Przepisy nie precyzują jakie dobra osobiste przysługują przedsiębiorcom. Zagadnienie to wypracowane zostało przez orzecznictwo oraz doktrynę. Podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą przysługują m.in. takie dobra osobiste jak dobre imię (dobra sława, reputacja, autorytet), nazwa (firma), tajemnica korespondencji.
Wartością uznawaną za dobro osobiste podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą jest także nienaruszalność pomieszczeń, w ramach których przedsiębiorca realizuje swoją działalność.
Reputacja, dobra sława
Dobra sława, reputacja to jedne z najcenniejszych dóbr każdego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Budują one zaufanie klientów, partnerów i dostawców, a także wpływają na wizerunek i konkurencyjność firmy na rynku. Dobre imię i reputacja są wynikiem wieloletniej pracy, profesjonalizmu, jakości usług lub produktów, uczciwości, rzetelności, odpowiedzialności i innych pozytywnych cech danego podmiotu.
Dobre imię i reputacja mają duże znaczenie dla sukcesu i rozwoju biznesu, ponieważ wpływają na lojalność i zadowolenie klientów, zdobywanie nowych rynków, nawiązywanie korzystnych relacji z partnerami, budowanie wizerunku i konkurencyjności firmy.
Jakie są zagrożenia dla dobrego imienia i reputacji przedsiębiorcy?
Naruszenie dobrej sławy i reputacji polega na rozpowszechnianiu nieprawdziwych, krzywdzących lub obraźliwych informacji, opinii lub ocen na temat podmiotu lub prowadzonej przez niego działalności, które mogą zaszkodzić jego interesom, zaufaniu lub prestiżowi.
Naruszenie dobrego imienia i reputacji może być dokonane w różnych formach i za pomocą różnych środków, np. ustnie, pisemnie, elektronicznie, graficznie, dźwiękowo, wizualnie.
Naruszenie reputacji może być dokonane w różnych miejscach i sytuacjach, np. w mediach, na portalach społecznościowych, na forach internetowych, w reklamach, w ulotkach, w rozmowach, na spotkaniach, w korespondencji, w umowach, w dokumentach, w raportach, w opinii publicznej.
Takie działania mogą być podejmowane przez niezadowolonych klientów, nieuczciwą konkurencję, byłych pracowników lub inne osoby, które chcą zaszkodzić przedsiębiorcy. Dla oceny, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych, kluczowe znaczenie ma zgodność z faktami wypowiedzi osoby potencjalnie dokonującej naruszenia. Jeśli wypowiedzi te są krytyczne wobec firmy, ale jednocześnie odzwierciedlają prawdę, to nie uznaje się ich za naruszenie dóbr osobistych tego podmiotu.
Środki ochrony prawnej w przypadku naruszenia dóbr osobistych
Przedsiębiorcy, w przypadku naruszenia ich dóbr osobistych, mogą stosować środki ochrony prawnej przewidziane dla ochrony dóbr osobistych przez osoby fizyczne. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą mogą chronić swoje dobra osobiste z wykorzystaniem przewidzianych w art. 24 § 1 kodeksu cywilnego roszczeń niemajątkowych w postaci żądania zaniechania działania, usunięcia skutków dokonanego naruszenia, np. poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści w odpowiedniej formie.
Mogą również domagać się zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny. Ponadto, jeżeli w wyniku naruszenia powstała szkoda majątkowa, mogą żądać zapłaty odszkodowania na zasadach ogólnych.
Dodatkowo, działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeśli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, uznawane jest za czyn nieuczciwej konkurencji.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.
Przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony przez czyn nieuczciwej konkurencji, może żądać od sprawcy, aby zaniechał niedozwolonych działań, usunął ich skutki, złożył oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, naprawił wyrządzoną szkodę na zasadach ogólnych lub wydał bezpodstawnie uzyskaną korzyść na zasadach ogólnych. Ponadto, przedsiębiorca może żądać od sprawcy zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, jeżeli naruszenie było zawinione.
Dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zachowanie dobrej reputacji, wypracowanej na przestrzeni lat, jest fundamentem do budowania silnego i dobrze prosperującego przedsiębiorstwa. Podejmowanie odpowiednich kroków prawnych, w przypadku zagrożenia, bądź naruszenia dobrego imienia przedsiębiorcy, stanowi kluczowy aspekt prowadzonej działalności.
Autorka: radca prawny wspólnik w JKM Kancelaria Radców Prawnych Jarzec-Koślacz Miśkiewicz s.c. Specjalizuje się w sprawach szeroko rozumianego prawa nieruchomości, w tym postępowaniach sądowych oraz obsłudze przedsiębiorców
