Prezentuję przykładowy zarys wstępnego stadium przedrealizacyjnego dla firmy, która podejmuje decyzję o inwestycji mającej zwiększyć jej zdolności produkcyjne. Analizę zaczerpnąłem z podręcznika W. Behrensa i P. M. Hawranka „Poradnik przygotowania przemysłowych studiów feasibility”.

Prezentowane zestawienie może być też doskonałym załącznikiem dla firm poszukujących kapitału w bankach lub w funduszach venture capital. Większość z informacji będzie również użyteczna w przygotowaniu kompletu dokumentów koniecznych w aplikowaniu o dotacje z unijnych funduszy.

Studium przedrealizacyjne

Wstępne studium przedrealizacyjne (pre-feasibility study) można przygotować według schematu:
I. Geneza i historia projektu
1. Historia projektu.
2. Sponsorzy projektu.
3. Koszty już wykonanych studiów i badań.
II. Analiza rynku i koncepcja marketingowa
1. Określenie koncepcji, celów i strategii projektu.
2. Popyt i rynek.

• charakterystyka rynku,
• szacunkowa, aktualna wielkość rynku i zdolności produkcyjne przemysłu krajowego,
• dotychczasowy import i tendencje jego dalszego rozwoju,
• miejsce przemysłu w gospodarce narodowej i polityce gospodarczej, priorytety i cele rozwojowe, szacunkowe, aktualne i prognozowane rozmiary popytu,
• koncepcja marketingowa, prognozy sprzedaży i budżet wydatków marketingowych,
• przewidywana konkurencja dla projektu ze strony istniejących i potencjalnych dostawców oraz producentów,
• lokalizacja rynków i odbiorcy,
• program sprzedaży,
• przewidywane przychody ze sprzedaży produktów i produktów ubocznych (krajowe i zagraniczne),
• szacunkowe roczne koszty promocji i marketingu,
• wymagany program produkcji (produkty, półproduktu, odpady).

III. Nakłady materiałowe – zapotrzebowanie na materiały, ich obecne i potencjalne możliwości dostaw
1. Surowce.
2. Przetworzone materiały przemysłowe.
3. Komponenty.
4. Zaopatrzenie fabryczne.
5. Materiały pomocnicze, w tym zapotrzebowanie na energię.
IV. Lokalizacja, teren budowy i środowisko
1. Wybór wstępny, włączając szacunek kosztów gruntu.
2. Wstępna ocena oddziaływania na środowisko.
V. Strona techniczna projektu
1. Zdolności produkcyjne.
2. Proporcje ilościowe sprzedaży, zdolności produkcyjnych i nakładów materiałowych.
3. Technologia oraz wyposażenie.

• technologie i procesy, jakie mają być zastosowane w powiązaniu ze zdolnościami produkcyjnymi,
• opis technologii i przewidywanych zmian,
• wpływ na środowisko,
• ogólny projekt wyposażenia,
• maszyny i urządzenia,
• wyposażenie usługowe,
• części zamienne i zużywające się narzędzia,
• ogólny szacunek wyposażenia krajowego i zagranicznego.

4. Prace inżynieryjno-budowlane.

• ogólny zakres prac inżynieryjno-budowlnych; materiały budowlane, które mają być wykorzystane,
• przygotowanie terenu,
• specjalne prace inżynieryjne,
• prace wokół budynków,
• ogólny szacunek wydatków związanych z pracami inżynieryjno-budowlanymi.

VI. Organizacja i koszty ogólnozakładowe
1. Ogólny schemat organizacyjny: zarządzanie, produkcja, sprzedaż, administracja.
2. Szacunek kosztów ogólnych: fabrycznych, administracyjnych, finansowych.
VII. Zasoby ludzkie
1. Szacunkowe zapotrzebowanie na zasoby ludzkie, z podziałem na kadrę zarządzającą i pracowników.
2. Szacunkowe roczne koszty robocizny, włączając narzuty na płace.
VIII. Harmonogram realizacji
1. Proponowany przybliżony harmonogram realizacji.
2.Szacunkowe koszty realizacji.

IX. Nakłady inwestycyjne i analiza finansowa
1. Całkowite nakłady inwestycyjne.

• ogólne szacunki zapotrzebowania na kapitał obrotowy,
• szacunki wartości środków trwałych.

2. Finansowanie projektu.

• sposoby i koszty finansowania,

3. Koszty produkcji (sklasyfikowane w grupach kosztów materiałowych, osobowych i     ogólnozakładowych, stałe i zmienne).
4. Ocena finansowa projektu.

• okres zwrotu, prosta stopa zwrotu, próg rentowności, wewnętrzna stopa zwrotu, analiza wrażliwości.

Opis istniejącego firmy

Analiza projektu inwestycyjnego powinna być poszerzona o opis istniejącego przedsiębiorstwa.

I. Podsumowanie (krótkie streszczenie wniosków z przeprowadzonych badań)

• firma: usytuowanie, współzależności z otoczeniem gospodarczym,
• ogólne wskaźniki: cele gospodarcze i strategia przedsiębiorstwa; silne i słabe strony,
• koncepcja marketingowa i zdolności produkcyjne,
• nakłady materiałowe i zaopatrzenie fabryczne,
• lokalizacja i środowisko,
• strona techniczna projektu, administracja i koszty,
• zasoby ludzkie,
• realizacja projektów, np. ocena ex post,
• analiza finansowa.

II. Geneza i historia
1. Geneza przedsiębiorstwa

• cel przedsiębiorstwa na tle aktualnej polityki gospodarczej, przemysłowej, finansowej i socjalnej,
• uwarunkowania międzynarodowe, regionalne, krajowe i lokalne.

2. Przedsiębiorstwo.

• właściciele, posiadacze pakietu kontrolnego akcji/udziałów,
• forma prawna przedsiębiorstwa,
• związki z innymi przedsiębiorstwami, grupami lub osobami,
• konkurenci (firmy, ich status, ocena zarządzania, zdolności technicznych, efektywność).

3. Historia.

• badania przeprowadzone przez utworzeniem przedsiębiorstwa,
• chronologia rozwoju, rok założenia, najważniejsze wydarzenia.

III. Analiza rynku i koncepcja marketingowa
1. Charakterystyka rynku.

• opis istniejącego rynku dla produktów i produktów ubocznych,
• aktualny poziom sprzedaży, rynki krajowe i zagraniczne,
• sezonowość sprzedaży,
• ocena udziału w rynku.

2. Organizacja sprzedaży.

• kanały dystrybucji (sieć własna, pośrednicy, agenci, sprzedaż bezpośrednio dla konsumentów),
• dział sprzedaży,
• marketing, reklama
• ceny, upusty, prowizje,
• roczne przychody ze sprzedaży.

3. Wartość zapasów półproduktów i produktów gotowych.
4. Analiza kosztów marketingu.
5. Analiza głównych konkurentów.
6. Analiza silnych i słabych stron przedsiębiorstwa.
7. Ocena koncepcji marketingowej; wnioski i zalecenia.

IV. Surowce i materiały oraz zaopatrzenie fabryczne
1. Charakterystyka dostaw surowców i materiałów oraz zaopatrzenia fabrycznego.
2. Program zaopatrzenia.

• ilościowy program zaopatrzenia, sezonowość, w podziale na całe przedsiębiorstwo, części składowe projektu, centra kosztów,
• charakterystyka zaopatrzenia, ograniczenia sezonowe,
• możliwość substytucji,
• organizacja dostaw,
• ceny,
• roczne koszty zaopatrzenia,
• zapasy materiałów i zakupów z podaniem ilości i sezonowości.

V. Lokalizacja i środowisko
1. Lokalizacja.

• opis lokalizacji zakładu,
• powiązania z infrastrukturą,
• opis otoczenia społeczno-ekonomicznego, bliskość rynków.

2. Teren zakładu.

• ilustracja położenia na mapach geodezyjnych,
• wartość ziemi,
• czynsze dzierżawne, podatki.

3. Warunki lokalne.

• opis wpływu na sytuację ludności, infrastrukturę, ekologię,
• ocena tendencji rozwojowych.

4. Prognoza kosztów za korzystanie ze środowiska.

VI. Strona techniczna
1. Program produkcji.

• program produkcji wyrobów i produktów ubocznych: specyfikacje jakościowe, wytwarzane ilości, harmonogram produkcji (sezonowość), udział procentowy odpadów i braków,
• emisje: specyfikacje, ilość, czas, sposoby i koszty unieszkodliwiania wydalanych substancji.

2. Zainstalowana nominalna zdolność produkcyjna.
3. Technologia.

• wykorzystywane technologie,  źródła technologii, sposób nabycia: licencja, zakup, joint-venture,
• roczne koszty technologii (opłaty licencyjne, opłaty stałe),

4. Maszyny i urządzenia.

• opis maszyn i urządzeń w podziale na produkcyjne, pomocnicze i usługowe,
• plany rozmieszczenia maszyn i urządzeń,
• źródło pochodzenia, wiek, typ,
• roczna amortyzacja i koszty napraw,
• prognozowana długość życia i koszty odtworzenia.

VII. Organizacja zakładu i koszty ogólnozakładowe
1. Centra kosztów.

• wykaz centrów kosztów, w podziale na centra kosztów produkcyjnych, usługowych, administracyjnych i finansowych.

2. Koszty ogólnozakładowe.

• wykaz kosztów w podziale na ogólnozakładowe, administracyjne, marketingowe, amortyzację oraz koszty finansowe.

VIII. Zasoby ludzkie
1. Pracownicy.

• charakterystyka siły roboczej,
• dostępność i kwalifikacje,
• określenie kosztów rocznych w podziale na robociznę produkcyjną (zmienną) i nieprodukcyjną (stałą).

IX. Pozycja finansowa
1. Opinie (bankierów, głównych dostawców, klientów).
2. Struktura kapitałowa.
3. Analiza dokumentów finansowych: bilans, rachunek zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych.
4. Sytuacja podatkowa.