faktoringu ustalany zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa,
kontrola wypłacalności nowych kontrahentów, nowe możliwości sprzedaży poza granicami kraju
w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo nie zna statystyk rzetelności i wypłacalności zobowiązań przez kontrahentów zagranicznych.

Autorka jest Dyrektorem Sprzedaży w Pomorskim Centrum Wsparcia Biznesu