Każda z tych metod w specyficzny dla siebie sposób określa wpływ poszczególnych wskaźników finansowych na kształtowanie się ostatecznego wyniku przedsiębiorstwa.
Analizuj wartości sprzedaży
Wykorzystanie analizy wartości sprzedaży i struktury asortymentowej sprowadza się w gruncie rzeczy do przeprowadzenia przyczynowej analizy wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Przyjmuje się w niej, że na wynik finansowy firmy wpływają następujące podstawowe czynniki:
1. Wartość przychodów netto ze sprzedaży.
2. Struktura asortymentowa sprzedaży.
3. Koszty funkcjonowania przedsiębiorstwa.
4. Zależność między kosztami stałymi a zmiennymi.
5. Saldo zysków oraz strat nadzwyczajnych.
6. Efektywność wykorzystania majątku trwałego i obrotowego firmy.
Przyjmując powyższe założenia możemy stwierdzić, że wraz ze wzrostem wartości sprzedaży (oczywiście przy założeniu, że jest ona rentowna) wzrasta również zysk przedsiębiorstwa i odwrotnie: wraz ze zmniejszaniem się wolumenu sprzedaży zysk przedsiębiorstwa maleje.
Struktura asortymentowa
Dla przeprowadzenia analizy sprzedaży fundamentalna jest jej struktura asortymentowa. Szczególne znaczenie ma ona wówczas gdy poszczególne wyroby przynoszą różną wysokość zysku w stosunku do kosztów własnych, czyli posiadają zróżnicowaną rentowność.
W takim przypadku wzrost zysku możemy osiągnąć dzięki zwiększeniu w ogólnym wolumenie sprzedaży wyrobów o wyższej rentowności dla przedsiębiorstwa oraz obniżeniu udziału wyrobów mniej rentownych. Efektem przesunięć w strukturze asortymentowej, idących w odwrotnym kierunku jest oczywiście zmniejszenie wartości ostatecznego wyniku finansowego.
W przypadku produkcji jednoasortymentowej wielkość przychodów ze sprzedaży możemy określić za pomocą iloczynu liczby wyprodukowanych wyrobów i ich ceny, natomiast wielkość kosztów jako iloczyn liczby wyrobów oraz jednostkowych kosztów produkcji. Zysk netto jest zatem różnicą między wartością przychodów a kosztów poniesionych na wyprodukowanie wyrobów.
W praktyce gospodarczej mamy jednak częściej do czynienia z produkcją wieloasortymentową. Dlatego też wartość przychodów oraz kosztów wytworzenia wyrobów przedstawia się za pomocą sumy, obejmującej pełen asortyment wyrobów.
Przy ustalaniu i analizie zysku netto zastosowanie ma zatem następujący najbardziej ogólny wzór: Z=P-K
gdzie:
Z – zysk firmy
P – wartość przychodów
K – wartość kosztów
Analizuj odchylenia wyniku
Przy analizie wyniku finansowego firmy można zastosować stosunkowo rzadko wykorzystywaną metodę oceny zysku netto – analizę odchyleń – łącząc ją z analizą
wykorzystania czynników produkcji. Jest to metoda czynnikowa, która analizuje osiągany przed przedsiębiorstwo zysk netto pod kątem efektywności poszczególnych czynników produkcji np. produktywności majątku, rentowności majątku, rentowności sprzedaży, czy efektywności zatrudnienia.
W przyczynowej analizie odchyleń zysku netto wykorzystać można metodę dwu-, trzy- lub czteroczynnikową. Z wymienionych, najbardziej uniwersalną oraz kompleksowo oddającą zależność zysku netto od efektywności czynników produkcji jest metoda czteroczynnikowa. Pozwala ona ustalić wpływ poszczególnych czynników na ostateczną wartość zysku netto firmy. Ujawnia ona również, czy wzrost (spadek) zysku netto w przedsiębiorstwie był wynikiem zmian w czynnikach ilościowych (czynnikach o charakterze ekstensywnym: zatrudnienie, wyposażenie majątkowe), czy też w czynnikach jakościowych (intensywnych: produktywności majątku, rentowności sprzedaży), które zależne są od jakości zarządzania przedsiębiorstwem oraz wyposażenia go w nowoczesne technologie i czynniki produkcji.
Przy wykorzystaniu czteroczynnikowej analizy odchyleń zysku netto dynamikę zysku netto określa się za pomocą następującej równości: Dzn=DzxDwmxDpmxDrs
gdzie:
Dzn – dynamika zysku netto
Dz – dynamika zatrudnienia
Dwm – dynamika wyposażenia majątkowego jednego zatrudnionego
Dpm – dynamika produktywności majątku
Drs – dynamika rentowności sprzedaży netto
Analiza zysku spółki ABC
Przeprowadźmy analizę zysku netto w powiązaniu z oceną efektywności gospodarowania czynnikami produkcji, posługując się danymi spółki ABC, zawartymi w tabeli 1.
Krok 1. Ustalamy odchylenie wartości zysku netto w roku 2014 w stosunku do roku 2013. Wynikiem jest różnica zysków wynosząca: 145 000-110 000=35 000
Krok 2. Ustalamy równość wynikającą z iloczynu dynamiki poszczególnych wskaźników wchodzących w skład wzoru. Informacje zaczerpniemy z tab. 1 z ostatniej kolumny „dynamika”. W efekcie otrzymujemy następujące równanie: Dzn=DzxDwmxDpmxDrs
Podstawiając do równania dane finansowe z tabeli 1 otrzymujemy następujące równanie: 1,32=1,17x1,04x1,02x1,07
Krok 3. Logarytmujemy powyższe równanie stronami (dla ułatwienia możemy wykorzystać arkusz kalkulacyjny), w związku z czym otrzymujemy wyrażenie: 0,12=0,07+0,02+0,01+0,03
Dzieląc następnie obie strony równości przez 0,12 otrzymujemy wyrażenie:
1=0,58+0,17+0,08+0,25
Krok 4. Ustalamy wpływ poszczególnych czynników na kształtowanie się odchyleń zysku netto w stosunku do roku ubiegłego:
RDz= 35000x0,58=19888
RDwm= 35000x0,17=4968
RDpm= 35000x0,08=2508
RDrs = 35000x0,25=8570
Wnioski z analizy wyniku
Z zaprezentowanego modelu analizy odchylenia zysku netto spółki ABC SA wyraźnie widać, że czynnikiem, który miał dominujący wpływ na zwiększenie się wartości zysku netto spółki w 2014 r., był efektywny wzrost zatrudnienia oraz majątku firmy a co za tym idzie wzrost wyposażenia majątkowego na zatrudnionego. Umożliwiło to bardziej efektywne zarządzanie środkami trwałymi firmy. Wszyskie te czynniki wpłynęły na obniżenie kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa, podnosząc jednocześnie jego rentowność netto.
Twoja firma wypracowuje zysk. To bardzo dobra informacja. Jak jednak określić, który element kształtowania ostatecznego wyniku finansowego przedsiębiorstwa ma największe znaczenie? Czy jest nim wartość sprzedaży, jej struktura czy jednostkowa marża. Odpowiedź na to pytanie daje analiza odchyleń wyniku finansowego.
