W przypadku małych lub dopiero rozpoczynających działalność firm wewnętrzne finansowanie innowacyjnych przedsięwzięć często nie wchodzi w grę. Założyciele firmy nie mają z reguły dostatecznych środków finansowych na weryfikację rynkową swojego pomysłu. Rozwiązaniem w tej sytuacji może być wejście kapitałodawców zewnętrznych.
Alternatywa dla kredytu
Venture capital (VC) to instytucje finansowe, które zajmują się profesjonalnym inwestowaniem w różnorodne – rokujące sukces – przedsięwzięcia gospodarcze. Stanowią więc one ciekawą alternatywę dla innych źródeł finansowania zewnętrznego: kapitałów od inwestorów prywatnych lub drogiego kredytu bankowego.
Podkreślania wymaga fakt, że VC wnoszą kapitał własny. Kapitał obcy jest bowiem zazwyczaj niedostępny dla młodego przedsiębiorstwa.
Jeżeli nawet inwestorzy VC wnoszą niekiedy do przedsiębiorstwa środki w formie kapitału obcego (np. pożyczki), to zastrzegają sobie prawo jego przekształcenia w określonych warunkach w kapitał własny oraz wykonywanie w stosunku do przedsiębiorstwa uprawnień związanych z tym ostatnim.
Dla małych i średnich
O zastrzyk kapitału mogą się ubiegać przedsiębiorcy, którzy nie rozpoczęli jeszcze swojej działalności. Wówczas fundusz VC może zainwestować w takie przedsięwzięcie na zasadzie tzw. „start up” czyli wyłożenia określonej kwoty na „rozkręcenie” dobrze rokującego biznesu. Z drugiej strony z inwestycji VC korzystają także przedsiębiorstwa duże; wówczas zwykle w odniesieniu do wyodrębnionych ze swoich struktur pojedynczych działów. Przede wszystkim jednak oferta VC kierowana jest do firm małych lub średnich, które mają pomysł na wdrożenie nowej technologii produkcji, nowego produktu czy usługi lub oryginalny sposób prowadzenia biznesu.
Dlaczego właśnie mniejsze, często kompletnie nieznane, firmy interesują zarządzających VC i vice versa? Wynika to z wysokiego ryzyka przedsięwzięć małych więc słabszych podmiotów.
Kredyt na przedsięwzięcie związane z wysokim ryzykiem musiałby być zatem wysoko oprocentowany i wymagałby bieżących spłat oraz dobrych zabezpieczeń. A tych wymogów nie są w stanie spełnić z kolei małe i średnie innowacyjne przedsiębiorstwa. Wybiorą więc tańszą formę pozyskania kapitału. Nie ma jednak nic za darmo...
Cena kapitału
Przedsiębiorstwo, któremu udało się pozyskać inwestora w postaci danego funduszu VC zapewni sobie nie tylko środki na inwestycje, ale też fachowy management. To podstawowa różnica między omawianym sposobem pozyskiwania kapitału a chociażby bankowym kredytem inwestycyjnym. Wykładając pieniądze na innowacyjny pomysł (i nie licząc na zarobek z tytułu odsetek) inwestor chce mieć kontrolę nad sposobem ich wykorzystania.
W praktyce oznacza to jednak przejęcie pewnej – proporcjonalnej do zainwestowanych środków – części udziałów w spółce. To jest właśnie cena za pozyskanie kapitału i przekazane know-how.
Korzyści oczywiste i nieoczywiste Poza zapewnieniem dodatkowych środków nowy współwłaściciel przejmuje także na siebie część ryzyka innowacyjnego biznesu. Rozłożenie ryzyka wpływa pozytywnie na ocenę całego przedsięwzięcia na zewnątrz, na przykład przez potencjalnych partnerów czy kontrahentów. Fakt obecności kapitałowej profesjonalnego inwestora finansowego podnosi także standing przedsiębiorstwa w ocenie banku, co ułatwia pozyskanie kredytów. Przedsiębiorstwo zyskuje więc na wizerunku. Wiadomo bowiem, że wejście VC następuje na skutek wielu szczegółowych analiz, w których zarządzający funduszem bardzo wnikliwie badają szanse sukcesu rynkowego innowacji. Inwestują wszak w nią własne pieniądze.
Jak wielu się to udaje?
Warto pamiętać, że venture capital działają według reguły 100-10-1. ¦rednio na sto zgłoszonych do nich projektów tylko dziesięć przechodzi wstępną selekcję, z kolei z tych dziesięciu jeden jest finansowany. Z tych, które doczekają się realizacji, jeden na dziesięć powinien odnieść spektakularny sukces mierzony kilkudziesięciokrotnym zwrotem zainwestowanych środków. Trzy do czterech projektów przynosi kilkukrotną stopę zwrotu, kolejne trzy do czterech nie powinno ponieść strat. Natomiast jeden lub dwa projekty mogą okazać się całkowitym niewypałem.
Ubiegając się o zainteresowanie VC, trzeba mieć jednak świadomość celu, dla jakiego fundusze w ogóle inwestują: celem tym jest sprzedaż przejętych w firmie udziałów. W przypadku odniesienia sukcesu przez przedsięwzięcie finansowane przez VC możliwe są dwa scenariusze: odsprzedanie udziałów inwestorowi branżowemu lub też upublicznienie i wprowadzenie akcji spółki na giełdę papierów wartościowych.
