Niemniej ważna jest jednak współpraca z bankiem, gdy kredyt już otrzymaliśmy.
Na ogół przedsiębiorcy chętnie współpracują z bankiem ale... tylko przed uzyskaniem kredytu. Tymczasem współpraca ta powinna dotyczyć w równej mierze trzech okresów: przed, w trakcie i po realizacji transakcji lub usługi bankowej.
Twoja historia kredytowa
Przyjmijmy, że przedsiębiorca z sektora MSP, prowadzący indywidualną jednoosobową działalność gospodarczą, z rozliczeniem na zasadach karty podatkowej – stara się o kredyt obrotowy, który chce uzyskać w celu poprawienia bieżącej płynności finansowej. Z punktu widzenia banku w tym – niby jasno doprecyzowanym przypadku – może wystąpić kilka wariantów:
1. Przedsiębiorca dopiero zaczyna działalność (jeszcze nie ma rachunku bankowego).
2. Przedsiębiorca kilka miesięcy prowadzi działalność (współpracuje z bankiem i posiada w nim rachunek).
3. Przedsiębiorca od kilku lat współpracuje z bankiem (posiada
rachunek, nie korzystał jeszcze z żadnego kredytu).
4. Przedsiębiorca od kilku lat współpracuje z bankiem (posiada rachunek, korzystał z kredytu i wywiązał się z umowy).
5. Przedsiębiorca od kilku lat współpracuje z bankiem (posiada rachunek, korzystał z kredytu, spłacił kredyt i odsetki, ale wywiązał się z umowy niezgodnie z ustaleniami formalnymi).
6. Przedsiębiorca od kilku lat współpracuje z bankiem (posiada rachunek, korzystał z kredytu, nie spłacił kredytu ani odsetek, nie wykonał umowy, kredyt jest przeterminowany, kredytobiorca sporadycznie wpłaca jakieś kwoty lub następuje automatyczna spłata kredytu z rachunku bieżącego, o ile tam coś wpływa).
Pierwszy przypadek w zasadzie jest jasny. Taki przedsiębiorca powinien szukać środków pieniężnych w instytucjach, które specjalizują się w pomocy przedsiębiorcom rozpoczynającym działalność (tzw. „startup business”). Z kolei przedsiębiorca „nowy” dla banku, ale działający już długo na rynku i posiadający rachunek bankowy w innym banku musi mieć przygotowaną odpowiedź na pytanie, dlaczego chce współpracować z „nowym” bankiem?
Drugi i trzeci przypadek umożliwia dalszy rozwój współpracy. Oczywiście w drugim przypadku bank zaproponuje na początek niewielki kredyt i trudniejsze warunki umowy, gdyż kilka miesięcy nie pozwala na wzajemne „poznanie” się partnerów.
W trzecim przypadku kwoty kredytu mogą być wyższe, ale warunki równie trudne, ze względu na „ten pierwszy raz”.
Czwarty przypadek jest pozornie oczywisty, ale pamiętajmy o ocenie przebiegu zdarzeń w trakcie realizacji umowy oraz o samej WSPó£PRACY z bankiem: przed, w trakcie i po realizacji umowy kredytowej.
Piąty i szósty przypadek ma jedną cechę wspólną. Nastąpiło naruszenie umowy, przynajmniej w kwestiach „dyscyplinarno-formalnych” (w punktu widzenia przedsiębiorcy). I tu właśnie najbardziej ujawnia się znaczenie współpracy przedsiębiorcy z bankiem.
Współpracuj z bankiem
Bardzo przydatną przedsiębiorcy umiejętnością jest opanowanie sztuki skutecznej komunikacji z pracownikami banku. Dobra komunikacja przedsiębiorcy z bankiem pozwoli bankowi na wspomaganie działań przedsiębiorcy, znajdującego się w trudnej sytuacji, poprzez przykładowo przedłużenie terminu spłaty kapitału, restrukturyzację długu, wprowadzenie okresów zawieszenia spłat itp. Dobra komunikacja przyda się również przedsiębiorcy poszukującemu finansowania dla szybko rozwijającego się rynku. Wówczas lojalna współpraca może spowodować przyspieszenie realizacji procedur, obniżenie kosztów finansowych czy dogodne warunki dodatkowe umowy kredytowej.
Aby zbudować wiarygodność kredytową, warto pamiętać o kilku zasadach:
1. Zawsze kierować środki pieniężne pozyskane w formie kredytu na cele zawarte w umowie kredytowej (np. nie wydawać środków z kredytu bieżącego na zakupy inwestycyjne).
2. Zapewnić bieżącą kontrolę zdolności kredytowej (wypłacalność,
zabezpieczenie kredytu i płynność finansowa).
3. Reagować na sytuacje trudne, tzn. traktować bank jak partnera, także w chwilach kryzysu (umożliwia to renegocjacje warunków umowy z odpowiednim wyprzedzeniem).
4. Skrupulatnie realizować zobowiązania pozafinansowe, w tym informacyjne.
Będą cię monitorować
Przedsiębiorca musi sobie zdawać sprawę z tzw. sygnałów ostrzegania, które stosuje bank zarówno przed, jak również po udzieleniu kredytu.
Pierwszym źródłem sygnałów jest analiza porównawcza sprawozdań finansowych. Bank, oceniając wiarygodność przedsiębiorstwa, będzie zwracał także uwagę na sygnały pochodzące od niej samej. Bank będzie również pilnie śledził sygnały, jakie na temat klienta będą skłonne przekazywać osoby trzecie, które były lub są w relacjach z kredytobiorcą.
Ostatnim źródłem pozyskiwania informacji na temat ewentualnej niewiarygodności kredytowej będą w końcu informacje wewnętrzne samego kredytodawcy. ¬ródła sygnałów ostrzegania dobitnie wskazują obszary analizy kredytowej, przeprowadzanej przez bank przed przyznaniem kredytu oraz charakter stosowanego monitoringu dla kredytu już udzielonego.
Nie zapominaj o zobowiązaniach
Następnego dnia po wpłynięciu środków pieniężnych na rachunek przedsiębiorca przeważnie zapomina o współpracy z bankiem. Oczywiście, w umowie występuje obowiązek informacyjny np. przesyłanie co miesiąc do banku zestawień wg wzorów, które nie zawsze powstają standardowo (mali przedsiębiorcy nie mają obowiązku tworzenia takich sprawozdań na podstawie przepisów podatkowych czy też ustawy o rachunkowości).
Często jednak przedsiębiorca, który wszedł już w posiadanie środków pieniężnych, uznaje, że takie zestawienia to zbędna formalność, która zabiera mu dużo czasu. W wielu przypadkach przedsiębiorcy jednak zwyczajnie nie wiedzą, jak informacje dla banku prawidłowo przygotować.
Poza brakiem wiedzy o rachunkowości niedotrzymywanie obowiązku informacyjnego może mieć kilka innych przyczyn: lekceważenie wiedzy i doświadczenia pracowników banku (którzy mogą pomóc!), lenistwo lub nieodpowiedzialność. Niestety, warto pamiętać, że bank w żadnym z tych przypadków nie może odrzucić podejrzenia, że rzeczywistym powodem zwłoki jest próba ukrycia przez klienta jego kłopotów rynkowych lub finansowych. Jakkolwiek przedsiębiorcy bank jawiłby się jako „czepliwy urząd”, warto pamiętać, że jest on przede wszystkim przedsiębiorstwem komercyjnym. Obowiązek informacyjny jest natomiast jednym z punktów umowy, na podstawie której udziela nam kredytu.
Jeśli naruszysz warunki umowy Naruszanie zapisów umowy kredytowej może spowodować rutynowe lub nawet silnie emocjonalne działanie pracowników banku i wywołać wiele skutków: niespodziewane odwiedziny inspektora kredytowego, odsetki karne, przekwalifikowanie kredytu do grupy wyższego ryzyka, wystąpienie z wnioskiem o powiększenie zabezpieczenia kredytu. Skutki mogą być jednak mniej doraźne: bank może wypowiedzieć umowę, odrzucić wnioski o kolejny kredyt, wycofać się z finansowania klienta w przyszłości, udzielić negatywnej opinii w wywiadach międzybankowych; powstaje również ryzyko przedostania się informacji o trudnościach w relacjach z bankiem do strategicznej grupy kontrahentów.
