Stopień zadłużenia firmy analizuje bank decydujący o przyznaniu jej kolejnych kredytów. O taką analizę powinien pokusić się też przedsiębiorca. Na jej podstawie sam oceni, czy bank skłonny będzie udzielić mu kredytu, ale przede wszystkim, czy o ów kredyt warto w ogóle się starać.
Wykorzystywanie zewnętrznych źródeł finansowania jest naturalne i pożądane w praktyce gospodarczej, o ile, rzecz jasna, sprzyja wzrostowi rentowności i nie zagraża równowadze
finansowej firmy. Pozostaje zatem pytanie, jak długo zwiększanie zadłużenia firmy się opłaci? Stosowanie dźwigni finansowej w celu maksymalnego wykorzystania możliwości firmy do generowania zysków jest skuteczne dopóki rentowność kapitału jest wyższa niż stopa oprocentowania zobowiązań.
Co na to twój bank?
Badanie stopnia zadłużenia firmy jest istotne co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, warto wiedzieć, jak dalece opłaci się jeszcze zadłużać. Po drugie, znając stopień zadłużenia naszej firmy, możemy przewidzieć, czy bank, do którego zwrócimy się po dalsze finansowanie, będzie w ogóle skłonny do udzielenia nam kolejnego kredytu. Taka wstępna ocena zadłużenia przedsiębiorstwa może nam zaoszczędzić sporo czasu i pieniędzy związanych z procedurą rozpatrywania wniosku kredytowego przez bank. Oceńmy zatem wstępnie, na nasz własny użytek, zdolność kredytową naszej firmy. Zacznijmy od zbadania poziomu zadłużenia naszej firmy.
Poziom zadłużenia
Ocena poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa sprowadza się do ustalenia, kto wyposażył firmę w środki finansowe, umożliwiające jej funkcjonowanie: właściciele czy kredytodawcy.
Ocenę tę umożliwiają następujące wskaźniki finansowe:
- wskaźnik ogólnego zadłużenia
- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego
- wskaźnik zadłużenia długoterminowego
- wskaźnik zadłużenia środków trwałych.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia obrazuje strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa. Określa udział zobowiązań w finansowaniu majątku firmy.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem.
Interpretacja tego wskaźnika jest stosunkowo prosta. Wraz ze wzrostem udziału zobowiązań zwiększa się jednocześnie ryzyko prowadzonej działalności. Przy nadmiernym zadłużeniu firma może mieć kłopoty ze zwrotem długów.Według międzynarodowych standardów analitycznych wartość wskaźnika ogólnego zadłużenia powinna zawierać się w przedziale 0,57-0,67.
Uzupełniających informacji dostarcza wskaźnik zadłużenia kapitału własnego. Parametr ten określa stopień zaangażowania w firmie kapitałów obcych w stosunku do posiadanych aktualnie kapitałów własnych, a więc możliwość pokrycia zobowiązań kapitałami własnymi.
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego = zobowiązania ogółem / kapitał własny.
Zgodnie z międzynarodowymi standardami wartością graniczną tego wskaźnika w przypadku firm małych jest stosunek 3:1, natomiast w przypadku firm średnich i dużych 1:1.
Kolejnym parametrem jest wskaźnik zadłużenia długoterminowego, zwany wskaźnikiem długu lub ryzyka.
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe / kapitał własny.
Optymalna wartość tego parametru powinna zawierać się w przedziale 0,5 - 1. Wskaźnik wyższy od 1 oznacza, że długoterminowe zobowiązania firmy przekraczają jego kapitały własne, co wiąże się z nadmiernym ryzykiem zarówno i kredytodawcy, i kredytobiorcy. Wartość wskaźnika poniżej 0,5 sugeruje, że firma nie w pełni wykorzystuje możliwości zwiększenia efektywności funkcjonowania wynikające z zaangażowania obcych funduszy.
Najchętniej stosowanym zabezpieczeniem udzielonych przez banki kredytów jest zastaw na środkach trwałych przedsiębiorstwa. Stąd w praktyce gospodarczej stosuje się wskaźnik
pokrycia długu w środkach trwałych nazywany również wskaźnikiem poziomu zadłużenia środków trwałych.
Wskaźnik poziomu zadłużenia środków trwałych = rzeczowe składniki majątku trwałego / zobowiązania długoterminowe.
W przypadku tego parametru brak jednoznacznych wartości liczbowych, które określałyby, czy obliczony wskaźnik jest za wysoki czy za niski. W tym wypadku skupiamy się na informacji, ile razy wartość netto środków trwałych będących w posiadaniu firmy pokrywa zaciągnięte zobowiązania.
W praktyce wskaźnik ma większe znaczenie dla kredytodawców, informuje ich bowiem o stopniu zabezpieczenia udzielonych przez nich kredytów.
Zdolność do obsługi długu
Określenie przez bank, czy nasza firma posiada aktualnie zdolność kredytową, może okazać się niewystarczające do podjęcia pozytywnej decyzji kredytowej. Bank może zwrócić szczególną uwagę na zabezpieczenie kredytu oraz na finansowe możliwości wywiązywania się ze zobowiązań.
Do oceny tych możliwości stosuje się trzy podstawowe wskaźniki:
- wskaźnik pokrycia obsługi długu
- wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych
- wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z cash flow.
Wskaźnik pokrycia obsługi długu nazywany jest często wskaźnikiem wiarygodności kredytowej.
Wskaźnik pokrycia obsługi długu = (zysk brutto + zapłacone odsetki) / (raty kapitałowe + zapłacone odsetki).
Wskaźnik informuje nas, ile razy wypracowany przez naszą firmę zysk brutto powiększony o odsetki pokrywa roczną wartość naszych zobowiązań w stosunku do kredytodawcy (raty kapitałowe + odsetki). Zgodnie z zaleceniami Banku ¦wiatowego wartość tego wskaźnika nie powinna być niższa niż 1,3 natomiast optymalna jego wartość powinna oscylować wokół 2,5.
Wskaźnik ten możemy też obliczyć podstawiając w liczniku zysk netto. Wówczas wzór przyjmuje postać wskaźnik pokrycia obsługi długu = zysk netto / raty kapitałowe. Ostateczna wartość wskaźnika powinna być wyższa od jedności.
Elementem wiarygodności kredytowej firmy jest zdolność do terminowego i regularnego wywiązywania się ze zobowiązań odsetkowych. Zdolność tę określa się za pomocą następującego wzoru: wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych = (zysk przed opodatkowaniem + odsetki) / odsetki.
Ostatnim z często wykorzystywanych wskaźników oceniających zdolność firmy do wywiązywania się ze zobowiązań jest wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z cash flow (zysk netto powiększony o amortyzację). Bada on możliwość spłaty zobowiązań na podstawie przepływy środków pieniężnych w przedsiębiorstwie.
Wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z cash flow = (zysk netto + amortyzacja) / rata kredytu + odsetki.
Zgodnie z międzynarodowymi standardami analitycznymi za optymalną uznaje się wartość tego wskaźnika na poziomie 1,5. Oznacza to, że wypracowany w danym roku zysk netto przedsiębiorstwa powiększony o dokonane odpisy amortyzacyjne jest o 50 proc. wyższy aniżeli wymagana przez bank rata kredytu wraz z odsetkami.
