Aleksandra Kowalewska



Mamy są pożądanymi
pracownikami ze względu
na cechującą je lojalność, wielozadaniowość
i odpowiedzialność.
Te zalety nabierają
szczególnego znaczenia
w obecnej bardzo dynamicznej sytuacji na rynku pracy.

Co obecnym i przyszłym mamom gwarantuje kodeks pracy? Na co mogą liczyć u obecnego pracodawcy, a na co w sytuacji, w której decydują się na zmianę miejsca zatrudnienia po urlopie macierzyńskim? Na jakie dodatkowe przywileje mogą liczyć? Pracuj.pl z okazji Dnia Matki przygotował krótki przewodnik dla obecnych i przyszłych rodziców.

Prawne przywileje przyszłych mam

Polskie prawo dokładnie reguluje zobowiązania pracodawcy wobec przyszłych mam. Dodatkowe uprawnienia przysługują kobietom już od pierwszego dnia, w którym poinformują przełożonego o ciąży oraz przedstawią stosowne zaświadczenie od lekarza specjalisty lub internisty.

Według prawa, przyszła mama nie może

• pracować w godzinach nadliczbowych oraz w godzinach nocnych (między 21:00 w nocy a 7:00 rano);
• zostać delegowana poza swoje stałe miejsce pracy;
• pracować w pozycji stojącej dłużej niż trzy godziny, a także przy podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów, które ważą więcej niż trzy kilogramy;
• pracować w ciągu doby więcej niż osiem godzin.

Przyszła mama ma prawo

• wyjść na badania lekarskie, jeśli wykaże, że nie mogła tego zrobić poza pracą (za ten czas otrzyma pełne wynagrodzenie);
• skorzystać z 15-minutowej przerwy po każdej godzinie pracy przy komputerze.

Kodeks pracy a urlop macierzyński

Na jakie przywileje może liczyć mama wracająca po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim do pracy?

Warto wiedzieć o kilku istotnych kwestiach prawnych, które ułatwiają godzenie macierzyństwa z życiem zawodowym, aż do czwartego roku życia dziecka i sprawią, że powrót na etat nie będzie dla mamy wyzwaniem.

– Każda mama wracająca do pracy po urlopie macierzyńskim, dodatkowym urlopie macierzyńskim czy urlopie rodzicielskim powinna zostać przyjęta przez pracodawcę na stanowisko, na którym pracowała przed odejściem. Jeśli jest to niemożliwe, pracodawca jest zobowiązany zaproponować kobiecie stanowisko równorzędne. Zmiana ta nie może jednak wiązać się z obniżeniem wynagrodzenia – wyjaśnia Grzegorz Kalinowski, radca prawny z kancelarii Legal Ideas. – Z kolei te z pań, którym przysługuje prawo do urlopu wychowawczego, mają możliwość złożenia wniosku o obniżenie etatu i pracowania w takim wymiarze do 36 miesięcy, z czego przez rok nie mogą zostać zwolnione. Dodatkowo, mamom, pracującym powyżej czterech godzin przysługują dwie półgodzinne przerwy z tytułu karmienia w naturalny sposób, które można wykorzystać w dowolnym momencie dnia. Kobiety mające dzieci do czwartego roku życia nie mogą być też delegowane poza stałe miejsce zatrudnienia, ani pracować w godzinach nadliczbowych i nocnych – dodaje Grzegorz Kalinowski.

Zdarza się, że młode mamy wykorzystują okres urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego na poszukiwanie nowego miejsca pracy. Obecny rynek pracy wręcz je do tego skłania. Wiele czynników może je do takiej decyzji motywować.

Jednak jak wynika z badania Pracuj.pl „Specjaliści na rynku pracy 2017”*, dla niemal połowy kobiet biorących udział w badania, aspektem zachęcającym do podjęcia pracy w nowym miejscu, jest możliwość zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Warto pamiętać, że mama przechodząca po urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim do nowej pracy zachowuje wszystkie przywieje gwarantowane przez kodeks pracy, o czym przypomina radca prawny Grzegorz Kalinowski.

Co, obok możliwości godzenia ról, zachęca kobiety do podjęcia nowej pracy? Jak wynika z badania „Specjaliści na rynku pracy 2017”, czynnikiem najsilniej motywującym do wyboru nowego pracodawcy są wciąż wyższe zarobki, tak deklaruje blisko 77 proc. respondentek. Dla kobiet ważna jest także dobra atmosfera pracy oraz odległość z miejsca pracy do domu – na czynnik ten zwróciła uwagę nieco ponad jedna trzecia respondentek.

Dodatkowe udogodnienia

A benefity? Czy są one w stanie zachęcić młodą mamę do podjęcia nowej pracy? Badanie ujawnia, że dodatkowe przywileje są czynnikiem mającym znaczenie dla co ósmej respondentki. Jednak pracodawcy nie bagatelizują ich znaczenia, zdając sobie sprawę, że dodatkowe przywileje mogą okazać się kluczowe w podejmowaniu decyzji o wyborze miejsca pracy. Z drugiej strony, mogą również być czynnikiem, który skłoni mamędo pozostania w  obecnej firmie.

Pracodawcy doceniają rolę benefitów

Firmy coraz chętniej proponują kobietom ułatwienia w powrocie do pracy i przywileje, umożliwiające godzenie pracy z rodzicielstwem.

Pracodawcy doceniają umiejętności, które posiadają pracujące mamy – wielozadaniowość, elastyczność czy szybkie tempo pracy, a dodatkowo, oferowane benefity wpływają na dobry wizerunek firm. Dla przykładu, ważnym udogodnieniem dla mam jest możliwość przyjścia do pracy z dzieckiem, jeśli zachodzi taka potrzeba czy pracy zdalnej. Część pracodawców posiada także w swoich biurach specjalne pokoje do karmienia oraz oferuje dogodne miejsca parkingowe. Dodatkowym ułatwieniem są też benefity finansowe, np. ubezpieczenie rodzinne, dofinansowanie wyjazdów wakacyjnych dla dzieci oraz podarunki okazyjne na ¦więta czy Dzień Dziecka – komentuje Agata Roszkiewicz, Koordynator ds. Wynagrodzeń i Administracji Personalnej w Pracuj.pl.

Zarówno kodeks pracy, jak też sami pracodawcy, gwarantują rodzicom przywileje mające wesprzeć ich w godzeniu życia osobistego z życiem zawodowym. Warto wiedzieć, jak z nich korzystać, tak by w pracy być efektywnym pracownikiem, a w domu szczęśliwym i spełnionym rodzicem.     

* Badanie „Specjaliści na rynku pracy 2017” przeprowadzono w styczniu 2017 roku na grupie 2506  użytkowników Pracuj.pl