Bariery firm rodzinnych

Dodano: 10.10.2014 Czytane: 18

Jaka jest sytuacja polskich firm rodzinnych na tle Europy Zachodniej?
Trzeba przyznać, że zarówno polskie, jak i europejskie firmy rodzinne patrzą w przyszłość z rosnącym optymizmem, przy czym optymizm rodzimych przedsiębiorstw jest niższy niż tych z Europy Zachodniej. Z przeprowadzonego przez KPMG badania „Barometr Firm Rodzinnych” wynika, że aż 71 proc. europejskich i 58 proc. polskich przedsiębiorców rodzinnych uważa, że w najbliższych sześciu miesiącach ich sytuacja ekonomiczna będzie bardzo dobra lub dobra.

Wyniki firm rodzinnych są coraz lepsze. W ostatnich sześciu miesiącach trzy na cztery firmy polskie i europejskie zwiększyły lub utrzymały poziom przychodów ze sprzedaży. Podobnie wyglądała kwestia zatrudnienia – 81 proc. polskich i 89 proc. europejskich respondentów przyznało, że udało im się utrzymać lub zwiększyć zatrudnienie w tym samym okresie.

A jakie problemy napotykają firmy rodzinne?
Obecnie największym zmartwieniem polskich firm rodzinnych są rosnące koszty pracy, na które wskazało aż 55 proc. respondentów z naszego kraju. Naturalnie jest to sygnał dla całej polskiej gospodarki – w długiej perspektywie nasza konkurencyjność nie może wynikać z relatywnie niskich kosztów pracy. Powinniśmy szukać innych sposobów na zdobycie przewagi konkurencyjnej, np. intensywniej pracować nad innowacyjnością. W krajach Europy Zachodniej, gdzie koszty pracy są znacznie wyższe, ale także rosną o wiele wolniej, problem ten okazał się mieć znacznie mniejsze znaczenie – wskazał go jedynie co piąty europejski respondent.

Czy poprawiająca się sytuacja firm rodzinnych przełoży się na wzrost ich inwestycji?
Oczywiście, obecnie aż trzy czwarte firm rodzinnych z Polski i Europy deklaruje, że ma w planach nowe inwestycje. Analiza działań, które zamierzają podejmować polskie firmy rodzinne dobrze obrazuje ich specyfikę.
Spośród respondentów planujących inwestycje, zdecydowana większość przedsiębiorstw będzie inwestować w działalność podstawową, połowa ma plany dotyczące dywersyfikacji działalności, a zaledwie jedna czwarta zainwestuje w działalność międzynarodową. Potwierdza to rozkład geograficzny planów inwestycyjnych polskich przedsiębiorstw, bo aż 88 proc. zdecyduje się na inwestycje w kraju, aby zwiększyć tutaj udziały rynkowe. Co druga firma chce wyjść trochę dalej, bo do innych krajów Europy. Wśród polskich firm rzadkością są natomiast plany inwestycyjne na pozostałych kontynentach. Te, które nie decydują się na prowadzenie działalności poza granicami kraju, twierdzą, że specyfika ich produktów i usług nie pozwala na sprzedaż zagraniczną. Dość często pojawia się też argument, że wartość sprzedaży w Polsce jest wystarczająca i nie ma potrzeby wchodzenia na inne rynki. Wiele firm rezygnuje z działalności międzynarodowej także z powodu braku znajomości rynków zagranicznych.

Czy firmy rodzinne dysponują kapitałem na sfinansowanie tak dużej liczby inwestycji?
Większość firm rodzinnych finansuje swoją działalność biznesową z kapitału własnego, jednak niejednokrotnie nie posiadają one wystarczających środków, aby w pełni się rozwijać i wdrażać w życie wszystkie zaplanowane inwestycje. Z przygotowanego przez KPMG raportu „Family Matters: Financing Family Business Growth Through Individual Investors” wynika, że obecnie aż 58 proc. firm rodzinnych z całego świata poszukuje zewnętrznych źródeł finansowania, czyli kredytów bankowych, inwestorów indywidualnych czy alternatywnych form pozyskiwania kapitału. Jak pokazuje nasza publikacja, przyjęcie do firmy inwestora prywatnego może być szansą na zrealizowanie wszystkich zaplanowanych przedsięwzięć, a jednocześnie na pozyskanie cennej wiedzy i doświadczenia w kierowaniu firmą. Najczęściej inwestorów indywidualnych poszukują firmy rodzinne młode, duże, z rynków rozwijających się. Na polskim rynku jest to stosunkowo rzadka praktyka – jeśli firmy przyjmują inwestora prywatnego, często jest to osoba zaprzyjaźniona lub krewny.

Jakich inwestorów poszukują firmy rodzinne?
Po pierwsze, trzeba zaznaczyć, że firmy nie chcą oddawać inwestorowi całkowitej władzy nad organizacją – aż trzy czwarte badanych przez KPMG przedsiębiorstw rodzinnych z całego świata zaznacza, że chcieliby utrzymać większościowy pakiet udziałów. Firmy rodzinne oczekują, że inwestor indywidualny będzie chciał maksymalizować zwrot w długiej perspektywie, a nie kierował się jedynie krótkoterminowymi zyskami. Szukają także inwestora, który dobrze zna biznes i branżę działalności firmy, co pokazuje, że liczą nie tylko na pozyskanie kapitału, ale także know-how i doświadczenia oraz nowe kontakty biznesowe. Przedsiębiorcy rodzinni oczekują także, że inwestor będzie miał podobne nastawienie do podejmowanego ryzyka i będzie chciał osiągać podobną stopę zwrotu.

Jak znaleźć takiego inwestora? Czy potencjalnych inwestorów firm rodzinnych jest wielu?
Potencjalnymi inwestorami w firmach rodzinnych są przede wszystkim osoby najbogatsze, zwane jako HNWI (z ang. High Net Worth Individuals), czyli osoby posiadające co najmniej 1 mln dol. majątku. W 2013 roku było w Europie aż 10,2 mln HWNI, co pokazuje, że liczba potencjalnych inwestorów europejskich firm rodzinnych jest ogromna. Szczególnie wielu milionerów jest we Francji (2,2 mln), w Niemczech (1,7 mln) czy Wielkiej Brytanii (1,5 mln). Biorąc pod uwagę ludność naszego kraju, liczba milionerów w Polsce jest bardzo niska. W 2013 roku wyniosła ok. 45 tys. i była porównywalna do takich krajów jak Portugalia, Finlandia czy Czechy, czyli krajów o dużo mniejszej populacji ogółem.

Co ciekawe, wielu HNWI, którzy wzięli udział w badaniu KPMG jest powiązana z firmami rodzinnymi. Blisko co drugi badany jest członkiem przedsiębiorstwa rodzinnego, a co trzeci samodzielnie założył firmę rodzinną. Co więcej, aż 44 proc. badanych bogatych respondentów w przeszłości zainwestowało już w firmę rodzinną. Komentarze respondentów wskazywały, że najczęściej inwestowali oni w firmy zaprzyjaźnione lub firmy krewnych. Znacząca większość (96 proc.) z nich oceniło taką inwestycję pozytywnie, w porównaniu do innych inwestycji, co należy oceniać jako dobry znak dla innych przedsiębiorstw rodzinnych.